شعار سال: عدم توجه به تنشهای روانی و سلامت روان مردم ممکن است آسیبهای متعددی در جامعه بوجود آورد و پشیمانیهای غیر قابل جبرانی به بار آورد.
خشونت نتیجه به درازاکشیدن تنشهای روانی است
الهام فخاری، رئیس شورای اسلامی استان تهران در خصوص وضعیت سلامت روان شهروندان و وقوع آسیبهای اجتماعی به خبرنگار اجتماعی رکنا اظهار داشت: حدود یکسال قبل و اوایل بحران کرونا در این رابطه ابراز نگرانی کردم و در رسانههای مختلف نیز نسبت به این موضوع تذکر دادم تا مسئولان و مردم به آسیبهای اجتماعی آگاهی بیشتری داشته باشند. به درازا کشیدن مسائل و تنشهای روانی میتواند آسیبهای جبران ناپذیری ایجاد کند و ممکن است منجر به مشکلات روان شناختی شود که تبعات آن خشونت علیه خود یا دیگران است.
وی ادامه داد: اکنون آمار مربوط به افزایش نرخ خشونت خانگی را طی یکسال گذشته، نه فقط در ایران بلکه در سراسر جهان شاهد هستیم که این موضوع به دلیل قرنطینههای خانگی و محدودیتهایی است که ایجاد شده است. علاوه بر بحث کرونا، فشارهای روانی که مردم به دلیل شرایط نابه سامان اقتصادی و تحریمهای ظالمانه دست و پنجه نرم میکنند، به نوبهی خود فشارها را مضاعف میکند، همچنین ناپایداری و ناتوانی در پیش بینی شرایط آینده نیز از جمله آسیبهای وارده به سلامت روان مردم بشمار میرود. همه این دلایل نهایتاً به خشونتهای خانگی و امثالهم منجر میشود.
در عملیاتی کردن و تصمیم گیری برای سلامت روان مردم دچار مشکل هستیم
رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران با انتقاد از کمبود توجه به مسائل روان شناختی جامعه در شرایط کنونی افزود: متاسفانه هشدارها و مباحث روان شناختی هنوز برای بخش عمدهای از مردم و بخشهای مدیریتی به عنوان یک حرف فاقد برنامه عملیاتی تلقی میشود. اکنون انجمنهای تخصصی به عنوان متخصصان سلامت روان در این مورد بارها نشستهای تخصصی برگزار کرده و ابراز نگرانی کرده اند، آنها سعی کرده اند به زعم خود کارگاهها و خدمات روان شناختی را توسعه دهند و برقرار نگه دارند، با این حال در جایی که باید توسط مسولان و جامعه برنامهها عملی شود و در مورد آنها تصمیم گیری شود، دچار مشکل هستیم.
مشکلات روان شناختی مردم، موضوعی خیالی نیست
فخاری در مورد نگرانی از یافتههای طرحهایی مانند آرزوهای شهروندان که با انتقاداتی هم مواجه شد، ابراز داشت: متاسفانه اکنون با نوعی بی انگیزگی و سردرگمی حتی در بیان و فکر کردن به آرزوهای مردم روبرو هستیم و این علامت خوبی نیست. این شرایط نشان دهنده بی انگیزگی، درماندگی، خستگی و وضعیت پرخطر است و همگی باید در مقابل این وضعیت آگاهی و سنجش، و برنامههای جدی و عملی داشته باشیم.
وی با انتقاد از کسانی که این گونه نگرانیها را مورد تمسخر قرار دادند، ادامه داد: متاسفانه عدهای نگرانی درمورد بی انگیزگی و بیآرزویی و درماندگی مردم را به سخره گرفتند، با این حال به عنوان متخصص این حوزه باید بگوییم که توجه به چنین وضعیتی لازم بود. بهرحال طرحها نباید فقط در حد نگرانی باشند و اقدام عملی صورت نگیرد. برنامه عملیاتی که در حوزه سلامت روان شهروندان باید وجود داشته باشد، صرفاً مربوط به مداخلات روان درمانی و روان پزشکی نیست، باید شرایط زندگی مردم باثبات، امیدبخش و قابل پیشبینی نسبی باشد. همچنین مسائل و مشکلات و فشار روانی مردم نیز یک وضعیت خیالی و توهمی نیست.
درماندگی روانی وضعیتی شناختی است
الهام فخاری در خصوص تاثیرات روانی مشکلات مختلف بر سلامت روان مردم تاکید کرد: مردم فشارهای واقعی متحمل میشوند و راه چاره این مسئله آن است که وضعیت مردم از نظر اجتماعی، اقتصادی و آیندهای که برای خود و خانواده خود متصور میشوند پایدار شود؛ هنگامی که مردم با ناپایداری و بی ثباتی و روند نزولی در این زمینهها روبرو باشند، در برنامه ریزیهای زندگی خود دچار مشکل میشوند. علاوه بر اینها مسائلی مثل فساد سیستمهای اداری نیز اعتماد مردم را مخدوش میکند و در نتیجه روابط مردم با یکدیگر گسسته میشود، همچنین افزایش پی در پی قیمت ها، فشارهای مالیاتی و اقتصادی و امثالهم نیز افراد را با بن بستی ذهنی روبرو میکند، حال آن که چیزی بدتر از درماندگی نیست. باید توجه داشت که درماندگی بیش از آنکه یک وضعیت بیرونی باشد، وضعیتی شناختی است و افراد ممکن است در نتیجه گیریها و برداشتهای خود به نتایجی برسند و خشم و خشونت خود را نسبت به وضعیتی که با آن مواجه میشوند به خود یا نزدیکان خود و آن چیزی که در خشونتهای خانگی شاهد هستیم بروز دهند.
یکسری آسیبهای اجتماعی باید به مثابه یک بحران همه جانبه تلقی شود
رئیس شورای اسلامی استان تهران گفت: وضعیت مربوط به خودکشی و آسیبهای این چنینی را باید به مثابه یک بحران همه جانبه تلقی کرد. اکنون هرکجا که ستاد بحران و پیشگیری از بحران وجود دارد، حتماً باید عضوی به عنوان متخصص سلامت روان در آن حضور داشته باشد، راهکارهایی برای ساده سازی امور، کاهش تنشهای روانی، فراغتهای ساده و کوچک، همیاریهایی که میتواند بار را از شانه افراد کم کند و فشار را از روی دوش افراد کم کند.
فخاری در پایان تاکید کرد: به نظر میرسد بحران و شرایط فعلی بیش از همه به ما درس میدهد که سلامت روان یک موضوع فانتزی، تجملی، یا یک ویژگی خاص و با شرایط روانی ویژه نیست. توجه به سلامت روان بخش مهمی از زندگی همه ماست و در زندگی روزمره باید به آن توجه کنیم، به گونهای که اگر زمانی دچار تنش و فشار روانی شدیم، بتوانیم بهم ریختگی هایمان را برطرف کنیم. ضمناً توجه به وضعیت روان شناختی یکدیگر را نیز باید جدیتر بگیریم تا در شرایط کنونی بتوانیم از وقوع آسیبهای این چنینی جلوگیری کنیم. همه ما باید مهارتهای پیشگیری از اختلالات، همیاری روانی و مقابله با بحران را بیاموزیم و به کار بگیریم. نکته آخر این که در کلانشهرها امروزه بسیاری از شهروندان پایگاههای عاطفی و اجتماعی و اقتصادی خویشاوندیهای گسترده گذشتگان را ندارند و این تغییر در جامعه ایرانی تعیین کننده است و باید مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان کلان کشور قرار گیرد.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات، برگرفته از شورای شهر تهران، تاریخ انتشار:۳۰ فروردین ۱۴۰۰، کد خبر:۲۱۲۴۲، www.shoratehran.ir