شعار سال: ماموریت‌های ناتو دیگر موضوع چندان جدی‌ای برای اعضای این پیمان نیست، بلکه بودن یا نبودن یا به عبارتی بقای ناتو امروز مهم‌ترین چالشی است که اعضای ناتو با آن دست به گریبانند.

کنفرانس امنیتی مونیخ که معمولا جایی برای تبادل نظر سران کشور‌های دنیاست، امسال علاوه بر موضوعات معمول خود، به محلی برای تبادل نظر رهبران عضو ناتو بر سر ضعف‌های این پیمان، نقش ترامپ در تضعیف آن و بقای ناتو تبدیل شد.

امانوئل مکرون که چندی پیش با اعلام مرگ مغزی ناتو، چالش جدیدی را برای بحث بر سر این پیمان امنیتی فراروی رهبران غربی قرار داده بود، این بار در اجلاس مونیخ در واکنش به سخنان مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که مدعی قدرتمند بودن غرب شده بود، صراحتا اعلام کرد: «بلوک غرب تضعیف شده است». وی تاکید کرد که امنیت اروپا نیازمند ناتو است.

وی در سخنان خود از اتحادیه اروپایی نیز انتقاد کرد و خواستار افزایش بودجه آن شد تا در حوزه فناوری‌های نو از چین و آمریکا عقب نماند. مکرون گفت: ما در حال تبدیل شدن به قاره‌ای هستیم که به آینده خود باور ندارد. ما برای آینده خود به اندازه کافی سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم... و این تنها راه آشتی با طبقه متوسط اروپاست.

* منتقد بزرگ ناتو

امانوئل مکرون همواره از مهم‌ترین منتقدان ادامه وضعیت ناتو با رویکرد فعلی بوده است. سال گذشته میلادی سخنان وی درباره مرگ مغزی ناتو با انتقادات بسیار رهبران اروپایی مثل مرکل و مقامات آمریکایی همراه شد، اما وی هرگز از این رویکرد خود کوتاه نیامد. همین هم باعث ایراد سخنان بی‌سابقه دونالد ترامپ علیه وی شد. سال گذشته دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در بدو ورود به لندن برای شرکت در مراسم هفتادمین سالگرد تاسیس سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، رویکرد امانوئل مکرون نسبت به این پیمان را بسیار شرورانه و توهین‌آمیز در قبال ۲۸ عضو دیگر قلمداد کرد. دونالد ترامپ همچنین سخنان انتقادآمیز امانوئل مکرون را برای فرانسه بسیار خطرناک توصیف کرد و گفت: هیچ کس بیشتر از فرانسه به ناتو محتاج نیست.

* ادعای پیروزی غرب!

مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا که این روز‌ها کشورش بابت نوع تعامل با ناتو با انتقادات رسانه‌های غربی و مسؤولان اروپایی مواجه است نیز در اجلاس مونیخ به سوالات فراوان رهبران اروپایی از دولتمردان آمریکا درباره ناتو اشاره کرد و گفت: برخی رهبران از آمریکا درباره روابط با ناتو سوال می‌کنند. این تعجب‌آور است. همه اینگونه می‌پرسند که آیا این نظم دو‌جانبه فرو خواهد ریخت و آیا آمریکا از ناتو عقب‌نشینی خواهد کرد؟ باید بگویم که این بیانیه‌ها واقعیت ندارد و مبنی بر واقعیت نیست. اصلا چنین اتفاقی نیفتاده است. توافق آتلانتیک از بین نرفته و ناتو پیروز می‌شود.

* جان کری: با سیاست‌های ترامپ، ناتو در حال فروپاشی است

با وجود لفاظی‌های پمپئو درباره ناتو، وزیر پیشین خارجه آمریکا یعنی جان کری که در دولت اوباما عهده‌دار این مسؤولیت بود، به انتقاد از سیاست‌های آمریکا در قبال ناتو پرداخت. جان کری، وزیر پیشین خارجه آمریکا، در مصاحبه با دویچه وله آلمان و در حاشیه کنفرانس سالانه امنیتی مونیخ با انتقاد شدید از سیاست‌های دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا گفت: به خاطر سیاست‌های ترامپ، ناتو در حال فروپاشی است. وی به آنگلا مرکل و دیگر رهبران اروپایی توهین و دیگران را از خود دور کرد. در عین حال وی درباره رئیس‌جمهور پوتین و ویکتور اوربان رئیس‌جمهوری مجارستان سخنان ناخوشایندی را به زبان آورد. این غیرقابل قبول است. همچنین سیاست زیست‌محیطی ترامپ یکی دیگر از مواردی بود که مورد انتقاد کری به نمایندگی از حزب دموکرات قرار گرفت.

* ماجرای ارتش اروپایی

ناامیدی فرانسه و آلمان به عنوان ۲ کشور مهم اروپا از بقای ناتو به دلیل کارشکنی‌های آمریکا، سبب شد این دو کشور طرح تاسیس یک تشکیلات نظامی اروپایی بدون حضور آمریکا را پیگیری کنند. این موضوع در کنفرانس امنیتی مونیخ امسال نیز بازتاب ویژه‌ای داشت و ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو به آن واکنش نشان داد. دبیرکل ناتو در سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ از طرح‌های آلمان و فرانسه در زمینه تاسیس یک تشکیلات نظامی اروپایی انتقاد کرد و آن را موجب تضعیف روابط فراآتلانتیک دانست. دبیرکل ناتو البته از طرح‌های اروپایی برای افزایش قابلیت‌ها و هزینه‌های دفاعی استقبال کرد، اما همزمان در زمینه اقدامات دفاعی موازی و تلاش‌هایی که باعث دوری از ایالات متحده آمریکا می‌شود هشدار داد. استولتنبرگ افزود: هر تلاشی برای ایجاد فاصله بین اروپا و آمریکای شمالی نه‌تن‌ها استحکامات فراآتلانتیک و توانایی ما برای رقابت در سطح جهانی را تضعیف می‌کند، بلکه این مسأله خطر تقسیم اروپا را هم به دنبال خواهد داشت. اظهارات دبیرکل ناتو پس از آن مطرح می‌شود که به دنبال شروع بحث‌ها درباره خروج انگلیس از اتحادیه اروپایی و سیاست‌های یک جانبه آمریکا بویژه پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ، آلمان و فرانسه قدم‌هایی را برای ایجاد یک ارتش اروپایی طی سال‌های اخیر برداشته‌اند.

* مأموریت تازه ناتو؟

آمریکایی‌ها دیر یا زود باید عراق را ترک کنند. آن‌ها حتی با وجود گردن‌کشی‌های دیپلماتیک و نظامی خود، حالا با توجه به مصوبه پارلمان عراق مبنی بر الزام دولت عراق به آماده کردن بستر خروج نیرو‌های نظامی خارجی از کشورشان آرام‌آرام آماده خروج از این کشور می‌شوند. با این حال، اما یکی از علایق آن‌ها ادامه حضور در این کشور البته با پرچم ناتو است. آمریکایی‌ها در ناتو حرف اول و آخر را می‌زنند و حضور ناتو در عراق یعنی حضور آمریکا البته با پرچم جدید. آن‌ها از همین رو تلاش فراوانی را برای قانع کردن اعضای ناتو به حضور در عراق همزمان با طرح کاهش نیرو‌های آمریکایی در این کشور آغاز کرده‌اند که از اهمیت فراوانی برخوردار است و باید با دقت همه جوانب آن را بررسی کرد. موضوع حضور در عراق دیروز در سخنرانی دبیرکل ناتو جایگاه ویژه‌ای داشت و وی صراحتا اعلام کرد: ناتو فعالیت خود را در عراق افزایش می‌دهد. وی در ادامه افزود: ما تصمیم گرفتیم حمایت خود را از عراق برای تحقق امنیت در منطقه افزایش دهیم. استولتنبرگ همچنین تصریح کرد: نبرد با داعش هنوز تمام نشده است.

دبیرکل ناتو با اعلام اینکه دولت عراق تمایل خود را نسبت به تداوم فعالیت‌های آموزشی، مشاوره‌ای و ظرفیت‌سازی ناتو برای نیرو‌های مسلح عراق اعلام کرده است، گفت: ما تنها تا زمانی در عراق می‌مانیم که از حضور ما استقبال شود.

* قول اعضای ناتو به آمریکا

سخنان دبیرکل ناتو در حالی است که مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا روز پنجشنبه گفت که این کشور با ناتو برای گسترش عملیات‌های نظامی در عراق به توافق رسیده است. او خاطرنشان کرد که سران کشور‌های ناتو توافق کرده‌اند در خاورمیانه اقدامات بیشتری انجام دهند. وی اضافه کرد، آمریکا از سایر اعضای ناتو تعهداتی دریافت کرده تا آن‌ها جای خالی نیرو‌های آمریکا در عراق را پر کنند.

* مأموریت آمریکایی ناتو

طرح حضور ناتو در عراق اساسا طرحی آمریکایی است و اظهار نظر دبیرکل ناتو مبنی بر اینکه فقط تا زمانی که عراقی‌ها بخواهند در عراق می‌مانیم نشان از نوعی اجبار در اصل ماموریت جدید ناتو است. چندی پیش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا با لحنی طلبکارانه گفته بود: ناتو باید حضور خود را در خاورمیانه گسترش دهد. این یک موضوع بین‌المللی است. ما می‌توانیم به خانه بازگردیم و از ناتو استفاده کنیم، زیرا این یک مشکل بین‌المللی است. اکنون این بار بر دوش ماست و این ناعادلانه است.

[وضعیت نیرو‌های ناتو در افغانستان]ادامه حضور ناتو در افغانستان با توجه به مذاکرات طالبان با آمریکایی‌ها و طولانی شدن جنگ افغانستان موضوع دیگری بود که در اجلاس امنیتی مونیخ، همه آن‌هایی که درباره دیروز و امروز ناتو حرف می‌زدند به آن پرداختند. این موضوع در دیدار دبیرکل ناتو با رئیس‌جمهوری افغانستان هم بازتاب ویژه‌ای یافت، به گونه‌ای که دبیرکل ناتو گفت: در صورتی که گروه طالبان «اراده واقعی و توانایی کاهش خشونت» را نشان دهد ناتو هم آماده است سطح نیروهایش در افغانستان را کاهش دهد. ینس استولتنبرگ افزود: ناتو آماده است سطح ۱۶ هزار نیروی فعلی این سازمان در افغانستان را کاهش دهد. در این دیدار زلمای خلیل‌زاد، فرستاده ویژه آمریکا در امور افغانستان هم حضور داشته است. این در حالی است که مارک اسپر، وزیر دفاع آمریکا پنجشنبه گفت آمریکا با طالبان بر سر پیشنهاد کاهش یک هفته‌ای تنش‌ها به توافق رسیده است.

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه وطن امروز، تاریخ انتشار: 27 بهمن 1398، کدخبر: 216466 ، www.vatanemrooz.ir