شعار سال: مجلس یازدهم بعد از کش و قوس‌های ابتدایی و حواشی متعدد در حال نزدیک شدن به یک سالگی خود است. نکته قابل تامل این مجلس تشکیل شدن آن بعد از گام دوم انقلاب بود که همین موضوع باعث شد لقبی همچون لقب مجلس انقلابی به آن اعطا شود از این رو با توجه به یک سالگی مجلس شورای اسلامی گفتگویی با حسن شجاعی نایب رئیس هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان و عضو کمیسیون اصل ۹۰مجلس شورای اسلامی انجام شده است که در ادامه می‌آید:

مجلس یازدهم یک مجلس زنده و پویاست

بنده به مجلس یازدهم نمره قابل قبولی می‌دهم، زیرا در این مدت کار‌های خوبی انجام شده است شاید هر چند یکبار دچار بعضی از حاشیه‌ها یا خطا‌ها شد که بنده این موضوع را انکار نمی‌کنم، ولی به صورت کلی و در مجموع برایند عملکرد مجلس یازدهم را مثبت ارزیابی می‌کنم و نمره خوب را به آن می‌دهم.

موضوع بعدی که وجود دارد این است که حساسیت شدیدی روی این مجلس وجود دارد تقریبا در دوره‌های گذشته چنین حساسیتی وجود نداشته است که هم از جانب دوستان بوده باشد و هم از جانب دشمنان که بنده این حساسیت را نشانه زنده و پویا بودن این مجلس می‌دانم که اگر مجلس زنده فعال و پویا باشد چنین حساسیتی به وجود می‌آید؛ بنابراین مجموعه برخورد‌ها از طرف دوستان و دشمنان با این مجلس را نشانه پویایی، زندگی و اثرگذاری مجلس می‌دانم.

برخی‌ها به هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان ایراداتی می‌گیرند و معتقد هستند که این هیئت نتوانسته است آن چنان خوب عمل کند علت آن چیست؟

همان طور که استحضار دارید عمر این هیئت زیاد نیست و تشکیل شدن این هیئت هم به توصیه رهبر معظم انقلاب بوده است؛ از این رو این هیئت یک نهاد نوپا و جدیدی در مجلس شورای اسلامی به حساب می‌آید. آن چیزی که مسلم است خلع چنین نهادی در مجلس و ضعف عملکرد آن در طی سالیان گذشته بوده که آسیب‌های جدی را به مجلس و نمایندگان وارد کرده است، زیرا یکی از رسالت‌هایی که هیئت نظارت بر عهده دارد رسالت صیانتی است که همان طور هم در بیانات رهبر معظم انقلاب وجود داشت. در واقع وظیفه این هیئت خود نظارتی و خود کنترلی مجلس است که اگر وجود نداشته باشد یا ضعیف عمل کند در درجه اول به خود مجلس و نمایندگان آسیب وارد می‌شود. گاهی آسیب‌ها را در رد صلاحیت‌ها می‌توان مشاهده کرد که متاسفانه تعداد نمایندگانی که رد صلاحیت می‌شوند خیلی بالا است که این مورد یا به خاطر عدم وجود هیئت بوده یا اگر هم بوده است بسیار ضعیف عمل کرده است که شاهد چنین رد صلاحیت‌ها هستیم که می‌توانست مانع بسیاری از این حواشی‌ها که پیرامون نماینده‌ها به وجود می‌آید را بگیرد.

باید یک اصلاحات جدی و بنیادینی در هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان صورت گیرد

از این جهت خوب عمل کردن این هیئت جزء دغدغه‌های رهبر معظم انقلاب است که حتی در سخنرانی که در ابتدای این مجلس داشتند بر روی این موضوع تاکید کردند که باید هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان، نظارت خود را قوی کند. ایشان تاکید کردند مرکز نظارت بر رفتار نمایندگان هم بعد از مرکز پژوهش‌ها دومین مرکز مهم مجلس به شمار می‌آید که خود این هم حائز اهمیت است لذا به نظر بنده باید یک اصلاحات جدی و بنیادینی در خود هیئت و قانون مربوطه صورت گیرد.

 تاکنون اقدامی در جهت اصلاح این قانون در مجلس گامی برداشته شده است؟

قانون کنونی بسیار کلی و مجمل است و تخلفات را به ریز مشخص نکرده است از این رو باید اصلاحات اساسی بر روی قانون هیئت نظارت انجام شود که چند باری در این موضوع در مجلس صحبت شده است. در آخرین صحبتی که درباره اصلاح قانون انجام شده است بنده تاکید داشتم که باید کمیته‌ای تشکیل شود و اعضای آن به شکل جامع بنشیند و نظرات کارشناسان مختلف دانشگاهی، حوزوی، نمایندگان اسبق مجلس، اعضای شورای نگهبان و نهاد‌های اطلاعاتی و امنیتی را اخذ کرده تا بتوانند قانون جامعی را درباره هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان تدوین کنند. پیشنهاد دوم بنده در این موضوع این بود که باید این هیئت تبدیل به یک سازمان شود تا بتواند با دست باز به تخلفات رسیدگی و نظارت را دقیق‌تر انجام دهد. یعنی یک سازمان با یک قانون مفصلی تشکیل شود تا بتواند رصد دقیقی بر روی نمایندگان مجلس داشته باشد که خدای ناکرده در طول دوران نمایندگی خود دچار اشتباهی چه از لحاظ مالی و چه از لحاظ اخلاقی نشوند.

اگر بخواهیم از جایگاه نمایندگان صیانت کنیم باید مشخص شود که از چه بخش‌هایی باید صیانت شود کما اینکه دغدغه بسیار مهم دیگری که در این رابطه وجود دارد این مورد است که این مرکز نمی‌خواهد دست و پای نماینده را در ایفای وظایف نمایندگی خود ببندد یا چنین حسی به نمایندگان اطلاق نشود که ممکن است هر لحظه برای آن‌ها مشکلی ایجاد شود؛ بنابراین در اصلاح قانون مربوطه نقاط ظریفی وجود دارد که باید در اصلاح قانون به آن توجه شود. یعنی باید نظارت دقیقی وجود داشته باشد، اما در عین حال ایجاد اختلال در ایفا وظایف نمایندگی صورت نگیرد. مثلا در حوزه هدایایی که به نمایندگان داده می‌شود هیچ قانونی نیست در این مورد نظارتی باید صورت بگیرد و ریز به ریز این هدایا ثبت و ضبط شوند و گزارشی به مردم ارائه شود تا جلوی بسیاری از مفاسد در این زمینه گرفته شود بنابراین ما به یک قانون مفصیلی نیاز داریم که هم دقیق، استاندارد و کارشناسان باشد و هم بتواند از جایگاه نماینده صیانت کند.

برخی‌ها اعلام می‌کنند که باید نهادی وجود داشته باشد تا به هیئت نظارت، نظارتی داشته باشد آیا شما این مورد را قبول دارید؟

این اشکالی که بیان می‌کنید در همه نهاد‌های نظارتی است یعنی در جایی که نهاد نظارتی وجود دارد باید یک نهاد نظارتی بالا سری داشته باشد که این مورد همه جا قابل تکرار است و بیان می‌شود باید چه نهادی بر نهاد ناظر باید نظارت کند؟ بنده نمی‌خواهم خیلی وارد این موضوع شوم، اما اجمالا عرض می‌کنم به هر حال هیئت نظارت بر رفتار نمایندگان برآمده از خود مجلس است؛ بنابراین خود نمایندگان می‌توانند بر این هیئت نظارت داشته باشند و اگر هیئت نظارت بخواهد خلاف قانون عمل کند نمایندگان مجلس مانع آن می‌شوند.

تشکیل شدن بیش از ۶۰ پرونده در هیئت نظارت

آمار دقیقی از ثبت شکایت‌ها در هیئت ندارم، ولی شاید حدود ۵۰ تا ۶۰ مورد پرونده ثبت شده و درحال رسیدگی است. برخی از پرونده‌ها که تاکنون رسیدگی شده اند شکایت‌ها واقعا وارد نبوده است یک کسی با یک نماینده‌ای مشکلی پیدا می‌کند برای اذیت کردن نماینده شکایتی ثبت می‌کند که این موارد اصلا قابل بررسی نیست. در بعضی از موارد شکایت وارد بوده و حسب قانون برخورد‌هایی با نمایندگان انجام شده است که شامل تذکر شفاهی و کتبی یا درج در پرونده و حتی در بعضی از موارد که تخلف در اندازه جرم بوده پرونده را به قوه قضاییه ارسال کرده‌ایم.

ماهی ۲۰۰ تا ۳۰۰ شکایت در کمیسیون اصل ۹۰ ثبت می‌شود

ابتدا باید بگویم که این کمیسیون در مجلس یازدهم قطعا خیلی بهتر از دوره‌های قبل-به شهادت دیگران-عمل کرده است و این نظر بنده نیست. یعنی کمیسیون اصل ۹۰ مجلس یازدهم در موضوعات مختلف ورود‌های موثری داشته است که ثمربخش بوده است.

شکایات زیادی در کمیسیون اصل ۹۰ مجلس به ثبت رسیده است که معمولا ماهی ۲۰۰ تا ۳۰۰ شکایت در کمیسیون ثبت می‌شود منتهی اکثر این شکایات موارد ریزی هستند که توسط مردم از سراسر کشور به دست کمیسیون می‌رسد. اما بعضی از موضوعات کلان و مهم هستند که کمیسیون به آن‌ها ورود پیدا کرده مانند موضوع بورس که کمیسیون اصل ۹۰ مجلس ورود پیدا کرد و از مسئولین بورس درخواست داشته است تا توضیحاتی در این رابطه ارائه کنند یا به موضوع قانون جامع حدنگار یا کاداستر ورود داشتیم و این مورد در کمیسیون اصل ۹۰ بررسی شده است.

همچنین در موضوعات هسته‌ای هم کمیسیون ورودی‌هایی داشته که در ایام اجراییات قانون راهبردی برای لغو تحریم‌ها هم ورود کردیم و از مسئولین سازمان انرژی هسته‌ای دعوت شد تا درباره این قانون و توافق نامه ایران با آژانس توضیحاتی ارائه کنند و مشخص شود آیا قانون اجرا شده است یا نه؟ که جمع بندی مجلس این است که این قانون به دقت اجرا نشده است و کمیسیون در خط مقدم مجلس قرار دارد تا این قانون به درستی اجرا شود.

 آیا مجلس یازدهم می‌تواند در سه سال آینده موفق باشد یا نه؟

سرنوشت این مجلس تا حدود زیادی به دولت آینده هم گره خورده است اگر دولت آینده یک دولت انقلابی باشد این مجلس مسیری را طی خواهد کرد که موفق خواهد بود، ولی اگر دولت غیرانقلابی باشد طبیعتا مسیر دیگری را طی خواهد کرد، ولی تاکنون مسیر مجلس به خوبی طی شده است و ادامه این مسیر امیدوار کننده است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری دانشجو، تاریخ انتشار: ۱۳ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: ۹۱۷۵۷۷، snn.ir