شعار سال: نیرو‌های ایران و شبه نظامیان نزدیک به آن در استان دیرالزور در شرق سوریه اخیراً عملیات انتقال مجدد و جابجایی جدیدی را انجام داده‌اند تا در صورت ادامه حملات هوایی اسرائیل علیه پایگاه‌هایشان در منطقه، تلفات خود را محدود کنند. اقدام آن‌ها شامل انتقال به سایت‌ها و مقر‌های جدید نظامی، پنهان کردن اسلحه و برداشتن پرچم از پشت بام سایت‌های نظامی و پادگان‌ها و همچنین اعتماد بیشتر به اعضای محلی برای محافظت از اماکن نظامی می‌شد. برخی از تشکیلات مسلح نیز تا حدی از پایگاه‌های خود خارج شدند، این در حالی است که همزمان خانواده‌های اعضا به مناطق دیگر منتقل شدند.

در ادامه این مطلب آمده است: بزرگترین چالشی که اکنون نیرو‌های ایرانی با آن روبرو هستند، حفظ انسجام در دیرالزور و حومه آن است، زیرا بمباران‌های شدید اسرائیل، مشکل آفرین شده است.

به نظر می‌رسد آنچه موجب بیشترین نگرانی نیرو‌های ایرانی در دیرالزور است، افزایش روزافزون خروج نیرو‌ها از پایگاه‌های نیرو‌های نزدیک به ایران به سمت نیرو‌های مسلح مورد حمایت روسیه در منطقه است، به ویژه سپاه پنجم که رسماً تأسیس خود را در ۲۲ نوامبر ۲۰۱۶ اعلام کرد.

فیراس علاوی، روزنامه نگار و مدیر مسئول شبکه خبری الشرق، که اخبار دیرالزور و شرق سوریه را رصد می‌کند گفت: پس از حملات هوایی ۱۳ ژانویه ده‌ها نفر از اعضای تشکیلات نزدیک به ایران از استان دیرالزور به سپاه پنجم پیوستند.

در این میان به نظر می‌رسد روسیه از ضعف مفرطی که نیرو‌های ایرانی در دیرالزور تجربه می‌کنند، بهره‌مند خواهد شد. اینطور به نظر می‌آید که سپاه پنجم مورد حمایت روسیه تبدیل به مامن اصلی این جمعیت گریزان شده است. این ممکن است فرصتی برای گسترش نفوذ روسیه با هزینه نیرو‌های ایرانی در استان استراتژیک دیرالزور باشد.

این استان به دلیل نزدیکی به مرز با عراق و ثروت عظیم زیرزمینی از جمله نفت برای روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

به نظر می‌رسد که روسیه قبلاً اقدامات خود را برای گسترش نفوذاش در دیرالزور در اواخر سال ۲۰۲۰، یعنی قبل از حملات هوایی ۱۳ ژانویه علیه مواضع ایران در این استان آغاز کرده بود.

علاوی خاطرنشان کرد، حملات هوایی بیشتر علیه نیرو‌های ایرانی در دیرالزور ممکن است آن‌ها را تضعیف کرده باشد. برای همین اعضای ناراضی به سپاه پنجم می‌روند.

محمد ادیب، محقق علوم سیاسی، که در حومه حلب زندگی می‌کند گفت، رقابت ایران و روسیه در دیرالزور دائماً در حال افزایش است و طبیعی است که روسیه از ضعف ایران استفاده کند. نیرو‌های وابسته به ایران پس از هدف قرار گرفتن مستقیم در منطقه پراکنده می‌شوند. روسیه همچنین از نگرانی نیرو‌های شبه نظامیان و خانواده‌هایشان بهره گرفته است.

بلال ستوف، یک محقق علوم سیاسی از حومه حلب گفت، روابط روسیه و ایران در سوریه بر اساس رقابت است نه درگیری و این رقابت بر روی جذب نیرو‌ها متمرکز است، زیرا دو طرف دارای مناطق مشترک نفوذ هستند. هر دو طرف از چندین ابزار برای مدیریت این رقابت استفاده می‌کنند و روسیه ممکن است از حملات اسرائیل به شبه نظامیان ایرانی در شرق سوریه برای جلب شبه نظامیان به سوی خودش سو استفاده کند. مسکو در حقیقت بدون اینکه نشان دهد متمایل به حذف کامل نفوذ ایران از شرق سوریه است از حملات هوایی استفاده می‌کند. روسیه در واقع در تلاش است تا حضور ایران را حفظ کند، اما فقط به شکلی که منافع و سیاست‌های مسکو را تأمین کند؛ بنابراین من معتقدم که این دو قطبی شدن روسیه و ایران در شرق سوریه به معنای درگیری بین دو طرف نخواهد بود.

وبادا التامر، معاون دانشکده علوم سیاسی دانشگاه بین المللی شام در حومه حلب نیز گفت، روسیه ممکن است بخاطر منافع خود یا برای دلایل مربوط به سیاست‌های دولت جدید آمریکا به دنبال رقابت با ایران در برخی حوزه‌ها باشد. در سال ۲۰۱۶، آمریکا به روسیه چراغ سبز در سوریه نشان داد تا مناطق نفوذش را گسترش دهد. به دنبال این جلسه مجموعه‌ای از رویداد‌ها با هدف ایجاد تعادل در نقش روسیه در سوریه دنبال شد. اگر دولت جو بایدن همین دیدگاه را بپذیرد، روسیه ممکن است تلاش کند تا نقش ایران در سوریه را محدود کند. با این حال، ایران ممکن است سعی کند از روند مذاکره در مورد مسئله هسته‌ای برای دستیابی به موفقیت در سوریه به ویژه در مرکز و شرق این کشور، بهره ببرد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دیده‌بان‌ایران، تاریخ انتشار: ۱۱ بهمن ۱۳۹۹، کد خبر: ۱۴۸۱۰۳۴، www.didbaniran.ir