شعار سال : درحالی‌که صنایع لبنی بیش از ۱۲میلیارد تومان جریمه شده‌اند؛ اما قیمت لبنیات دوباره افزایش یافته و به نظر می‌رسد، دخالت دولت تأثیری در تنظیم بازار، رعایت قیمت‌های مصوب و حقوق مصرف‌کنندگان نداشته است.

جریمه‌های اندک سازمان تعزیرات برای گران‌فروشی صنایع لبنی اصلاً بازدارنده نیست؛ چنانکه آن‌ها سود کلانی از این گران‌فروشی به جیب می‌زنند و به این جریمه‌ها می‌‌خندند.

سال‌هاست سازمان تعزیرات جریمه‌های بی‌ثمری را مقابل گران‌فروشی‌ها و کم‌فروشی‌های صنایع‌لبنی در نظر می‌گیرد، اما نتیجه‌ رفتن این راه‌ تکراری، بی‌فایده و اشتباه ثابت قدم بودن کارخانه‌ها در کار خود، یعنی افزایش قیمت است. آن‌ها دیگر ترسشان ریخته و گاهی به بهانه‌های مختلف قیمت‌ها را بالا می‌کشند؛ چراکه چند برابر این جریمه‌ها به جیبشان می‌رود و درحقیقت مسیر گران‌فروشی سپس جریمه اتفاقاً راه سودآوری برای آن‌ها شده است.

جریمه‌های سازمان تعزیرات همیشه به‌موقع و در زمان مناسب نیست،‌ بسیاری از مواقع صنایع گران‌فروشی خود را ماه‌ها ادامه می‌دهند و صدایی از سازمان تعزیرات بر نمی‌آید. برخی مواقع هم بسیار دیرهنگام و با جریمه‌های بسیار اندک به گران‌فروشان واکنش نشان می‌دهد، از سوی دیگر رقم جریمه‌ها در مقابل نوع و حجم کاری که در گستره کشور ا نجام می‌شود، بسیار کم است؛ بنابراین آن‌ها روز به روز به بالا بردن قیمت حریص‌تر می‌شوند و به‌همین دلیل چندین‌بار در سال بدون مجوز قیمت‌های خود را افزایش می‌دهند.

صنایع لبنی زمانی‌که قیمت را گران می‌کنند تا سازمان تعزیرات و دیگر مسئولان نظارتی مانند سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان واکنشی نشان دهند، محصول خود را به قیمت بالاتری فروخته‌اند و سود خوبی به جیب زده‌اند و درصورت جریمه احتمالی، جریمه‌ها در مقابل سود هنگفت آنقدر ناچیز است که برای آن‌ها می‌صرفد که حتی بارها آن‌ را تکرار کنند. مسأله دیگر این‌که حتی در صورت جریمه هم قیمت‌ها معمولاً به قبل بر نمی‌گردد و آن‌ها جریمه را پرداخت می‌کنند، اما گران‌فروشی ادامه دارد.

یک مغازه‌دار در پاسخ به این‌که آیا قیمت محصولات شرکت‌های با برند پاژن، چوپان، شرکت مادی و می‌ماس کاهش یافته است، گفت: خیر، قیمت‌ها همچنان مثل قبل است.

جریمه‌های اندک سازمان تعزیرات تشویق برای گران‌فروشی

یک کارشناس و مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری دامداران کشور از نحوه جریمه‌ سازمان تعزیرات برای گران‌فروشی لبنیات انتقاد کرد و به فارس گفت: این جریمه‌ها ده‌ها بار انجام شده، اما آیا هیچ نتیجه‌ای داشته است. جریمه‌های سازمان تعزیرات به اندازه‌ای نازل است که حالت بازدارندگی برای صنایع ندارد، آن‌ها حتی تا سازمان تعزیرات به خود بیاید، چند برابر این جریمه‌ها سود می‌کنند.

علی‌رضا عزیزاللهی معتقد است دولت باید طوری برنامه‌ها و سیاست‌ها را تنظیم کند که حاشیه سودی برای تولیدکننده و صنایع داشته باشد، مثلاً پایین‌آوردن قیمت تمام‌شده تولید و سیاست درست صادراتی و واردات ازجمله شیر خشک از آن جمله است که می‌تواند به‌عنوان سوپاپ اطمینان برای کنترل بازار باشد.

دولت باید پیش از افزایش قیمت مدیریت داشته باشد

این کارشناس در ادامه گفت: دولت باید برنامه‌ها و تعرفه‌ها را طوری مدیریت کند که هر زمان شیرخشک مازاد در کارخانه‌ها بود، صادر شود و هر زمان نیاز باشد، وارد کنند. شاید با این اقدامات کارخانه‌ها هم قیمت محصول را مرتب افزایش ندهند؛ اما اگر افزایشی هم بود، باید جریمه‌های سنگینی اعمال شود که دیگر آن‌ها جرأت تکرار چنین کاری را نداشته باشند. درحالی‌که کارشناسان جریمه‌های ناچیز سازمان تعزیرات را برای گران‌فروشی صنایع لبنی خام و ناکارآمد می‌دانند که این سازمان چند برند لبنی را به روال پیشین به‌خاطر گران‌فروشی جریمه کرده است.

آیا جریمه‌های چند میلیاردی بازدارنده است؟

سیدیاسر رایگانی، سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی با اعلام قطعیت حکم سه شرکت متخلف لبنی گفت: حساب‌های شرکت شان‌دشت با برند پاژن، شرکت لبن‌دشت با برند چوپان، شرکت مادی با برند می‌ماست با حکم اداره اجرای احکام سازمان تعزیرات حکومتی مسدود شده است.

وی افزود: برند پاژن با سه‌میلیارد و 400میلیون جریمه، برند چوپان با دومیلیارد و 800میلیون جریمه و برند می‌ماست با یک‌میلیارد و 600میلیون جریمه علی‌رغم مهلت‌های قانونی تعزیرات تسویه جریمه انجام نداده‌اند و درصورت عدم‌تسویه خطوط تولیدی توقیف می‌شود و شرکت لبنیات پگاه با دومیلیارد و 700میلیون تومان و برند لبنیات سحر با 5/1میلیارد تومان جریمه تسویه جریمه انجام داده‌اند.

سخنگوی سازمان تعزیرات حکومتی گفت: پرونده دیگری نیز به‌تازگی اعلام کارشناسی میزان تخلف شده و در فرآیند رسیدگی قرار دارد. سه پرونده درخصوص لبنیات در اداره کل شهرستان‌های استان تهران در جریان رسیدگی قرار دارد که یکی از پرونده‌ها در مرحله بدوی هفت‌میلیارد تومان محکوم شده است.

این جریمه‌ها برای افزایش قیمت‌های حدود چند هفته پیش صنایع لبنی است که براساس گزارش میدانی این افزایش قیمت تقریباً در اکثر محصولات لبنی از شیر گرفته تا ماست وجود دارد. یک مغازه‌دار در منطقه19 تهران گفت: قیمت انواع شیر بطری در حدود یک‌هزار تومان افزایش دارد. قیمت شیر یک لیتری تتراپک هم نسبت به چند ماه گذشته دوهزار و 600تومان بیش‌تر شده است و از هفت‌هزار و 400تومان به 10هزار تومان رسیده است.

علی کرمی گفت: قیمت انواع ماست هم افزایش قیمت داشته، به‌طوری‌که ماست‌های دبه‌ای از 24هزار تومان به 28هزار تومان رسیده است. این اولین باری نیست که صنایع لبنی قیمت‌ها را در چند ماه اخیر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش می‌دهند. آن‌ها سابقه طولانی در این کار دارند، حتی شده در طول سال سه تا چهار بار قیمت‌ها را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ افزایش داده‌اند و پس از آن ستاد تنظیم بازار را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تحت‌فشار قرار داده و افزایش قیمت را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به تصویب رسانده‌اند.

افزایش خودسرانه قیمت طی یک‌ماه

آخرین افزایش قیمتی که ستاد تنظیم بازار برای صنایع لبنی مجوز داد چهار تیرماه بود،‌ این ستاد قیمت‌ محصولات لبنی را تا 28درصد افزایش داد؛ اما حدود یک‌ماه نشده این‌بار خود صنایع تصمیم گرفتند، خودشان قیمت‌ها را افزایش دهند.

دبیر ستاد تنظیم بازار در چهارم تیرماه قیمت‌گذاری 10قلم کالای لبنی را اعلام کرد و به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اجازه داده تا به‌طور متوسط قیمت لبنیاتی را که مشمول قیمت‌گذاری هستند، با 22 تا 28درصد افزایش دهد. سرپرست معاونت بازرگانی داخلی همان زمان گفت: محصولات لبنی که مشمول قیمت‌گذاری هستند، 10قلم اصلی هستند که شامل شیر کم‌چرب، شیر بطری، ماست و پنیر UF و...، می‌شود.

سرانه مصرف شیر باز هم کم‌تر شده است

زمانی‌که قیمت لبنیات بالا می‌رود، مصرف این محصول ضروری روز‌به‌روز کم‌تر می‌شود و این تهدیدی برای سلامت جامعه است. به هر اندازه که هزینه‌کردن برای این محصولات کاهش می‌یابد، به چند برابر آن هزینه دوا و درمان بیش‌تر می‌شود. همه کشورها سرانه مصرف شیر را‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ به‌عنوان معیاری برای سلامت جامعه می‌دانند و روی افزایش سرانه مصرف سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ به‌طوری‌که بررسی سرانه مصرف کشورهای پیشرفته هم گویای همین مطلب است و همواره رابطه مستقیمی بین سرانه مصرف و ضریب سلامت جامعه در کشورها وجود داشته است.

به هر حال دولت باید سیاست‌های تولید صادرات و واردات را طوری مدیریت کند که تولیدکنندگان چه صنایع لبنی و دامداران حاشیه سودی داشته باشند تا به فکر افزایش گاه به گاه قیمت‌ها نباشند؛ اما از آن‌جایی که اکثر این افزایش‌های خودسرانه قیمت از سوی شرکت‌هایی است که به کم‌قانع نیستند، درصورت بروز چنین خطاهایی باید با آن‌ها برخورد بازدارنده انجام شود. هرگونه گران‌فروشی تنها سفره مردم را کوچک‌تر می‌کند و آمارها هم نشان می‌دهد مصرف شیر در کشور ما که پیش از این نصف میانگین جهانی بود، باز هم کم‌تر شده و در عوض پول بیش‌تری از جیب مردم درآمده است.

شعار سال ، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 25 مرداد 99 ، کد خبر :87340 ،  sabzineh.org