چهارشنبه ۰۵ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 24 
شعارسال: این روزها برخی افراد با چاپ عکس و آدرس و تلفن اشخاص به تسویه حساب شخصی می‌پردازند. بدین ترتیب با چسباندن آگهی در سر خیابان فرد خاطی، مردم را بسیج به انتقام گیری می کنند.
چندی پیش در دیوارهای یکی از خیابان‌های غربی و جنوب غربی تهران به آگهی عجیبی برخورد کردیم که بیشتر ما را به یاد فیلم‌های وسترن می‌اندازد. آگهی پیدا کردن افراد متواری به ازای دریافت مژدگانی!
ممکن است در گذشته از این روش برای گرفتن انتقام استفاده شود اما این روزها با وجود نهادهای مختلف و پیگردهایی که وجود دارد کمتر کسی حاضر به انتقام گیری در ازای دادن پاداش می شود. اما اگر این رویدادها اشاعه پیدا کند چه بلایی بر سر جامعه می آید؟ مجید فولادیان، استادیار و عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی، در این خصوص معتقد است افراد ضمن ناامیدی از نهادهایی چون قوه قضائیه و نیروی انتظامی به روش‌های سنتی روی آورده و راه حل رفع این آسیب را حل بحران‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و افزایش کارایی نهادهای رسمی دانست.
مردم به نهادهای رسمی بی اعتمادند
مجید فولادیان در این رابطه گفت: یکی از کارهایی که زمان قدیم انجام می‌شد و شاید هنوز هم انجام شود این است که زمان قدیم اگر فردی با دختری مشکل داشت، شماره تلفن دختر را به اسم دختر معلوم‌الحال که می‌توانید با او دوست شوید در تلفن‌های عمومی می‌نوشت تا او را بی آبرو کند و این یک شیوه انتقام‌گیری به حساب می‌آمد.
او اضافه کرد: نتیجه چنین کاری این بود که آدم‌ها به آن خانه زنگ می‌زدند و آن دختر بی‌آبرو می‌شد. استفاده از این روش‌ها بیشتر یک مکانیسم سنتی است که در جامعه ایجاد شده بود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: یعنی وقتی نهادهای مدرن در جامعه به حساب نمی‌آیند و رسمیت ندارند تا از آن طریق به داد کسی برسند و یا اساسا آن داد از سوی نهادهای مدرن یا رسمی به حساب نمی‌آید و به رسمیت نمی‌شناسند، افراد دست به این گونه اقدامات می‌زنند.
استفاده از الگوهای سنتی برای دادخواهی
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی خاطرنشان شد: هنگامی افراد دست به انتقام‌گیری شخصی می‌افتند که کار از طریق نهادها پیگیری نمی‌شود و یا گویی آن کار به سرانجام نمی‌رسد یا جامعه آن نهادها را به رسمیت نمی‌شناسد که در هر 3 حالت فرد از الگوهای جایگزین سنتی استفاده می‌کند.
این جامعه‌شناس اظهار کرد: در زمان قدیم هم همین طور بوده و فقط در حال حاضر این اتفاقات رخ نمی‌دهد. در مناطق حاشیه شهر خیلی از نهادهای مدرن مثل نیروی انتظامی را به رسمیت شناخته نمی‌شوند و افراد برای حل مشکلاتشان اصلا به این مراکز مراجعه نمی‌کنند و بین خودشان مشکل را حل خواهند کرد و یا ریش سفید مشکل را حل می‌کند. در مرحله آخر به روش انتقام‌گیری سنتی مشکل را حل می‌کنند.
مردم خودشان به فکر حل مشکل خواهند افتاد
او با بیان شرایطی که قوه قضائیه و نیروی انتظامی از سوی جامعه به رسمیت شناخته نمی‌شوند، اظهار کرد: گاهی مردم تصور می کنند نهادهای مدرن و برخی بخش های نهادهایی مثل قوه قضائیه و نیروی انتظامی کارشان را به خوبی انجام نمی‌دهند. دراین شرایط مردم تصور کنند خودشان باید مشکلاتشان را حل کنند.
فولادیان با بیان اینکه مردم در حال سوق پیدا کردن به روش‌های سنتی برای برخورد با منازعات هستند، عنوان کرد: اگر می‌خواهید مشکل را حل کنید باید نهادهای رسمی مانند نیروی انتظامی و قوه قضائیه کارآمد شوند و به دلیل اینکه جامعه در حال رفتن به سوی مدرنیته است این نهاد اگر کارآمد باشند، مردم آن ها را می‌پذیرند.
تشکیل گروه‌های کوچک برای انتقام‌گیری
این استاد دانشگاه تصریح کرد: اما چیزی که بسیار اهمیت دارد این است که این نهادها باید کارکرد واقعی خودشان را بدست بیاورند و در حل مشکلات توانمند شوند. در حال حاضر می‌بینیم آدم‌های زیادی برای حل مشکلاتشان به نیروی انتظامی و قوه قضائیه رجوع می‌کنند اما در این ارگان ها با یک فرایند بسیار پیچیده، سنتی و زمان‌گیر مواجه می‌شوید که افراد را پشیمان می‌کند.
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی با بیان اینکه امروزه در برخی محلات و مناطق جامعه، رویکرد وسترنی باب شده است، افزود: در این شرایط تشکیل گروه‌های کوچک بالا می‌‌رود که این گروه‌ها می‌توانند با هم هماهنگ شوند و خودشان مشکلاتشان را حل کنند و اتفاقا نزاع‌ها به شدت در جامعه دامنه‌دار می‌شود.
همسر آزاری و عصبانیت شدت می‌گیرد
فولادیان با اشاره به شرایطی که در آن قرار داریم، اظهار کرد: در چنین شرایطی نه فقط بحث مالی بلکه بحران‌های متعدد مثل بحران اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و... همه با هم خود را نشان می‌دهد که این شرایط همه مشکلات را شدت می‌بخشد.
او ادامه داد: مثل روز روشن است هنگامی که نزاع افزایش پیدا می‌کند، شکی نداشته باشید که عصبانیت و همسرآزاری افزایش پیدا خواهد کرد. این اتفاق تنها به مسائل مالی ارتباطی ندارد بلکه همه زمینه‌ها به شکل پیچیده‌ای روی هم تأثیر می‌گذارند. یعنی امروزه ساخت اجتماعی قدرتمند را از دست داده‌ایم و جامعه دچار فروپاشی شده است. در این شرایط، بحران اقتصادی هم برای آدم‌ها ایجاد شده و افراد اهداف مالی را به عنوان اهداف غایی خود می‌دانند. اینها همه با هم خروجی‌اش این است که آدم‌ها برای رسیدن به پول تلاش کنند. از سوی دیگر تورمی وجود دارد که آثار روانی گسترده ای داشته و مردم حریص می‌شوند.
نهادهای رسمی دچار گران باری نقش شده‌اند
این جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه اهداف مالی در جامعه زیاد شده گفت: در شرایط تورم حرص و آز مردم تشدید شده از آن طرف مردم پول ندارند و همچنین بحران اجتماعی وجود دارد که در نتیجه افراد دچار کندگی می‌شوند. بنابراین این افراد در شهر های بزرگ به راحتی می‌تواند سرقت کنند و دست به هر اقدام خشن و یا زورگیری بزنند.
فولادیان با بیان راه حل‌های پیش‌رو یادآور شد: یکی از راهکارها برای خروج از این وضعیت کارآمدی نهادها است.
این متخصص حوزه جامعه‌شناسی اضافه کرد: نهادها در این شرایط دچار گران باری نقش شده‌اند، یعنی میزان نیاز به این نهادها در این شرایط نسبت به 3 سال پیش که بحران به این شدت وجود نداشته، چند برابر می‌شود.
عضو هیات علمی گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی ادامه داد: ساختمانی را تصور کنید که تعداد کارمندانش تغییر نکرده اما تعداد پرونده‌ها و مراجعینش دو و سه برابر می‌شود این ساخته از قبل تحت فشار بوده و حال با این افزایش مراجعه در چه وضعیتی قرار می گیرد؟
مسکن برای حل بحران وجود ندارد
این استاد حوزه جامعه شناسی افزود: مسئله اصلی این است که در کنار توانمند کردن سیستم باید برخی از این بحران‌ها را حل کرد و پاسخ و مسکن موقتی اصلا وجود ندارد .
فولادیان در پایان تاکید کرد: تا زمانی که بحران‌های سیاسی و بحران‌های اقتصادی حل نشود و در یک دوره زمانی بلند مدت هم بحران‌های اجتماعی سامان نگیرد و از این طرف مشکلات کارآمدی سیستم قضایی و انتظامی و... حل نشود این دست موضوعات شدت می‌گیرد؛ یعنی کاهش بحران‌ها به اضافه توانمند شدن نهادهایی مثل نیروی انتظامی، قوه قضائیه و .... در کنار هم می‌تواند به حل مشکلات و آسیب‌ها بپردازد و هیچ راه حلی به تنهایی راهگشا نیست.
شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از خبرگزاری برنا، تاریخ انتشار: 17آبان1398، کدخبر: 920864، www.borna.news
