شعار سال: آدم میماند از کدام بخش فاجعه آمیز ماجرای «کودکان زباله گرد» بنویسد. از سوء استفادههای مالی و جنسی، از بی رحمیهایی که به این کودکان میشود، از رفتارهای غیرانسانی و... که بخشی از ما احتمالا با این آسیب آشنا هستیم. اما وقتی قرار است این کودکان وسیله سودجویی عدهای از خدابی خبر برای بازیافت و جمع آوری پسماند قرار گیرند، پس باید از صبح تا آخر شب به کار طاقت فرسا مشغول باشند. چندی قبل مدیر کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در پاسخ به این پرسش که این کودکان معمولا روزانه چند ساعت کار میکنند، چنین گفته است: «از ساعت ۱۲ تا ۱۳ سوار ماشین میشوند و نیمههای شب هم به محل زندگی شان برمی گردند. صبحهای خیلی زود هم زبالهها را تفکیک و وزن میکنند. درنتیجه یک کودک از صبح زود تا پاسی از شب کار میکند».
۱۴ هزار کودک زباله گرد در کشور؟
معمولا درباره موضوعاتی از این قبیل آماری رسمی و دقیق وجود ندارد که البته دلیل این بی آماری هم مشخص نیست، اما خبرگزاری ایسنا سال ۹۸ در گزارش مراسم رونمایی از پژوهش «یغمای کودکی» به نقل از کامیل احمدی، مردم شناس و سرپرست این پژوهش نوشته است: «حدود ۱۴ هزار زباله گرد غیر رسمی در کشور وجود دارد. بیشتر این افراد توانستهاند غیر قانونی وارد مرزهای ایران شوند. علاوه بر این آمار کلی، چهارشنبه گذشته محمود عباسی، معاون حقوق بشر و امور بینالملل وزیر دادگستری و دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک از وجود چهار هزار و ۷۰۰ کودک زباله گرد در پایتخت خبر داده بود».
این کودکان ۷-۸ ساله
براساس قانون کار، به طورکلی به کار گرفتن افراد زیر ۱۵ سال ممنوع است و در مشاغل سخت این ممنوعیت شامل افراد زیر ۱۸ سال میشود. اما وجود این کودکان زباله گرد، از آسیبها و مسائل پنهان جامعه ما نیست و همه ما آنها را کم ندیده ایم که کیسهای بر کول دارند و گاهی با همراهی هم سن و سالان خود و گاهی با بزرگ ترها به زباله گردی مشغول هستند. حتما دیده اید که گاهی کودکان ۷-۸ ساله هم در میان آنها به چشم میخورند، اما به قول یکی از مسئولان شهرداری تهران قد و قامت آنها معمولا باید به گونهای باشد که بتوانند داخل مخازن زباله را بگردند. ضمن این که در پژوهش «یغمای کودکی» نیز اشاره شده است که زباله گردهای ۱۵ تا ۱۷ ساله، حدود ۳۰ درصد از این کودکان را تشکیل میدهند و آمار کودکان ۱۱ تا ۱۲ ساله نیز ۲۳ درصد است.
و، اما حکایت سودجوییهای مالی
در کنار تمامی ناهنجاریهایی که درباره کودکان زباله گرد وجود دارد، ماجرای سودجوییهای مالی یا به عبارتی آمار گردش مالی حاصل از کار این کودکان چیست و چقدر است؟ به نظر میرسد، مراجعه به آمار پژوهش «یغمای کودکی» که تازهترین پروژه تحقیقاتی درباره این کودکان است و پس از انتشار با تمجید تعدادی از نمایندگان مجلس نیز همراه شد، ما را بهتر به نتیجه برساند. کامیل احمدی پژوهشگر ارشد این پروژه چنین میگوید: «براساس این پژوهش حدود ۹۰ درصد کودکان زبالهگرد را کودکان مهاجر غیرقانونی تشکیل میدهند. عمده این کودکان اهل افغانستان هستند. درآمد نسبی زبالهگردها در سال ۹۷ بین یک میلیون تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بوده است. به عبارت دیگر زبالهگردها تنها ۱۵ درصد از درآمد حاصل از پسماند را دریافت میکنند و در این بین کودکان تنها ۲.۴ درصد از این درآمد را کسب میکنند و ۵۴ درصد از این درآمد به پیمانکاران زبالهگردی و ۹ درصد آن به شهرداریها میرسد و حدود ۲۱ درصد هم نصیب اربابان میشود. پس میتوان دریافت که این تجارت سیاه به شدت سودآور است. شهرداری زبالههای مناطق ۲۲ گانه تهران را به مبلغ ۲۰۰ میلیارد تومان به پیمانکاران حوزه پسماند اجاره میدهد. گردش مالی پسماند در تهران دو تا سه هزار میلیارد تومان در سال است...».
آقایان دیر به فکر افتادند!
کمی عجیب به نظر میرسد وقتی در خبرها میبینیم که تازه همین دی ماه گذشته و در پی تذکر یک نماینده به وزیر کار، آقای وزیر به سازمان بهزیستی تکلیف میکند که برنامه جامع عملی برای مبارزه با زبالهگردی کودکان را تدوین و ارائه کند. البته از سرنوشت این برنامه چندان خبری در رسانهها منتشر نشده است، اما اگر مسئولان، تازه در دی ماه ۹۸ به فکر مقابله با این آسیب افتاده اند، باید در تدبیر آنها شک کرد...
نماینده مجلس: عاملان به کارگیری کودکان در چرخه پسماند به دستگاه قضا معرفی شوند
محمد اکبری -نماینده مجلس با تاکید بر ضرورت حذف دایمی کودکان از چرخه زبالهگردی شهرها گفت: عاملان
به کار گیری کودکان در مرکز پسماند باید از سوی شهرداری به دستگاه قضا معرفی شوند.
رحمت ا... نوروزی به خراسان گفت: کودکان کار نباید در مرکز پسماند به کار گرفته شوند و این زیبنده شهرهای ما نیست که شاهد صحنه زباله گردی کودکان محروم باشیم. سالهاست که شاهد به کارگیری کودکان در مراکز پسماند توسط پیمانکاران شهرداری هستیم و سوال این است که چرا شهرداری در این زمینه با پیمانکاران برخورد نمیکند؟
نماینده مجلس یازدهم خاطرنشان کرد: مدافعان انقلاب اسلامی همواره از طبقات محرم جامعه بودند. باید یک مطالعه اساسی در مراکز تحقیقاتی در این زمینه صورت گیرد و در کوتاهترین زمان ممکن وزارتخانههای مربوط، بهزیستی و کمیته امداد درصدد رفع محرومیتهای این چنین باشند.
وی تصریح کرد: از یک سو عاملان به کار گیری کودکان در مرکز پسماند باید از سوی شهرداری به دستگاه قضا معرفی شوند و از سوی دیگر ضرورت دارد دولت هر چه زودتر محرومیت زدایی را در راس امور خود قرار دهد و فرهنگ کسب و کار را با تقویت اقتصاد خانواده و مهارت آموزی و آگاهی بخشی بالا ببرد.
شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه خراسان، تاریخ انتشار: ۲۶ خرداد ۱۳۹۹، کد خبر: ۶۹۹۱۳۱، www.khorasannews.com