شعار سال: برنامه همکاری جامع 25 ساله ایران و چین بعد از گذشت حدود 6 سال بالاخره به میزبانی تهران و بین وزاری خارجه 2 کشور ایران و چین (محمد جواد ظریف و وانگ یی) به امضا رسید، هرچند به دلایل امنیتی و طبق روالِ این قبیل از توافق نامه‌های همکاری، افشای جزئیات آن مرسوم نبوده و هیچ الزام قانونی هم برای انتشار مفادش نیست اما آنچه به طور کلی در تشریح نقشه راه این سند همکاری در بخش اقتصادی از زبان مسئولان مطرح شده است می‌توان به ورود چینی‌ها به صنعت خودروسازی، نفت و گاز، انرژی‌های تجدید پذیر، زیرساختی، ارتباطی (ریلی، جاده‌ای، بندری و هوایی)، مخابراتی، علمی-فناوری، تکمیل زنجیره‌های مکمل فرآوری داخلی و تولید مشترک به منظور تامین بازارهای داخلی دو کشور و کشورهای ثالث، بهره برداری از ظرفیت‌های ایران از جمله نیروی کار جوان و ماهر، تسهیل همکاری‌های بخش خصوصی از طریق رفع موانع همکاری، تسهیل همکاری‌های مالی-بانکی، گمرکی، مقررات‌زدایی، همکاری در توسعه مناطق ویژه و آزاد تجاری و صنعتی از جمله در سواحل مکران، تقویت همکاری‌های غیرنفتی با تمرکز بر حوزه کشاورزی و دانش بنیان و همکاری‌ در زمینه سرمایه‌گذاری و تامین مالی پروژه‌ها اشاره کرد.

از آنجایی که جزئیات به طور دقیق و کامل مطرح نشده و سند فوق حاوی هیچ قراردادی نیست و عدد و رقمی هم برای اجرای نقشه راه ترسیم نشده است نمی‌توان به‌طور یکطرفه انتقاد و یا حمایت مطلقی از ابعاد همکاری‌ها داشت اما آنچه مسلم است اصلی است که باید در شرایط تحریمی از فرصت‌های همکاری ایجاد شده نهایت استفاده را برده و معایب و تهدیدها را با برنامه ریزی به مزایا و فرصت مبدل کرد.

در این گزارش به بررسی کارشناسی ابعاد ورود چینی‌ها به صنعت خودروسازی می‌پردازیم تا مزایا و معایب این بخش از همکاری جامع 25 ساله ایران و چین را واشکافی کنیم.

فرصت‌ها و تهدیدهای حضور چینی‌ها در خودروسازی داخلی

حضور چینی‌ها در صنعت خودروسازی ایران به اوایل دهه 80 برمی‌گردد در ابتدای آن زمان گرچه مردم و صنعت خودرو روی چندان خوشی به چینی‌ها نشان ندادند اما چشم بادامی‌ها توانستند با ورود به بخش خصوصی و تسخیر این بخش راه ورود به بخشی از خطوط تولید خودروسازان داخلی را نیز پیدا کرده و حدود 20 درصد از بازار خودروی ایران را در اختیار بگیرند.

چینی‌ها در این دوران هرچند در زمینه انتقال دانش فنی و داخلی سازی صنعت قطعه سازی و خودروسازی کوتاهی کرده و با مونتاژ کاری و ارزان فروشی به عرضه محصول خود در بازار خودرو پرداختند اما به متنوع سازی سبد محصولات خودوریی بازار داخل کمک کرده و به رغم آغاز مجدد تحریم‌ها در اوایل دهه 90 در ایران مانده و حتی فعالیت‌شان را گسترش دادند.‌

همچنین در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ و اعمال فشارهای حداکثری بر مردم ایران با اینکه برخی از شرکت‌های خودروسازی چینی از ایران رفتند اما عده‌ای باقی مانده و از شدت فعالیت خود کاستند اما هرگز کشور را ترک نکردند.

بنابراین به هنگام تبدیل نقشه راه همکاری 25 ساله ایران و چین به قرارداد باید این موضوع مد نظر قرار بگیرد.

جایگاه چین در صنعت خودروسازی جهان

با اینکه چین به عنوان دومین قدرت برتر اقتصادی جهان دوران کارآموزی خود در صنعت خودروسازی را در کشور ما گذرانده است اما اکنون 27 درصد از تولید کل خودروی دنیا را به خود اختصاص داده و ما همچنان مونتاژ کاریم.

صنعت خودروسازی چین به واسطه همکاری با غول‌های خودروساز جهان پیشرفت سریع، گسترده و عمیقی داشته است این کشور در حوزه خودروسازی به دانش فنی روز و قدرت طراحی محصول دست یافته است مسائل مهم و حائز اهمیتی که خلأ آن در صنعت خودروسازی کشورمان به شدت احساس می‌شود.

طبق آنچه از پیش نویس سند جامع همکاری‌های 25 ساله ایران و چین استخراج شده گویا قرار است شرکت‌های چینی در ایران به طراحی و تاسیس شهرک صنعتی خودرو بپردازند تا در بستر آن به طراحی پلت فرم و تست جاده‌ای محصولات تولیدی بپردازند.

حسن کریمی‌سنجری درباره ورود چینی‌ها به صنعت خودروسازی کشور در راستای سند جامع همکاری‌های 25 ساله ایران و چین گفت: چینی‌ها در یک دهه اخیر به واسطه انعقاد قرارداد با کشورهای اروپایی به دانش فنی روز صنعت خودروسازی دست یافته‌اند به همین دلیل در این حوزه پیشرفت شگرفی داشته‌اند.

وی ادامه داد: اگر در راستای برنامه همکاری 25 ساله ایران و چین، صنعت خودروسازی کشور از ورطه مونتاژکاری خارج شود و به سمت تولیداتی بر پایه دانش روز حرکت کند سند همکاری فوق اتفاق خوبی است.

کریمی سنجری تاکید کرد: برای توسعه خودروسازی باید علاوه بر دستیابی به دانش روز و یادگیری طراحی پلت فرم در زمینه سرمایه گذاری مشترک و صادرات قدم برداریم.

کارشناس صنعت خودرو گفت: شاید شرکت‌های دولتی چینی در راستای سند جامع همکاری‌های 25 ساله ایران و چین وارد همکاری و مشارکت‌های جدیدی با ایران شوند اما در مورد بخش خصوصی کشور چین باید دید که زور تحریم‌های آمریکا تعیین کننده خواهد بود یا نقشه راه بلند مدت ترسیم شده بین ایران و چین.

فرید زاوه دیگر کارشناس صنعت خودرو با اشاره به جایگاه اقتصادی چین در جهان و سهم 27 درصدی خودروسازی چین از کل تولیدات خودوریی دنیا، گفت: هر چند همکاری با شرکت‌های چینی مهم است اما آنچه ضرورت دارد تغییر و تجدید نظر در سیاست‌های داخلی حوزه خودروسازی است.

وی ادامه داد: باید راه را برای ورود دیگر شرکت‌های خودروساز خارجی باز کنیم تا فضایی برای زورگویی هیچ شرکتی باقی نمانده و فعالیت آنها در بستری رقابتی شکل بگیرد.

زاوه بیان کرد: همچنین باید با صدور مجوز مالکیت صد در صدی به شرکت‌های چینی فضا را برای تولید آنها در کشور و صادرات محصولاتشان فراهم کنیم تا از سود صادرات و سرمایه گذاری خارجی منتفع شویم.

به‌طور کلی همکاری با چین یا هر کشور دیگری را می توان در 2 وجه خلاصه کرد یا تحت سلطه آنها قرار خواهیم گرفت و یا اینکه با هوشمندی تمام به یادگیری اصول و انتقال دانش فنی آنها در هر حوزه مورد نظر دست خواهیم یافت.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری آنا، تاریخ انتشار ۱۷ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر: 572745، www.ana.press.