شنبه ۰۸ ارديبهشت ۱۴۰۳ - 2024 April 27 
شعارسال: شما چقدر خودتان را می‌شناسید؟ چقدر به نقاط قوت و ضعف خود آگاهی دارید؟ اصلا می‌دانید چه توانایی‌هایی دارید و چه مایه نیرومندید؟
واقعیت آن است که تمام انسان‌ها توانایی‌هایی دارند که خود از آن بی خبرند و گاهی در موقعیت‌های ویژه یا لحظات بحرانی از دیدن آن‌ها در خود تعجب می‌کنند: «همچی کاری از من بر می‌اومد و نمی‌دونستم!»؛ «اصلا فکر نمی‌کردم از پس این کار بر بیام!»؛ «واقعا از خودم تعجب کردم»؛ «وای! تونستم» ... همه ما چنین مکالماتی با خودمان یا دیگران داشته ایم.
خبر خوب آن که لازم نیست منتظر موقعیت ویژه‌ای باشیم تا توانایی و امکانات خود را کشف کنیم؛ با آگاهی از چگونگی کشف توانایی‌های خود به شناخت درست نیرو، امکانات و نقاط قوت بالقوه مان دست می‌یابیم. شناخت توانایی‌ها به شما امکان حضور در رقابت‌های سالم و ارزشمند را میدهد و موفقیت و رضایتمان را تضمین می‌کند.
شاید تعجب کنید، اما بهتر است بدانید که فضیلت‌هایی همچون شجاعت، پشتکار، اشتیاق، صبر وانعطاف پذیری مختص قهرمان‌ها یا افراد خاص نیست و جزءِ توانایی‌های شخص به حساب می‌آیند. نقاط قوتی که همچون یک منبع، توانمندی‌های بسیاری را می‌پرورانند و تقویت می‌کنند. اگر شناخت درستی از نقاط قوت‌تان داشته باشید، یک گام در خود شناسی جلو افتاده اید. در این صورت می‌توانید روی رسیدن به رویاهایتان کار کنید و سلامت روان خود را تقویت کنید.
به هر حال، پی بردن به نقاط قوت ِ خود، تمرینی برای خودیابی و خودشناسی است که کلید بسیاری از رویکرد‌های روان درمانی، مانند درمانِ پذیرش و تعهد است. اما چگونه می‌توان نقاط قوت خود را کشف کرد؟
شناختِ توانایی و فضایل پنهان
بسیاری از افراد، زندگی روزمره خود را در بی تفاوتی، بی معنایی، ناخرسندی، عدم رضایت و نوعی احساس ناامنی و بی اعتمادی نسبت به دیگران و محیط پیرامون شان می‌گذرانند. این افراد هیچ شناختی از فضایل و توانایی‌های ارزشمندی که در درون شان نهفته است ندارند؛ اما کافی است پی ببرند که چه پتانسیل بالایی از توانمندی دارند، تا نگاه شان به خود و جهان پیرامون تغییر کند؛ زندگی شان طعم و معنا پیدا کند و سرنوشت متفاوتی را برای خود رقم بزنند.
در این درس همچون دیگر درس‌های سواد زندگی، کوشیده ایم تا ابزار‌ها و متد‌های نوینی را بر پایه‌ی جدیدترین یافته‌ها و مستندات علمی و روان شناختی از منابع به روز و معتبر بین المللی و آکادمیک با زبانی روان و ساده در اختیارتان بگذاریم، تا خودتان را کشف کنید، نیروها، فضایل و نقاط قوت تان را بشناسید و در جهت پروردن آن‌ها اقدام کنید.
****************
اندیشه مکن که شانه هایت، سنگین شود
اندیشه مکن که از کشیدنِ بارِ دیگران ناتوانی
در شگفت می‌مانی از نیروی خویش
در شگفت می‌مانی
که به رغم ضعف خویش
چه مایهْ توانایی.
"مارگوت بیکل"
*****
چگونه توانایی و فضیلت‌های خود را کشف کنیم؟
مارتین سلیگمن (Martin Elias Peter Seligman) یکی از چهره‌های شاخته شده روانشناسی است که بیشترین کمک را به درک نقاط قوت انسان داشته است.
کتاب "فضائل و توانمندی‌های شخصیت: کتاب راهنما و طبقه بندی" (۲۰۰۴) که با کمک و همراهی روانشناس، کریستوفر پترسون نوشته شده است، مرجعی در این زمینه است. این کتاب تحقیقی ارزشمند در زمینه خودشناسی است، که برای کشف توانایی‌های فردی بسیار الهام‌بخش و مفید است.
یکی از برجسته‌ترین کمک‌های این کتاب، طبقه‌بندی نقاط قوت شخصیت است که امکان سنجش آن‌ها را در طول زندگی فراهم می‌کند؛ مطالعات نشان میدهد وقتی بدانید که قوی‌ترین نقاط قوت شخصیت شما کدامند، ناخودآگاه رضایت از زندگی در شما شکل می‌گیرد و شما را به سمت شادی هدایت می‌کند. با این اوصاف، بیایید شش راهی را "سلیگمن" برای شناخت توانمندی و فضیلت هایمان توصیه می‌کند بشناسیم.
یک: تمرین فکر کردن و شفاف سازی
در زندگی روزمره، که تحت سلطه شتابزدگی، استرس و سنگینیِ کارهای ضروری است، به سختی فضایی برای تأمل و فکر کردن دارید. علاوه بر این، درست زمانی که از کارهای روزمره، لحظه‌ای فراغت حاصل می‌شود، ترجیح می‌دهید با خواندن کتاب یا تماشای سریال یا گوش دادن به موسیقی به ذهن خود استراحت دهید.
این نوع فراغت ذهنی، شما را از خودتان دور می‌کند و این فرصت را از شما می‌گیرد که در خودتان تامل کنید و بفهمید که برجسته‌ترین دارایی و توانمندی شما چیست.
پیشنهاد می‌کنیم گاهی در اوقات فراغت بنشینید، یک قلم و کاغذ بردارید و صادقانه به این پرسش‌ها از خودتان پاسخ دهید:
- چه چیزی را در مورد خودم بیشتر دوست دارم؟
- به نظر خودم، نقاط قوت من کدامند؟
- از دید خودم، در چه کاری خوب هستم؟
- از نظر افرادی که مرا دوست دارند، نقاط قوت من چیست؟
- آن ویژگی‌هایی که من را تعریف می‌کنند، چگونه بر زندگی من تأثیر می‌گذارند؟
صادقانه به پرسش ها، پاسخ دهید و اندکی به آن‌ها فکر کنید. مطمئن باشید به کشف چیز‌هایی در خودتان می‌رسید که به صورت بلقوه در شما نهان بوده، و اکنون زمان آن رسیده که فعال شوند.
دو: تکنیک تجسم و فرافکنی
گاهی لازم است برای کشف توانایی‌های خود نگاهی به آینده بیاندازیم. شما چه رویا‌هایی در سر دارید؟ پتانسیل‌های شما درست همین جا است؛ فکر کنید که برای رسیدن به رویا‌های تان چه مهارت‌ها و توانایی‌هایی لازم است. از آینده چه می‌خواهید؟ آنچه برای رسیدن به آن لازم است، دقیقا همان توانمندی است که در درون شما به صورت بالقوه نهفته است.
بنا بر تحقیقات سوشال سایکولوژی یکی از متد‌ها در این زمینه تجسم خلاق است. برای اینکه به بهترین نسخه از خودتان در آینده تبدیل شوید، رد رویا‌های تان را بگیرید و به این پرسش‌ها پاسخ دهید:
- آینده چگونه است؟ چه توانمندی‌هایی در آینده مرا تعریف می‌کنند؟
در اینجا فرد یک آینده ایده آل را تصور می‌کند، که در آن تبدیل به بهترین خودش شده است. این تمرین به فرد کمک می‌کند روی اهداف خاصی که مدنظر دارد، تمرکز کند، و در خود دنبال آن نقاط قوتی بگردد که او را به سمت رسیدن به این اهداف یاری می‌کنند.
- من در آینده چگونه ام؟ چرا آینده به من افتخار می‌کند؟
پاسخ این پرسش دربردارنده دستاورد‌هایی است که فرد در آینده به آن‌ها می‌رسد، و از داشتن شان احساس غرور می‌کند. این جاست که ارزش‌ها و الویت‌های هر فرد تعیین شده و انگیزه برای رسیدن به آن‌ها تقویت می‌شود.
- چگونه می‌توانم روی توانایی‌های فعلی ام کار کنم، تا به آن منِ ایده آل در آینده دست پیدا کنم؟
در اینجا فرد بر توانایی‌ها و نقاط قوت فعلی اش تمرکز می‌کند. بر اینکه چگونه می‌تواند از نقاط قوت فعلی خود برای تبدیل شدن به خودِ ایده آلِ آینده استفاده کند. افراد با شناسایی نقاط قوت خود می‌توانند بر توسعه و تقویت آن مهارت‌ها یا ویژگی‌هایی تمرکز کنند که به آن‌ها در دستیابی به اهداف خود کمک می‌کند.
به عنوان مثال، اگر فردی تشخیص دهد که یکی از نقاط قوت او "ارتباط" است، می‌تواند با شرکت در کلاس‌های سخنرانی یا تمرین گوش دادن فعال در مکالمات، مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشد.
سه: فعالیت‌های مختلف را امتحان کنید
درمسیر کشف نقاط قوت خود، این اقدامات نیز توصیه شده است:
- سعی کنید سرگرمی یا فعالیت‌های جدیدی را شروع کنید.
- خود را به چالش بکشید، از روال عادی خارج شوید و وظایف جدیدی برای خود تعیین کنید.
- به دنبال حل مشکلاتی باشید که در موقعیت‌های جدید به وجود می‌آیند.
- علایق و مهارت‌های جدیدتان را دست کم نگیرید.
یکی از راه‌های کشف توانایی و نقاط قوت این است که خود را در برابر سناریو‌ها و فعالیت‌های جدید قراردهید تا بدانید در این موقعیت‌های جدید، چه کاری می‌توانید انجام دهید. یادتان باشد فی الفور کنار نکشید. ریسک پذیر باشید و از خطر کردن نهراسید. در مواجهه با این موقعیت‌ها است که پتانسیل‌های بالقوه شما خود به خود بالفعل می‌شوند.
چهار: تصویری قوی از نقاط قوت خود بسازید
اگر مردم در شناسایی نقاط قوت ما مشکل دارند، به این دلیل است که ما به اندازه کافی برای خود ارزش قائل نیستیم. ابعادی مانند عزت نفس پایین یا سندرم ایمپاستر همواره ما را به عقب می‌راند. خود را که باور داشته باشیم، دیگران هم باورمان می‌کنند. مهم این است که خودمان، خودمان را دست کم نگیریم.
در این راستا، یکی دیگر از راه‌هایی که برای کشف نقاط قوت خود دارید، تجزیه و تحلیل هر حوزه از زندگی مان و ایجاد یک «خودنگاره» است. خودنگارۀ نقاط قوت به شناسایی و به نمایش گذاشتن فضایل، ویژگی‌ها، مهارت‌ها و توانایی‌های مثبتی اشاره دارد که شما را منحصر به فرد و ارزشمند می‌کند. این شامل درون نگری و خوداندیشی برای درک نقاط قوت و ضعف و استفاده از آن برای ساختن تصویری مثبت از خود است. با ایجاد تصویری از نقاط قوت، افراد می‌توانند اعتماد به نفس و انگیزه بیشتری برای رسیدن به اهداف خود به دست آورند.
انتشار مقاله‌ای در مجله مطالعات شادی نشان داده است که ایجاد «خودنگاره» یک سناریوی ایده آل برای توسعه و شناسایی ابعاد توانمندی‌های فردی است. ایجاد تصویری از خود را می‌توانید با مواردی که زندگی روزمره شما را تعریف می‌کنند، شروع کنید.
روش دستیابی به این صورت است که:
ارزش خود را در محل کار مشخص کنید:
- همکاران شما چه چیزی را در مورد شما برجسته می‌کنند؟
- نقاط قوت و مهارت‌های شما در شغلتان چیست؟
- چه نقاط قوتی به شما اجازه میدهد در کار خود خوب باشید؟
- اهداف حرفه‌ای شما چیست و چه نقاط قوتی می‌تواند به شما در دستیابی به آن‌ها کمک کند؟
خود را باور داشته باشید و با صداقت، ارزش خود را در سناریوی شخصی تان روشن کنید:
- سرگرمی‌های شما چیست و چه مهارت‌هایی در آن‌ها از خود نشان می‌دهید؟ (ورزش، اقدامات انسان دوستانه، کارهای هنری و ...)
- وقتی با خانواده و دوستان خود هستید، چه نقاط قوتی را به آن‌ها نشان می‌دهید؟ (مهربانی، حمایت، شوخ طبعی و ...)
- در طول زندگی، چه نقاط قوتی به شما اجازه داده است که با مشکلات خود روبرو شوید؟
پنج: به آنچه شما را خوشحال می‌کند فکر کنید و آن را جدی بگیرید
قدرت یک ابزار درونی است که به شما اجازه شکوفایی و نشان دادن بهترین حالتتان را میدهد. این چیزی نیست که نشان دادن آن برای شما دشوار باشد، بلکه از درون به طور طبیعی نشات می‌گیرد و شما را از دیگران متمایز می‌کند.
یک مسیر ساده و الهام بخش برای کشف نقاط قوت خود این است که هر کاری را که دوست دارید انجام دهید. اگر ورزش کار هستید، شاید هدف شما تلاش، رقابت، بهبود شخصی، یا رهبری باشد. اگر فردی آرام و اهل خانواده هستید، نقاط قوت شما ممکن است خلق و خوی خوش، مهربانی، آرامش و وفاداری باشد.
آنچه شما را شاد می‌کند، نوعی رضایت است که به دنبال بهتر عمل کردن با تکیه بر توانایی‌ها به دست می‌آید. این خود ابزاری است برای آنکه به نقاط قوتی که نسبت به آن ناآگاهیم، آگاهی و شناخت پیدا کنیم.
نقاط قوت نیز آموخته می‌شوند: با آن‌ها به جلو حرکت کنید
عدالت، کنجکاوی، سخاوت، خرد، انسانیت، هوش اجتماعی، نزاکت، پشتکار... هنگامی که نقاط قوت خود را پیدا کردید، زمان آن است که به رشد خود ادامه دهید. همانطور که آبراهام مزلو می‌گوید، هدف نهایی انسان رسیدن به خودشناسی است. در روند به سمت بهبود خود، همیشه به یاد داشته باشید که می‌توانید ارزش‌های جدیدی را ایجاد کنید.
یادتان باشد، تنها کشف مهارت‌ها و فضایلی که شما را تعریف می‌کنند، کافی نیست؛ چرا که شما این فرصت را دارید که مهارت‌های جدیدی را بیاموزید تا با ارتقاء شخصیت، بهترین نسخه خود را شکل دهید:
شمایی که تسلیم نمی‌شوید، روی خوشبختی خود و دیگران سرمایه‌گذاری می‌کنید تا با هم به جلو حرکت کنید و گامی در جهت سعادت اجتماعی بر دارید.
شعارسال با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت سواد زندگی، تاریخ انتشار: -، کدخبر: 693، savadezendegi.com
