شعارسال: آیا حرف کسانی را باور میکنید که بشما میگویند راه مبارزه با فقر مشخص است، و تنها کاری که لازم است انجام دهیم خرج کردن بیشتر است، یا آنهایی که معتقدند این روشها نه تنها کمکی نمیکنند، بلکه با تقویت فساد و وابستگی باعث آسیب بیشتر هم میشوند. یا شاید بخواهید نگاهی به گذشته بکنید، مثلا این حقیقت که کمکهای خارجی به آفریقا از ۱۹۵۰ تاکنون مداوما افزایشی بوده است، اما همچنان تولید ناخالص داخلی آفریقا رشد چندانی را نشان نمیدهد. اما عملا ما نمیدانیم بدون این کمکها چه اتفاقی میافتاد، آیا نتیجه به مراتب بهتر بود، یا بدتر.
حال بیایید به سوالات دیگری فکر کنیم، سوالاتی کمی کوچکتر.
سوال اول - واکسیناسیون
این ارزانترین روش برای نجات جان یک کودک است، که جهان پول بسیاری هم برای آن خرج کرده، از سازمانهای خیریه گرفته تا خود کشورهای در حال توسعه. اما همچنان سالانه ۲۵ میلیون کودک واکسنهایی که باید را دریافت نمیکنند. به این "مشکل قدم آخر" میگوییم، تکنولوژی و زیرساخت لازم موجود است، ولی همچنان عملی نمیشود. شما چطور با چند میلیون دلار خود این مشکل را حل میکردید؟
سوال دوم - مالاریااین بیماری سالانه ۸۸۱ هزار نفر را میکشد که ۹۱ درصد آنها در آفریقا و ۸۵ درصدشان کودکان زیر پنج سال هستند. البته ما میدانیم چطور مالاریا را درمان کنیم، اما همیشه میتوان از آن جلوگیری کرد: پشه بند، که بسیار ارزان است و استفاده از آن را میتوان بسادگی آموزش داد، که نه تنها به افرادی که از آن استفاده میکنند منفعت میرساند، بلکه حتی دیگرانی که از شیوع آن در امان قرار میگیرند. اما متاسفانه تنها یک چهارم کودکان در معرض ریسک زیر پشه بند میخوابند. حال آیا باید با دادن سوبسید پشه بند مجانی در اختیار افراد قرار دهیم، یا اینکه رایگان بودن باعث میشود افراد برای آن ارزش چندانی قائل نشوند و از آن برای کارهای دیگری همچون ماهیگیری استفاده کنند. چه تصمیم میگیرید؟
سوال سوم - آموزشچگونه نرخ آموزش کودکان را افزایش دهیم؟ معلمان بیشتری استخدام کنیم؟ مدارس بیشتری بسازیم؟ ناهار رایگان در مدرسه بدهیم؟ چطور بدانیم کدام روشها بهتر هستند؟
من نمیتوانم به سوال بزرگ درست و غلط بودن "کمک"پاسخ بدهم، اما میتوانم به این سه سوال کوچکتر پاسخ دهم. همانگونه که استفاده از کارآزمایی تصادفی کنترلشده RCT علم داروسازی را متحول کرد، میتوانیم از آن برای سیاست گذاریهای عمومی هم استفاده کنیم، و روشهای مختلف را مورد آزمون علمی و دقیق قرار دهیم تا بفهمیم چه چیزی واقعا عمل میکند.
پاسخ به سوال اول - چگونه نرخ واکسیناسیون را بهبود دهیم؟
در ایالت راجستان هند تنها یک درصد کودکان واکسینه میشدند، نه بخاطر اینکه واکسن در دسترس نبود، اتفاقا در دسترس و رایگان بود، و نه بخاطر اینکه والدین به فرزندان خود اهمیت نمیدادند، اتفاقا وقتی کودکان مریض میشدند خانواده هر آنچه داشت برای بهبود او خرج میکرد. ولی همچنان آنچه میدیدیم مراکز واکسیناسیون خلوت و بیمارستانهای شلوغ بود. پس مشکل چیست؟ بخشی ناآگاهی و درک اهمیت موضوع است، و مشکل دوم فاصله قصد و عمل. مثلا شما مادری در ایالت راجستان هستید که مجبورید چندین کیلومتر پیاده بروید تا به یکی از این مراکز واکسیناسیون برسید، اما وقتی میروید میبینید که مثلا تعطیل است و مجبورید دوباره برگردید. ولی شما بقدری مشغول و گرفتار هستید که ممکن است امروز و فردا کنید، تا زمانیکه دیگر خیلی دیر شده باشد.
در پاسخ به این دو مشکل میتوان دو کار کرد، یکی آسانتر کردن فرآیند و دیگری دادن انگیزه به افراد برای اینکه فورا اقدام کنند. ما از روش RCT در ۱۳۴ روستای منطقه استفاده کردیم، و بطور تصادفی در بعضی از این روستاها کمپهای ماهانه واکسیناسیون به راه انداختیم. در گروه دوم روستاها ضمن برپا کردن کمپ یک کیلو عدس هم به هر شخص بعنوان تشویق میدادیم. البته این یک کیلو مقدار بسیار ناچیزی است که نمیتواند یک مشوق خیلی قوی باشد، اما همان بخودی خود میتواند انگیزه کوچکی ایجاد کند.
نتیجه اینکه صرف وجود کمپ به تنهایی واکسیناسیون را از ۶ درصد به ۱۷ درصد افزایش داد. اما جالبتر آنکه اضافه کردن عدس در گروه سوم این عدد را به ۳۸ درصد رساند. پس پاسخ سوال اول بدست آمد: تسهیل فرآیند بعلاوه یک کیلو عدس نرخ مصونیت را شش برابر میکند. شاید بنظر برسد که دادن عدس برای کل جمعیت روش پرهزینهای است، اما عملا با توجه به افزایش نرخ واکسیناسیون، هزینه به نسبت هر مورد مصونیت حتی کمتر است.
پاسخ به سوال دوم - آیا باید پشه بند رایگان به مردم بدهیم یا نه؟بگذارید این را به سه سوال کوچکتر تقسیم کنیم: یک - اگر پشه بند پولی باشد آیا مردم آن را خواهند خرید؟ دو - اگر پشه بند رایگان به آنها بدهیم آیا از آن استفاده خواهند کرد؟ سه - آیا پشه بند رایگان باعث خواهد شد در آینده دیگر کسی آن را نخرد؟ خصوصا سوال سوم حائز اهمیت است، زیرا اگر مردم به کالای مجانی عادت کنند آنگاه بازار پشه بند برای توزیع مجانی آنها دچار اختلال میشود.
با وجود تمام هیجانات و عکس العملهای ایدئولوژیک، این سوالها در واقع بسیار ساده هستند و قابل آزمون. در یک تحقیق در کنیا به مردم کوپنهای تخفیف خرید پشه بند داده شد، بعضی ۱۰۰ درصد تخفیف، بعضی ۵۰ درصد، بعضی ۲۰ درصد، و بهمین صورت. نتیجه اول اینکه تخفیف بیشتر تاثیر بزرگی در میزان تهیه پشه بند داشت و در مورد استفاده هم خبر خوب اینکه کسانی که پشه بندها را خریدند از آن استفاده کردند، چه آنهایی که پول بیشتری برای آن دادند و چه آنها که کمتر. همچنین افراد در سال بعد هم همچنان تمایل به خرید پشه بند داشتند و رایگان و ارزان بودن باعث تاثیر منفی در انگیزه آنها نشد.
پاسخ به سوال سوم - چگونه نرخ آموزش را افزایش دهیم؟کارهای مختلفی میتوان برای افزایش نرخ تحصیل کودکان کرد، مثل یونیفرم مجانی، حذف هزینههای مدرسه، تجهیز مدرسه به توالت، دادن پول به والدین. اما کدام روش بهترین است؟ از یک جهت بنظر میرسد همه اینها خوب هستند، اما این دلیل کافی نیست. ما در عالم تکنولوژی دائما دست به آزمایش میزنیم تا به صرفهترین روش را پیدا کنیم. مناسب است که همین را در سیاست گذاری هم عملی کنیم.
نتایج تحقیقات نشان میدهد برای هر یکصد دلار هزینه در اقداماتی، چون افزایش تعداد معلمان، ناهار مجانی، یونیفرم رایگان، و بورسیه، حدود یک تا سه سال افزایش زمان رفتن به مدرسه را شاهد هستیم. از طرف دیگر پول دادن به والدین تاثیر چندانی نداشت. در مقابل، اما تشریح مزایای تحصیل باعث افزایش تا ۴۰ سال و کرم زدایی (مبارزه با بیماریهای کرمی) حدود ۳۰ سال افزایش بدست داد.
در پی زلزله هاییتی و مرگ دویست هزار نفر، جامعه جهانی تعهد به کمکی دو میلیارد دلاری کرد، یعنی حدود ده هزار دلار برای هر مرگ. اما چنین کمکی برای مساله فقر در جهان اتفاق نمیافتد. زیرا اولا اتفاقی مانند هایتی محلی و محدود است، اما فقر اینگونه نیست، بلکه عظیم و تقریبا غیرقابل لمس است، و دوم اینکه ما حتی نمیدانیم آنچه انجام میدهیم عملا موثر است یا نه.
هیچ راه حل نهایی برای مبارزه با فقر وجود ندارد. اما بیایید به پاسخهای روشنی که به آن سه سوال کوچک دادیم توجه کنیم: تسهیل و ارائه مشوق برای واکسیناسیون، پشه بند رایگان، و کرم زدایی. با سیصد دلار میتوانید جان یک انسان را از طریق واکسیناسیون یا جلوگیری از مالاریا نجات دهید، و با سه دلار میتوانید طول دوران تحصیل کودکان را یکسال افزایش دهید.
ما نمیتوانیم همین حالا فقر را از بین ببریم، ولی میتوانیم آغاز کنیم، با قدمهای کوچک، و اقدامات موثر.
شعارسال، بااندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت ویرگول، تاریخ انتشار: ۱۳۹۸، کد خبر:-، virgool.io.