شعار سال:با وجود مخالفت‌های شدید مسئولان بهداشتی و ایجاد آسیب‌های اجتماعی هنوز هم قلیان در بین جوانان طرفدران زیادی دارد و در چایخانه‌های بسیاری نیز عرضه می‌شود اما جوانان با علم به این آسیب‌ها به سراغ چنین مواد زیان‌آوری می‌روند.

 گاهی جوانان دنبال سرگرمی‌ها و تفریحاتی می‌روند که برای جسم و جان آنها زیان‌آور است، عجیب‌تر اینکه با علم به این ضرر و زیان دست به چنین کاری می‌زنند و برای ساعتی تفریح و سرگرمی که پس از تکرار به آن به گونه‌ای اعتیاد پیدا می‌کنند، نسبت به آسیب‌های این نوع تفریح‌ها بی‌تفاوت می‌شوند.

یکی از سرگرمی‌های تقریبا پرطرفدار در بین جوانان قلیان است که معمولا در جمع جوانان و گاه حتی نوجوانان دیده می‌شود و به قول خودشان بدون قلیان جمع‌شان جمع نمی‌شود. سیگار و قلیان به عنوان کشنده‌ترین سرطان جهان معرفی شده‌اند به طوری که مسئولان و کارشناسان در جهان به استفاده از آن بارها هشدار داده‌اند. اما هنوز هم برخی از جوانان تمایل بسیاری به استفاده از این مواد دارند و وقتی از آنها در مورد علت مصرف قلیان پرسیده می‌شود، ابتدا نگاهی سرشار از حیرت به فرد پرسشگر می‌اندازند و سپس می‌گویند که مگر چیز بدی مصرف می‌کنیم که شما علت را از ما جویا می‌شوید.

سپهر که یکی از جوانان پر و پاقرص قلیان است، در مورد مصرف قلیان و علت گرایشش به آن به خبرنگار تسنیم گفت: قلیان که چیز بدی نیست اگر می‌رفتیم مواد مخدر مصرف می‌کردیم شما چه می‌گفتید؟ از نظر من و دوستانم قلیان نه تنها ضرر ندارد بلکه خیلی هم به ما آرامش می‌دهد، ما از قلیان‌های میوه‌ای استفاده می‌کنیم.

وقتی به او گفتم که مگر از مضرات آن آگاهی نداری گفت: کدام ضرر، برخی قلیان‌ها به‌خاطر تنباکوی نامناسب ضرر دارد اما ما می‌دانیم که چه داریم مصرف می‌کنیم. از طرف دیگر ما چه تفریحی داریم که دلمان خوش باشد.

دوستانش هم با او همراه شدند و همه از نبود تفریح مناسب و مکانی برای خالی کردن انرژی و هیجانشان گلایه کردند و اظهار داشتند که گذران چند ساعتی وقت در چایخانه و مصرف قلیان مشکلی برایشان به‌وجود نمی‌آورد و باعث نشاطشان هم می‌شود.

اما نکته مشخص این است که بسیاری از چایخانه‌ها از تنباکوی غیرمجاز به  علت قیمت پایین‌تر استفاده می‌کنند و گاهی دیده شده در تولید این تنباکوها از ضایعات تنباکو، فضولات حیوانی و الکل استفاده شده است و این چیزی است که کارشناسان بهداشتی نیز تایید کرده‌اند. اما چطور می‌شود که جوانان منکر این امر شده و باز هم ضرر را به جان می‌خرند و به سراغ قلیان و چایخانه می‌روند؟

از طرف دیگر چایخانه‌داران هم گلایه دارند که کاسبی آنها به دلیل استفاده نکردن از قلیان کساد می‌شود و به‌خاطر همین قلیان است که مشتری‌ها به آنجا می‌آیند و اگر قلیان نباشد از تعداد مشتری‌‌هایشان کم می‌شود.

با وجود اصرار جوانان برای استفاده از قلیان و گلایه چایخانه‌داران برای عرضه این کالا مسئولان بهداشتی هنوز هم بر جمع‌آوری آن اصرار دارند و تمام تلاششان را برای این منظور به‌کار بسته‌اند، زیرا معتقدند قلیان از مواد بسیار مضر برای جسم است و استفاده طولانی مدت از آن ضررهای جبران‌ناپذیری بر فرد وارد می‌سازد، اما بسیاری از جوانان با آگاهی از این موضوع هنوز هم به سمت استفاده از موادی مانند قلیان می‌روند.

تلاش مسئولان بهداشتی برای جمع‌آوری قلیان‌ها تاکنون خیلی موفقیت‌آمیز نبوده و معمولا هر چایخانه‌ای را که می‌بینم بدون هیچ واهمه‌ای قلیان را هم چاشنی کاسبی‌اش کرده است. شاید یکی از علل موفقیت‌آمیز نبودن طرح جمع‌آوری قلیان‌ها اصرار و تمایل جوانان به استفاده از آن باشد.

از سال 87 تاکنون مجوزی برای چایخانه صادر نشده است

رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان پیرامون طرح جمع‌آوری قلیان‌ها و فعالیت مرکز بهداشت در این زمینه گفت: از سال 87 تاکنون از سوی اداره بهداشت اصفهان حتی یک مجوز چایخانه صادر نشده است.

حسین صفاری افزود: مراکز عرضه قلیان توسط اکیپ‌های بازرسی اداره بهداشت مورد نظارت و بازرسی قرار گرفتند و براساس قانون که باید ظرف 15 روز جواب استعلام داده می‌شد، مشخص شد هیچ کدام از این واحدها صلاحیت ندارند ولی با شگردهایی از جمله ادامه فعالیت چایخانه‌ها بدون عرضه قلیان، قضیه شکل دیگری یافت.

وی با اشاره به ماده 28 قانون نظام صنفی اظهار داشت: هر صنف بدون پروانه کسب باید از طریق اتحادیه به اماکن برای پلمب واحد معرفی شود، با این حال 700 چایخانه بدون پروانه کسب در حال فعالیت هستند.

رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان بیان کرد: با اجرای طرح جمع‌آوری قلیان از چایخانه‌ها توسط مرکز بهداشت اصفهان و با همکاری قوه قضاییه و نیروی انتظامی در اصفهان، تعدادی از چایخانه‌ها به دلیل اصرار بر عرضه قلیان پلمب شدند. این موضوع اعتراض فعالان این گروه را به همراه داشت و ادعا کردند که بسیاری از آنها بیکار شده‌اند، همچنین به ایجاد مراکز زیرزمینی و غیرمجاز قلیان در نقاطی مانند حاشیه‌ شهرها منجر شد.

صفاری تصریح کرد: از طرفی بسیاری از کارشناسان و فعالان عرصه بهداشتی، فرهنگی و اجتماعی از ممنوع شدن عرضه قلیان در اماکن عمومی استقبال و بر فرهنگ‌سازی بیشتر برای جلوگیری از استعمال قلیان به ویژه در میان نوجوانان و جوانان تاکید کردند و در این مدت برنامه‌های بسیاری از سوی ارگان‌هایی مانند دانشگاه علوم پزشکی، مرکز بهداشت و رسانه‌ها برای فرهنگ‌سازی درباره ضررهای استعمال قلیان اجرا شد.

مخالفت با عرضه قلیان برای جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی است

وی قلیان را زمینه‌ای برای گرایش به مواد مخدر و اعتیاد دانست و گفت: به شدت خواهان برخورد با مصرف قلیان برای جلوگیری از آسیب‌های ناشی از آن هستیم.

رئیس مرکز بهداشت استان اصفهان خاطرنشان کرد: ممانعت از عرضه قلیان با استناد به اینکه چایخانه‌ها به عنوان اماکن عمومی معرفی شده‌اند، صورت می‌گرفت اما چندی بعد فوریت استفساریه تبصره یک ماده 13 قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات توسط تعدادی از نمایندگان مجلس تصویب شد. بر اساس این استفساریه چایخانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها از گروه اماکن عمومی خارج شدند و به این ترتیب تعدادی از فعالان این واحد عرضه برای بازگشایی چایخانه‌ها اقدام کردند و آنهایی که از قبل مجوز داشتند توانستند به‌کار خود ادامه دهند تا زمانی‌که مهلت مقرر در مجوز آنها به پایان برسد.

وی ادامه داد: بیشتر این چایخانه‌ها از دید مرکز بهداشت اصفهان، فاقد صلاحیت بهداشتی به ویژه به دلیل عرضه قلیان هستند اما در عمل این موضوع از دست ما خارج شده و ما به تنهایی نمی‌توانیم در این باره اقدامی داشته باشیم.

90 درصد چایخانه‌ها از تنباکوی غیرمجاز استفاده می‌کنند

صفاری با اشاره به بازرسی دوره‌ای کارخانجات تولید مواد دخانی اظهار داشت: بازرسی و نظارت روی این واحدها وجود دارد و از مواد، نمونه‌برداری و به سازمان غذا و دارو انتقال  سپس نتیجه اعلام می‌شود، ولی روی کارگاه‌های زیرزمینی تولید تنباکو نظارتی نیست و به جرأت می‌توان گفت: 90 درصد چایخانه‌ها از تنباکوی غیرمجاز به علت قیمت پایین‌تر استفاده می‌کنند و گاهی دیده شده در تولید این تنباکوها از ضایعات تنباکو، فضولات حیوانی و الکل استفاده شده است.

وی تصریح کرد: طبق آمار به دست آمده، 76 درصد استفاده کننده‌های دخانیات از آسیب‌ها و خطرات آنها آگاه هستند اما باز هم استفاده می‌کنند.

سن استفاده از سیگار و قلیان به 13 سالگی کاهش یافته است

معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان نیز با بیان اینکه امروزه شاهد رشد مصرف دخانیات بین نوجوان و جوانان هستیم که سلامت آنها را به شدت به خطر می‌اندازد و زمینه اعتیاد را فراهم می‌آورد، گفت: برای کنترل و مبارزه با این افزایش مصرف اقدام مناسبی صورت نمی‌گیرد، هر چند دانشگاه علوم پزشکی و مرکز بهداشت استان بارها از خطرات و مضرات استعمال دخانیات صحبت کرده و با آنها به شدت برخورد کرده‌اند ولی هنوز این قضیه مغفول مانده است.

کمال حیدری تصریح کرد: در حال حاضر 24 درصد آقایان و 5 درصد بانوان، دخانیات مصرف می‌کنند که علاوه بر ابتلای خودشان به بیماری‌های مختلف از جمله بیماری‌های قلبی، عروقی، ریوی و انواع سرطان‌ها برای اطرافیانشان هم مزاحمت ایجاد کرده و باعث ابتلای آنها نیز به انواع بیماری قلبی و ریوی می‌شوند.

وی افزود: سن استفاده از سیگار و قلیان به 13 سالگی کاهش یافته که این آمار خوبی نیست و همچنین مصرف روزانه قلیان نیز 35 تا 40 درصد با افزایش روبه‌رو بوده، در سال‌ 90 تعداد مراکز عرضه قلیان در استان اصفهان 125 مرکز در سال 96 به 400 مرکز افزایش و در سال 98 به 1000 مرکز در شهر اصفهان افزایش یافته است.

آمار گرایش نوجوانان و جوانان به موادی مانند سیگار و قلیان نگران کننده است، با وجود اینکه تفریح‌های بسیاری برای آنها وجود دارد و نمی‌توان این قضیه را انکار کرد اما جوانان هنوز هم به این مواد گرایش نشان می‌دهند و نبودن تفریحات دیگر تنها یک بهانه است. نمونه‌اش هم جوانانی هستند که از این مواد استفاده نمی‌کنند و برای خودشان تفریحات سالم دیگری فراهم کرده‌اند.

حتی اگر هیچ تفریحی وجود نداشته باشد باز هم سیگار و قلیان را نباید مصرف کرد

زارعی پدر یکی از نوجوانان اصفهانی در مورد تمایل و گرایش جوانان به سیگار و قلیان گفت: جوانان می‌گویند تفریح نداریم، چه باید کرد. نخست اینکه این همه تفریح سالم در اطراف ما وجود دارد، یکی ورزش، یکی سفر با دوستان حتی سفرهای کوتاه مدت، سینما و خیلی چیزهای دیگر که می‌توانند به راحتی استفاده کنند. اما با این وجود حتی اگر حرف آنها درست باشد و هیچ تفریح دیگری در دسترس‌شان نباشد نباید به سراغ چنین مواد خطرناکی بروند.

وی افزود: دوم اینکه مگر سلامتی آدم‌ها شوخی بردار است، این دیگر چه تفریحی است، هر ماده‌ای که باعث ضرر رساندن به جسم آدم‌ها شود را نباید استفاده کرد و من هم مانند مسئولان مراکز بهداشت خواهان جمع آوری قلیان‌ها هستم.

کشنده‌ترین سرطان در جهان

سیگار و قلیان مهمترین علت ابتلا به کشنده‌ترین سرطان در جهان محسوب می‌شود. در این زمینه وحید گوهریان فوق تخصص جراحی توده‌های ریه، تیروئید و پستان با بیان اینکه سرطان ریه کشنده‌ترین سرطان جهان است اظهار داشت: این سرطان اغلب به دلیل اینکه دیر تشخیص داده می‌شود کشنده‌ترین سرطان جهان است و مهمترین علت تشخیص دیرهنگام این است که بیمارانی که گرفتار سرطان ریه و علائم آن می‌شوند، دیر به پزشک مراجعه می‌کنند و همین مسئله موجب مرگ و میر مبتلایان به سرطان می‌شود.

بررسی علل تمایل جوانان به مصرف قلیان و سیگار

با وجود همه مخالفت‌ها و باید و نبایدهای عرضه قلیان و فرهنگ‌سازی‌ها و اقدامات صورت گرفته و هشدارهای جدی داده شده توسط مسئولان، مراکز بهداشتی و نیروی انتظامی، هنوز هم قلیان در چایخانه‌ها عرضه می‌شود و جوانان هم مصرف می‌کنند و عجیب‌تر اینکه تمایل به مصرف نیز دارند.

زمانی که طرح جمع‌آوری قلیان مطرح شد مصرف آن به خانه‌ها و پارک‌ها کشیده شد اما بعد از مدتی دوباره چایخانه‌ها و برخی مراکز دیگر قلیان‌ها را رو کرده و عرضه کردند به گونه‌ای که امروزه از کنار هر چایخانه‌ای که گذر می‌کنیم حتما قلیان را هم در آن مشاهده می‌کنیم.

به نظر می‌رسد که چاره‌ای دیگر باید اندیشید و از راه مطمئن دیگری وارد شد اما در ابتدا باید این مسئله را بررسی کرد که چرا جوانان با وجود آگاهی از آسیب‌های جسمی، فردی و اجتماعی که قلیان دارد هنوز هم به استفاده از آن تمایل دارند، وقتی پاسخ این سوال را یافتیم شاید بهتر بتوان فهمید برای برطرف کردن چنین مشکلاتی چه راهکاری باید ارائه داد؛ راهکاری که عملی و قابل اجرا بوده و در زمان مشخصی نتیجه قابل قبولی داشته باشد.

شعار سال،بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم،تاریخ انتشار:1 تیر1398،کدخبر:2037429،www.tasnimnews.com