شعار سال: در ادامه این مطلب آمده است: از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر اینکه نمایندگانی از عربستان سعودی و ایران در بغداد به‌صورت مخفیانه درحال مذاکره بوده‌اند، نباید تعجب کرد. همزمان بن‌سلمان از گفت‌وگو با تهران و برقراری روابط خوب با همسایه شمالی خود استقبال کرده است.

در دوران بایدن، مذاکره هنجاری مهم و اساسی به‌نظر می‌رسد. دولت جدید آمریکا درحال ازسرگیری یا بازآفرینی توافق هسته‌ای یا همان برجام در دوران باراک اوباما با ایران است. دشمنان منطقه‌ای ایران معتقدند که بازگشت بایدن به توافق اجتناب ناپذیر است و این صدمه بزرگی به آنها خواهد زد، بنابراین نیاز می‌بینند که خود دست به کار شوند. مذاکره حداقل از طرف سعودی‌ها از موضع ضعف است، کشوری که زمانی با ظهور ولیعهد محمد بن‌سلمان و اصلاحات پیشنهادی وی احساس قدرت می‌کرد اکنون دست پایین‌تر را دارد. کشورهای غربی در ابتدا امید زیادی به اصلاحات بن‌سلمان داشتند.

محمد بن‌سلمان دوست دونالد ترامپ بود اما وقتی دموکرات‌ها به قدرت رسیدند، شرایط به کلی تغییر کرد. برای آنها، دوستی دولت قبلی با ریاض موجب سوءظن به پادشاهی شده است. شرکت عربستان در جنگ یمن قابل چشم‌پوشی نیست و قتل جمال خاشقجی هم یک لکه ننگ و سیاه است که پاک نمی‌شود.

بایدن دیگر هیچ وقتی برای سرگرمی‌های سعودی مثل محاصره قطر یا مخالفت سازش‌ناپذیر با ایران ندارد، پیش‌بینی می‌شود محاصره قطر نیز به‌زودی با فشار آمریکا به کلی ملغی شود. نگرانی‌های سعودی عمیق‌تر از روابط ضعیف کنونی آن با بایدن است. سعودی‌ها احساس می‌کنند دیگر شانسی ندارند، پادشاهی سعودی که زمانی می‌توانست برای مقابله با توسعه‌طلبی ایران ائتلافی تشکیل دهد حالا خود را تا حد زیادی تنها می‌بیند.

در سوریه، ایران و روسیه به اسد کمک می‌کنند و اکنون بقای او قطعی شده است. در عین حال حملات منظم هوایی اسرائیل نیز مانعی بر سر راه ایران در سوریه نیست. سعودی‌ها از تلاش‌های اسرائیل برای خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای ایران قدردانی می‌کنند، اما اعتقاد ندارند که این تلاش‌ها می‌تواند مسیرهای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را کاملا متوقف کند، سعودی‌ها همچنین باور دارند که این اقدامات اسرائیلی‌ها تسلط ایران بر کشورهای همسایه را مهار نمی‌کند.

به‌رغم تلاش‌های دولت ترامپ برای همراه کردن اسرائیل و کشورهای عربی جهت ایجاد توازن در برابر ایران، همکاری برای این منظور هنوز محدود است. در یمن، سعودی‌ها مدعی‌اند حوثی‌ها کاملا تحت نفوذ ایران هستند و این گروه عملا توسط ایران هدایت می‌شود و تهدیدهایی که آنها متوجه خاک عربستان و اقتصاد آن می‌کنند سلاحی قدرتمند در دستان ایران است.

 

حوثی‌ها درحال پیشروی هستند. آنها قسمت عمده‌ای از یمن را در اختیار دارند و در حال انجام یک حمله علیه مارب هستند. کارزار حملات حوثی‌ها که عربستان سعی کرده آنها را متوقف کند، به یک تاکتیک موثر مهم بین‌المللی تبدیل شده است. دولت منصور هادی به‌شدت در موضع ضعف است. هیچ‌کس در موقعیتی نیست که جلوی حوثی‌ها را بگیرد.

رهبران حوثی همچنین ادعای انجام چندین حمله با موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین به عربستان سعودی را داشته‌اند. حوثی‌ها با این حملات بارها پایتخت عربستان، ریاض را مورد حمله قرار داده و آسیب بزرگی به امنیت اقتصاد نفتی عربستان وارد کرده‌اند. حمله پهپادی و موشکی ترکیبی به دو سایت در سال ۲۰۱۹ به‌طور موقت نیمی از تولید نفت این کشور را متوقف کرد. ضربت حملات بعدی از آن زمان ادامه داشته است.

جنگ یمن، سعودی‌ها را به‌شدت درگیر کرده است، به‌طوری‌که رهبران پادشاهی مایلند امتیازات قابل‌توجهی برای امنیت قلمرو خود و خروج از یمن بدهند، به همین خاطر هم ماه گذشته، وزیر امورخارجه عربستان سعودی آتش‌بس یک‌جانبه در یمن را اعلام کرد.

با وجود فشار حداکثری در گذشته، اکنون مذاکره تنها راه نجات به‌نظر می‌رسد. سیاست‌گذاران سعودی ممکن است امیدوار باشند که مذاکره به معنای تسلیم کامل نباشد. ایران با ترکیه رقیب خود در سوریه و عراق به شرایطی خورده که ممکن است شبیه اوضاع با عربستان باشد. درگیری‌های منطقه‌ای بدون وقفه ادامه دارد، اما مدتی است که از تشدید آن تا حد زیادی جلوگیری شده است.

در مقابل، اوضاع برای پادشاهی سعودی عمدتا ناخوشایند است. شکست در یمن و حملات مداوم از سوی سعودی‌ها به داخل کشور بخشی از این اوضاع ناخوشایند است. ائتلاف ضدایرانی که امیدوار بود مقابل تهران بایستد، اکنون در آستانه فروپاشی است.

رئیس‌جمهور مطلوب آمریکایی برای ریاض شکست خورده است و فرد دیگری جایگزین وی شده است که اقدامات سعودی‌ها برای وی قابل تحمل نیست. آمریکا به‌زودی- از دید سعودی‌ها- معامله‌ای «منفور» با ایران را به هر قیمتی منعقد خواهد کرد. اکنون بهترین زمان برای هرگونه مذاکره‌ای است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از دنیای اقتصاد، تاریخ انتشار ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰، کد خبر: ۳۷۶۰۹۹۳، donya-e-eqtesad.com.