پس از تحویل دو کاخ دیبا و موزه ظروف به مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد، مسوولان میراث فرهنگی در حال رایزنی با نهاد ریاست جمهوری برای گرفتن ساختمانی متعلق به دوره پهلوی اول بودند که به کاخ «اختصاصی» یا کاخ «شهناز» مشهور بود و در سمت غرب موزه هنرهای زیبا قرار داشت. این کاخ، در سال‌های نخستین پس از انقلاب، به عنوان موزه «تاریخ طبیعی» استفاده می‌شد و بعدها در اختیار نهاد قرار گرفت و در دولت هشتم هم به موزه هدایای ریاست جمهوری تبدیل شد. پس دستور احمدی‌نژاد و با تحویل گرفتن دو کاخ- موزه دیبا و ظروف فعلی، رایزنی‌های سازمان میراث فرهنگی در سال‌های 88- 89 متوقف شد و این کاخ- موزه به سازمان میراث فرهنگی تعلق نگرفت.

در سال ۹۱ مجدداً برای برگزاری اجلاس جنبش عدم تعهد مقرر شد سازمان میراث فرهنگی به صورت موقت موزه دیبا و موزه فعلی ظروف را یکی دوماه به نهاد ریاست جمهوری تحویل بدهد. نهاد پنج الی شش ماه بعد محل فعلی موزه ظروف را دوباره به میراث فرهنگی تحویل داد اما تا این لحظه کاخ دیبا دیگر هرگز به میراث فرهنگی تحویل داده نشد.

به این ترتیب از سال 85 تا ۹۱ قریب به شش سال کاخ دیبا به عنوان موزه نگارستان و نمایشگاه هنری در اختیار سازمان میراث فرهنگی بود اما اینک این کاخ بلااستفاده در اختیار نهاد ریاست جمهوری است.

به گزارش اسکان نيوز، از سویی با آغاز دولت روحانی و در دوره ریاست محمد علی نجفی، مسعود سلطانی‌‌فر، زهرا احمدی‌پور و علی اصغر مونسان بر مسند سازمان میراث فرهنگی، نهاد ریاست جمهوری به بهانه‌های گوناگون مشغول نامه‌نگاری با این سازمان برای تحویل گرفتن موزه هنرهای زیبا بود.نامه‌نگاری‌هایی که هرباره با پاسخ منفی مواجه می‌شد.

موزه‌ هنرهای زیبا از سال ۱۳۴۶ تا ۱۳۵۷، محل استقرار وزارت دربار بوده و از سال ۱۳۶۱ به عنوان موزه هنرهای زیبا، مورد بهره‌برداری قرار گرفته ‌است. این موزه، در جنوبی‌ترین نقطه مجموعه سعد آباد واقع شده، و دارای سه طبقه با ۳۶۰۰ متر مربع، زیر بناست. ساختمان این عمارت، مربوط به دوران پهلوی اول است، و از آنجا که در بنای آن، از سنگ‌های مرمر سیاه رنگ، استخراج شده از معدن ولی آباد چالوس، به کار رفته‌است، به کاخ اسود (یا کاخ سیاه) معروف بوده ‌است.

نکته قابل تأمل آن که موزه هنرهای زیبا در سال 64 در دوران ریاست جمهوری «رهبرانقلاب» و با حضور شخص ایشان به صورت رسمی افتتاح می‌شود.

این مجموعه دارای آثاری در سه بخش از نقاشان دوره صفوی تا قاجار، نقاشان مشهور اروپایی همچون سالوادور دالی، جان فردریک هرینگ، پیتر گراهام، ایوان شیشکین، فرانسوا موزن و ژول برتون و... نقاشان مشهور معاصر ایرانی همچون سهراب سپهری،حسین محجوبی، فرامرز پیلارام، حسین زنده رودی ،پروانه اعتمادی، نصرالله افجه و...‌ است.

به گزارش اسکان نيوز، نخستین بار در دوره ریاست محمد علی نجفی موضوع واگذاری موزه ظروف و موزه هنرهای زیبا به نهاد ریاست جمهوری مطرح شد. در آن زمان مهدی حجت قائم مقام سازمان میراث فرهنگی که خود بنیانگذار سازمان میراث فرهنگی، پس از انقلاب بود، پاسخی متقن و قاطعانه‌ای به این درخواست داد و اکنون پس از درخواست‌های مکرر نهاد ریاست جمهوری در طول شش سال گذشته این پرسش پیش روست که این نهاد چگونه چشم خود را بر روی پاسخ کارشناسانه می‌بندد و همچنان برخواسته غیر تخصصی خود اصرار می‌ورزد؟

این درخواست که حتی تا دوره ریاست علی اصغر مونسان تداوم یافت هربار یک پاسخ داشت، اگر بهانه گرفتن موزه هنرهای زیبا کمبود جا برای موزه هدایای ریاست جمهوری است، بناهای کاخ دیبا و تالار واقع در مجموعه نهاد ریاست جمهوری بهترین گزینه هستند چرا که هر دو خالی بوده و کاربری خاصی ندارند.

به گزارش اسکان نيوز، بر اساس آئین‌نامه تشکیل یادمان رؤسای جمهور در شورای اسناد ملی مورخ ۲۱ خردادماه سال ۸۴ موزه یادمان رؤسای جمهور تحت نظر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تأسیس شد.این موزه در بخش نهاد ریاست جمهوری در کاخ سعداباد با حضور رئیس‌جمهور دولت هشتم در سوم خردادماه سال ۱۳۸۴ افتتاح شد. در این موزه برای سایر دوره‌های ریاست‌جمهوری هم موزه‌های جداگانه‌ای در نظر گرفته شد.

اما در روزهای پایانی دولت دهم در مرداد ماه سال 93 برخی گزارش‌ها حکایت از انتقال دو هزار و 530 قطعه از هدایای خارجی احمدی‌نژاد از مجموعه سعدآباد به محل دیگر داشت. گفته می‌شد این هدایا به وسیله هشت کامیون منتقل شده است. البته مسئولان تشریفات نهاد ریاست جمهوری پس از انتشار این خبر ترجیح دادند درباره آن سکوت کنند، اما سیزدهم مهر ماه سال 93 احمدی‌نژاد، طی نامه‌ای به حجت الاسلام سید حسن خمینی نوه حضرت امام و تولیت آستان امام راحل، مجموعه هدایای دوران ریاست جمهوری خود را به این موزه و آستان اهدا کرد.

با این شرح چند پرسش با درخواست جدید نهاد ریاست جمهوری که خواسته بهره‌برداری از طبقه سوم ساختمان موزه هنرهای زیبا در مجموعه فرهنگی – تاریخی سعدآباد طی فرآیندی قانونی جهت کاربری موزه‌ای در اختیار نهاد مذکور و به نماینده‌ معرفی شده‌ای که متعاقبا اعلام می‌شود، تحویل شود، پیش رو است:

1.این مجموعه از چند وجه دارای شأنیت میراث ملموس و ناملموس است. به لحاظ شأنیت میراث ملموس، این موزه گنجینه‌ای از هنرهای نقاشی بی‌نظیری است که قابل قیمت‌گذاری نیستند. از سویی خود بنا هم یک اثر تاریخی ثبت ملی و جزو مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد است که از دو وجه متعلق به عموم ملت ایران است. از دیگر سو به لحاظ شأنیت میراث ناملموس، اینجا موزه‌ای است که «رهبر انقلاب» در دوران ریاست جمهوری خود آن را افتتاح کردند و از آن زمان تاکنون هم عموم مردم با طیب خاطر و بدون محدودیت از آن بازدید کرده‌اند.ازاین منظر هم این اثر خود به عنوان یک مکان-رویداد دارای ارزش است و نمی‌توان در مورد آن تصمیم‌گیری سلیقه‌ای کرد.

2. اگر دلیل این اقدام کمبود جا در موزه هدایای ریاست جمهوری است، رییس جمهور پیشین هدایای دوره ریاست جمهوری خود را از مجموعه خارج کرده است پس در حال حاضر قاعدتاً برای هدایای ریاست جمهوری دولت روحانی کمبود جایی وجود ندارد که از ابتدای دولت یازدهم و دوازدهم هر چند وقت یکبار پای موزه هنرهای زیبا به میان آمده است. این درحالی است که برخی از کارشناسان معتقدند ساختمان موزه هدایای ریاست جمهوری به حد کفایت جا دارد.

3. در حال حاضر حدود 1700 تابلو در این مجموعه در معرض دید عموم قرار دارد و مخازن این مجموعه هم کاملاً پر است.ای کاش رییس جمهوری به رسم همسایگی در طول این سالیان سری به مجموعه تاریخی- فرهنگی سعدآباد می‌زد تا از نزدیک با مشکلات یکی از مهمترین مجموعه موزه‌های ایران آشنا می‌شد که البته مشت نمونه خروار بود.

هم اکنون موزه هنرهای زیبا خود به لحاظ استاندارد، نور، تهویه،رگال، چیدمان مخازن و تأسیسات با مشکلات عدیده‌ای مواجه است و دست کم برای رسیدن به تعریف درستی از سطح استاندارد به 50 الی 60 میلیارد تومان بودجه نیاز دارد. بگذریم از این که موزه‌های سعدآباد به دلیل همجواری با نهاد در طول ماه چندین روز به روی عموم مردم بسته است و تا کنون نهاد کوچکترین گامی برای حل این مشکل برنداشته است.

4. اکنون مجموعه ارزشمندترین آثار ایرانی در طبقه سوم در معرض دید عموم است .اگر طبقه سوم خالی شود و در اختیار نهاد قرار گیرد تکلیف آثار موزه هنرهای زیبا چه می‌شود کدام مخزن نداشته‌ی کاخ سعدآباد را برای این آثار در نظر می‌گیرید؟ مگر این آثار نباید مخازن مخصوص و رگال‌های ریلی داشته باشد؟

5. چگونه امکان دارد یک طبقه از موزه‌ای که کلا در حوزه تجسمی فعال است و مختص گرانقیمت‌ترین تابلوی‌های نقاشی موجود ایران است و یک موزه عمومی به شمار می‌آید و شأنیت ملی دارد را جمع‌آوری کنیم تا به مکانی مختص هدایای یک شخص تبدیل شود؟از سویی مگر ساختمان موزه هنرهای زیبا «در» جداگانه‌ای هم دارد که به طبقه سوم راه داشته باشد؟ بازدیدکنندگان باید تا طبقه دوم با موضوع نقاشی جلو بیایند و اگر این بخت را داشته باشند که موزه هدایای ریاست جمهوری مانند همه‌ی این سال‌ها که به روی عموم بسته است، نباشد و این بار گشوده باشد با آثار متفاوتی که هیچ سنخیتی با چیدمان طبقات دیگر ندارد مواجه شود! این در بهترین حالت موجود است که تناقضی بین نیروهای کارشناسی، پشتیبانی و حفاظتی مجموعه کاخ – موزه‌های سعدآباد و نهاد پیش نیاید و نیروهای نهاد به بهانه حضور نخواهند در خصوص موزه هنرهای زیبا اعمال نظر و سلیقه کنند یا مجموعه را به بهانه بازدید فلان و بهمان مقام به تعطیلی و بازدید اختصاصی نکشانند. اگر این اوج موزه ناشناسی و مخاطب ناشناسی فرهنگی نیست پس چه عنوانی می‌توان برای آن انتخاب کرد؟

6.جلوی کاخ موزه هدایای ریاست جمهوری، کاخ محمود رضا(تالار فعلی) قرار دارد که خالی است و استفاده خاصی از آن نمی‌شود. کمی جلوتر کاخ فریده دیبا قرار دارد که مرمت خاصی نیاز ندارد و به راحتی می‌توان ویترین‌های موزه‌ای را درون آن قرار داد و موزه هدایای ریاست جمهوری را گسترش داد. کاخ رضا پهلوی(موزه دفینه سابق) هم اکنون در اختیار نهاد است. از سویی کاخ هدایای ریاست جمهوری، روزگاری موزه «تاریخ طبیعی» بوده است و کاخ «تالار» روزگاری نخستین موزه «مردم‌شناسی» سعدآباد.حال اگر از کاخ ملکه مادر که روزگاری موزه «رجعت و عبرت» بود بگذریم و بگوییم اکنون از این بنا در مجموعه ریاست جمهوری استفاده می‌شود باز هم انتظار می‌رود یکی از باقی کاخ‌های بزرگ با کارکرد موزه‌ای که از مجموعه میراث فرهنگی منفک شده و به نهاد واگذار شده و استفاده خاصی هم از آن نمی‌شود و آمادگی بازگشت به کارکرد پیشین خود را دارد به موزه هدایای ریاست جمهوری اختصاص یابد.

7. اصولاً ساخت و سازهای حافظیه که در سال 76 در زمین چمن سعدآباد انجام شد خود به لحاظ قانونی دارای اشکال است. مگر می‌شود طبق قانون در بخشی از محوطه‌ی عرصه اثر ثبتی، ساخت و ساز کرد؟ حالا که نهاد این ساخت و ساز‌ها را هم در طول این سالیان در بخش‌های مختلف انجام داده است از این همه ساختمان چه استفاده‌ای می‌کند که دوباره ساختمان دیگری را از مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد جدا می‌کند؟

8. از ابتدای مطرح شدن این موضوع میراثیان آن را بهانه‌ای می‌دیدند برای آن که قسمت نهاد ریاست جمهوری با در اختیار گرفتن ساختمان موزه‌های هنرهای زیبا عملا محوطه زعفرانیه مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد از سردر تا جلوی موزه اسناد جدا کرده و در اختیار نهاد بگذارد. عده‌ای هم معتقد بودند این شخص رییس جمهوری نیست که پیگیر تحویل گرفتن این ساختمان باشد بلکه مجموعه نهاد ریاست جمهوری پیگیر این ماجرا است که اساساً متعلق به دولت خاصی هم نیست و کارکنانش با رفتن دولت‌ها همچنان برقرارند. در صورت تحویل گرفتن یک ساختمان یا حتی یک بخش توسط نهاد، کل سیستم پشتیبانی، تأسیسات و امکانات و... تغییر موقعیت می‌دهد و 24 ساعته تحت نظر نهاد قرار می‌گیرد و در این حالت برای برخی افراد پست و کار جدیدی تعریف می‌شود که شاید همین امر خود انگیزه‌ای برای گرفتن ساختمان جدید باشد.

9. اگر رییس جمهوری و تیم نهاد ریاست جمهوری با وجود ساختمان‌های خالی نهاد همچنان نیاز به ساختمان موزه‌ای دارند، ابتدا به امر اموال موزه ریاست جمهوری را در چارچوب حقوقی به سازمان میراث فرهنگی تحویل بدهند. در این صورت دیگر این اموال با خطر خروج هم مانند آنچه پیش‌تر در دولت دهم اتفاق افتاد، مواجه نخواهند شد. از سویی این آثار هم اکنون از دیدگان مردم ایران پنهان است. موزه‌ای که امکان بازدید نداشته باشد با گنجه و انبار تفاوتی ندارد بنابراین سازمان میراث فرهنگی می‌تواند مکان‌های دیگر را در داخل مجموعه سعداباد به نهاد پیشنهاد کند از جمله «کوشک احمد شاهی» که نیاز مبرم به مرمت دارد و با توجه به وسعت و فضای اطراف آن به راحتی این امکان را دارد تا به موزه هدایای ریاست جمهوری تبدیل شود و در عین حال همه مردم ایران از دیدن آن بهره مند شوند و لذت ببرند البته به شرط آن که این موزه تحت نظارت سازمان میراث فرهنگی باشد نه آن که به این بهانه نهاد بخشی از داخل مجموعه سعدآباد را در اختیار خود بگیرد.

10.رییس جمهوری ایران بهتر است به جد از تحویل گرفتن موزه هنرهای زیبا چشم‌پوشی کند. با نگاهی به کارنامه دولت یازدهم و دوازدهم می‌توان دریافت که این دولت‌ها هم همچون دولت‌های نهم و دهم با انتخاب‌های سیاسی در حوزه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به طور کلی امید کلیه کارشناسان و متخصصان را ناامید کرده و اینجا را همچنان سکوی پرتاب و حیاط خلوت سیاسیون قرار داده‌اند آنچنان که زخم‌های همین انتخاب‌های سیاسی هنوز بر بدن سعدآباد تازه است.در همین دولت یازدهم بود که درختان کاخ سعداباد را برای ساختن کافه بریدند، و سرمایه گذاری را در طبقه زیرین موزه هنرهای زیبا جای دادند تا نمایشگاه صنایع دستی بزند، همانی سرمایه‌گذاری که سرانجام سال گذشته مجبور به ترک موزه شد و در دادگاه محکوم شد و باید جریمه نقدی پرداخت کند البته که رییس سابق میراث فرهنگی همین دولت، هم اکنون شادان از دریافت مسند وزارت، حتی نام سعدآباد را هم از خاطر برده است چه برسد به این که بخواهد بداند در این مدت چه با حضور این سرمایه گذار بر سر سعدآباد آمده است.

حال با این اقدام جدید و گرفتن یکی از طبقات موزه هنرهای زیبا به بهانه احداث موزه هدایای ریاست جمهوری، شباهت کارنامه میراثی دولت یازدهم و دوازدهم به دوران پیشین بیشتر می‌شود. رییس جمهوری چند روز پیش از رفتنش هدایا را از نهاد ریاست جمهوری بیرون می‌برد و رییس جمهوری در دوسال باقی مانده از ریاستش اجازه می‌دهد تا به نام او یکی از مهمترین و پر مخاطب‌ترین موزه‌های سعدآباد به تصرف درآید آن هم به بهانه راه‌اندازی موزه هدایای ریاست جمهوری.

و در پایان آقای رییس جمهوری یادتان باشد با این اقدام تا ابد نام شما، علی اصغر مونسان رییس سازمان میراث فرهنگی، محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی، محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه‌ها و کیا پارسا مدیر مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد در اذهان مردم ایران ثبت و ضبط خواهد شد. همچنان که اقدامات روسای جمهوری و مدیران و معاونان آنها در تاریخ ثبت و ضبط خواهد شد.همچنان که نام احمدی نژاد، حمید بقایی ، اسفندیار رحیم مشایی، محمد شریف ملک زاده در حوزه میراث فرهنگی با انتقال مرکز اسناد و کتابخانه و روانه کردن نیروهای متخصص سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از عمارت مسعودیه و ارگ آزادی به اصفهان، شیراز و قزوین و انتقال موزه نقاشی پشت شیشه، موزه هنرهای ملی و... ثبت و ضبط شده است.

شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات بر گرفته از سایت خبری اسکان نیوز ، تاریخ انتشار:15  تیر 1398 ، کدخبر:21031 www.eskannews.com،