شعار سال: مصطفی الکاظمی با اجماع جریانات شیعه و حمایت جریانات اهلسنت و کُرد بهعنوان نخستوزیر تشکیل کابینه معرفی شده، انتخابی که از سوی ایران نیز مورد استقبال قرار گرفته است. انتخاب الزرفی برای تشکیل کابینه پس از آن بود که توفیق علاوی، پسرعموی ایاد علاوی با دیدن اقبال کم گروههای شیعه به خود، پیش از تشکیل نشست پارلمان استعفای خود را تقدیم رییسجمهوری کرده بود. الزرفی با استفاده از موقعیت و شرایط موجود سیاسی در این کشور، اقدام به معرفی خود به برهم صالح کرد تا او را مأمور تشکیل کابینه کند، اتفاقی که کمسابقه بود و طی 30روز گذشته باعث تحرک در جریانات شیعه شد و سرانجام به این جمعبندی رسیدند که او نمیتواند عراق را از وضعیت موجود خارج کند.
پس از استعفای عبدالمهدی که در پایان سال گذشته میلادی انجام گرفت، جریان حکمت ملی عراق، کاظمی را بهعنوان یکی از گزینههای مناسب این پست معرفی کرد، اما در آن زمان اجماعی روی وی حاصل نشد و توفیق علاوی و سپس عدنان الزرفی کاندیدا شدند. ولی پس از عدم توفیق این دو گزینه، مجدداً نام کاظمی مطرح شد و این بار اقبال عمومی در جریانهای سیاسی عراق را نصیب خود کرد.اما چرا این بار گروههای شیعه بر سر مصطفی الکاظمی به توافق رسیدند؟ آیا او بهترین گزینه و ایدهآل برای احزاب شیعی است؟
دستاورد انتخاب الکاظمی
در همین زمینه حسین رویوران، کارشناس مسائل منطقه و عراق گفت: برهم صالح، رییسجمهوری عراق علاوی و بعد عدنان الزرفی را بهعنوان نخستوزیر معرفی کرد که مورد اعتراض گروههای شیعه قرار گرفت چراکه به هرحال نخستوزیری پستی است که به شیعه تعلق دارد و طبق قانون اساسی این شیعه هست که باید گزینهای را معرفی کند.
وی افزود: در این زمینه رفتار رییسجمهوری عراق، یک رفتار خارج از عرف و ناقض قانون اساسی عراق بود، بنابراین شیعیان به دادگاه قانون اساسی شکایت کردند و دادگاه قانون اساسی اعلام کرد که نخستوزیر باید با مشورت بزرگترین ائتلاف پارلمان انتخاب شود و این به نوعی تأیید احزاب شیعه است از طرف دادگاه قانون اساسی.
رویوران تاکید کرد: اینکه برهم صالح تکلیف مأموریت الزرفی را پس بگیرد و مصطفی کاظمی را که از طرف احزاب شیعه انتخاب شده است را بهعنوان نخستوزیر معرفی کند اولین پیامش این است که یک رفتار ضد قانونی نباید تبدیل به قانون شود. یعنی اگر شیعیان سکوت میکردند و عدنان الزرفی، نخستوزیر میشد این رویه به یک عرف تبدیل میشد و ممکن بود در دفعات بد نیز تکرار شود . در مبانی حقوقی، عرف خود یک قانون است ودر قضیه الزرفی شیعیان از تبدیل شدن یک عرف ناهنجار به یک قانون جلوگیری کردند و این یکی از مهمترین دستاوردهای آنی سریع و دفعی انتخاب آقای مصطفی الکاظمی است.
وی با بیان اینکه شاید مصطفی کاظمی ایدهآل جریان شیعه نباشد، گفت: الکاظمی شخصیتی است که همه میتوانند در مورد آن به نوعی اجماع کنند. دوم اینکه عملکرد مثبتی در سازمان امنیتی دارد بهطور مثال بخش ضد ایران را تعطیل کرد و این نشان میدهد که نسبت به ایران نظر منفی ندارد.
این کارشناس مسائل عراق درباره نقش الکاظمی در ترور شهید سردار سلیمانی نیز گفت: «اینکه گفته میشود در ترور شهید قاسم سلیمانی و ابومهدیالمهندس ممکن است نقش داشته باشند، این یک گمان است و تا به امروز ثابت نشده و به همین دلیل خیلی نمیشود به این احتمال و گمان ترتیب اثر داد.» رویوران درباره کابینه الکاظمی نیز گفت: «البته انتخاب مصطفی کاظمی بهعنوان نخستوزیر یک بحث است و رایآوری کابینهاش هم بحث دیگر و نمیتوان گفت صرف تکلیف موجب رأی اعتماد به کابینه او هم میشود. رأی اعتماد به کابینه او به نوع قول و قرارهای آقای کاظمی به احزاب شیعی برمیگردد و اگر در بستن کابینه نتواند نظر احزاب شیعی را جلب کند قطعاً نمیتواند رأی اعتماد بگیرد.»
اعتراض کتائب حزبالله به انتخاب الکاظمی
بنابر این گزارش، با وجود انتخاب الکاظمی بهعنوان نخستوزیر توسط گروههای شیعی روز گذشته گردان کتائب حزبالله که پیش از این از دست داشتن مصطفی الکاظمی در ترور سردار سلیمانی سخن گفته بود در بیانیهای از این انتخاب ابراز تأسف کرد و آن را «انحطاط» در عرصه سیاسی عراق دانست. در این بیانیه آمده است: «غیرقابل قبول است که نیروهای سیاسی که در اکثریت هستند در مسألهای چنین حساس تسلیم شوند.» حزبالله عراق تلاش نیروهای سیاسی برای عبور از بحران انتخاب نخستوزیر را «رفتن به زیربار فشارهای دشمنان» دانست و گفت که اینگونه تلاشها، «ناتوانی پشت ناتوانی است.» حزبالله عراق در این بیانیه آورده است: «اجماع [احزاب سیاسی از جمله شیعه] بر معرفی این شخصیت مشکوک، کوتاهی در حق مردم و فداکاریهای آنها و خیانت به تاریخ عراق است.» به گفته گردانهای حزبالله عراق، بهتر بود این نیروها موضع جدی و صادقانه برای معرفی شخصیت ملی مخلص اتخاذ میکردند.»
سائرون: احزاب در حمایت از مأمور تشکیل کابینه جدی نیستند
ائتلاف سائرون عراق هم واکنش به انتخاب «مصطفی الکاظمی» بهعنوان مأمور جدید تشکیل کابینه این کشور، میزان جدیت حمایت احزاب و جناحهای سیاسی از او را زیر سؤال برد و گفت که وی حتی مورد قبول کسانی که در مراسم انتخاب او حضور داشتند، نیست. «ریاضالمسعودی» از اعضای این ائتلاف در گفتوگو با پایگاه خبری «المعلومه» تصریح کرد: اغلب فراکسیونهای سیاسی شیعی در حمایت از الکاظمی و پذیرش مأموریت او جدی نیستند و موافقت آنها با مأمور شدنش برای تشکیل کابینه، تنها به منظور دور کردن «عدنان الزرفی» از این پست و ممانعت از رییسجمهوری برای تحمیل خواست غیرقانونیاش مبنی بر نخستوزیری الزرفی بود.وی افزود: گروههای سیاسی شیعی امضاءکننده درخواست نامزدی الکاظمی، اساساً زمانی که رییسجمهوری در مرحله نخست خواستار نخستوزیریاش شد، با او مخالفت کردند. لذا پیشبینی میشود که الکاظمی با مرحله دشواری طی ارائه برنامه دولتش و فهرست وزرای خود مواجه باشد.
«عبدالامیر تعیبان» نماینده فراکسیون صادقون در پارلمان عراق نیز پیشتر، الکاظمی را به گرایش به سوی آمریکا متهم کرد و گفت که وی باید عراقی بودن خود را اثبات کند.
موضع ایران
هرچند درباره نقش کاظمی در ترور سردار قاسم سلیمانی و نیز ابومهدیالمهندس یا کوتاهی وی در این مسیر، اظهاراتی مطرح شده است اما خود او این موضوع را قویاً تکذیب و عنوان کرده که اساساً اطلاعی از این عملیات نداشته است و شاید بتوان دیدارشمخانی، دبیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان با الکاظمی درسفر به عراق را به نوعی موضع ایران نسبت به این موضوع دانست. اواخر اسفندماه سال گذشته بود که علی شمخانی به عراق سفر کرد و دیدارهایی با مقامات مختلف این کشور داشت. یکی از مهمترین دیدارهای وی را میتوان با مصطفی الکاظمی دانست که در شرایطی انجام شد که اوج اتهامزنی به وی در ماجرای ترور سردار سلیمانی بود.شمخانی در دیدار با الکاظمی عنوان کرده بود که تشکیل دولت مقتدر و کارآمد مبتنی بر رأی و اراده عموم مردم خواست همیشگی جمهوری اسلامی ایران است. کاظمی نیز با قدردانی از کمکهای بیدریغ جمهوری اسلامی ایران به عراق در عرصه مبارزه با تروریسم، تصریح کرده بود: از تداوم همکاریهای نزدیک برای ریشهکن کردن گروههای تروریستی استقبال میکنیم.همین مورد را میتوان گویای موضع جمهوری اسلامی نسبت به نخستوزیر مأمور به تشکیل کابینه در عراق دانست که البته شاید به مذاق برخی طرفهای منطقهای خوش نیاید.علاوه بر این، مقامات ایرانی بارها عنوان کردهاند که از گزینه ملت عراق برای نخستوزیر خود حمایت خواهند کرد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه صبح نو، تاریخ انتشار 24 فروردین 99، شماره: 1943