شعار سال: پس از آنکه نخست‌وزیر اتیوپی در اوایل ماه جاری، با معکوس کردن راه‌پیمایی شورشیان به پایتخت (که خودش را هم تهدید به سرنگونی می‌کرد) به یک پیروزی خیره‌کننده دست پیدا کرد، این پیروزی را مدیون شجاعت نیرو‌های خود معرفی نمود. ابی احمد در ۶ دسامبر به سربازان خود در جبهه نبرد در کومبولچا گفت: «اتیوپی به قهرمانیِ باور‎نکردنی شما افتخار می‌کند. آن زمان که می‌گفتیم اتیوپی شکست‌ناپذیر است هم پشت‌مان به شما گرم بود.» واقعیت این است که دلیل وارون‌شدن بخت «ابی» را باید در آسمان بالا سرش جستجو کرد: ناوگانی از پهپاد‌های جنگی که اخیراً از متحدانی در منطقه خلیج‌فارس و قسمت‌هایی دیگر مصمم بوده‌اند او را در مسند قدرت حفظ کنند.

به گفته دو دیپلمات غربی که در جریان این بحران قرار داشتند و نخواستند نام‌شان فاش شود: در طول چهار ماه گذشته، امارات متحده عربی، ترکیه و ایران، بی سروصدا برخی از جدیدترین پهپاد‌های مسلح را به ابی تحویل داده‌اند... و این واگذاری علی‌رغم مخالفت ایالات‌متحده و دولت‌های افریقایی صورت گرفت.

پهپاد‌ها تأثیر قابل توجهی داشتند؛ در هم کوبیده شدن شورشیان تیگرایان و کاروان‌های تدارکاتی آن‌ها در حالی که از بزرگراه اصلی به سوی پایتخت، آدیس‌آبابا پیش می‌رفتند. از آن زمان شورشیان تقریباً ۲۷۰ مایل از طریق جاده به سوی شمال عقب‌نشینی کرده و دستاورد‌های چندین ماه‌شان د رمیدان نبرد از دست رفته است. روز یکشنبه، دیبرتشن گبرمیشل، رهبر تیگری به سازمان ملل اعلام کرد که دستور عقب‌نشینی فوری همه نیرو‌ها به مرز‌های دیگر تیگری را داده است. او میان تمام فاکتور‌ها به «پهپاد‌های ارائه شده توسط قدرت‌های خارجی» اشاره کرده بود.

دیبرتشن در نامه‌ای به دبیر کل آنتونیو گوترش، خواستار آتش‌بس و پس از آن مذاکرات صلح شد. او نوشت: «ما ایمان داریم که اقدام جسورانه‌مان برای عقب‌نشینی، گشایشی قاطع برای صلح خواهد بود.»

روز دوشنبه اعلام گردید که موجی از حملات هوایی اتیوپی در داخل شهر تیگری منجر به کشته شدن ۱۸ غیر‎نظامی و زخمی شدن ۱۱ نفر شده است.

سخنگوی دولت اتیوپی نیز پاسخی به سؤالاتی که در مورد استفاده از هواپیما‌های بدون سر‎نشین مطرح بود، نداد.

نمایش قدرت هماپیما‌های بدون سرنشین تأییدی بر این موضوع بود که درگیری یک ساله اتیوپی که تاکنون عمدتاً امری منطقه‌ای بوده، حالا حالت بین‌المللی به خود گرفته است. این موضوع، اتیوپی را به فهرست رو به رشدی از درگیری‌های متعارف نظیر درگیری‌های لیبی و قره‌باغ کوهستانی (جایی که هواپیما‌های بدون سرنشین جنگی به عامل مهمی در نبرد یا حتی عنصری غالب تبدیل شده‌اند)، می‌افزاید.

پیتر دبلیو سینگر، کارشناس جنگ هواپیما‌های بدون سرنشین در نیو‎امریکا (گروهی تحقیقاتی در واشنگتن) گفت: «سیستم‌های بدون سر‎نشین حالا به طور فزاینده در حال تبدیل شدن به یک بازی تغییر‎یافته‌اند؛ و این موضوع تنها به توانایی خام خود پهپهاد‌ها مربوط نمی‌شود؛ بلکه به تأثیر مضاعف آن‌ها بر تقریباً هر انسان و سیستم دیگری در میدان جنگ مربوط است.»

برای آقای ابی، پهپاد‌ها درست به موقع رسیده‌اند.

او در نوامبر ۲۰۲۰، یعنی درست یک سال پس از دریافت جایزه صلح نوبل، با هماهنگی رهبر کشور همسایه اریتره، لشکر‎کشی در تیگری را آغاز کرد. اما نیروهایش تابستان پیش، شکست تحقیر‌آمیزی را تجربه کردند... زمانی که شورشیان تیگرایان آن‌ها را از تیگری رانده و به سمت جنوب کشیدندشان. تیگرایان‌ها در اواخر نوامبر داشتند به شهر دبره برهان، در حدود ۸۵ مایلی شمال آدیس‌آبابا نزدیک می‌شدند.

اما آن‌ها موفق نشدند بیشتر پیشروی کنند. ژنرال تیسادکان گبرتنسا، از فرماندهان برجسته تیگرایان در مصاحبه با نیویورک تایمز گفت: انبوهی از پهپاد‌ها بر فراز سرشان ظاهر شده و سربازان و کاروان‌های تدارکاتی را مورد حمله قرار دادند.

به بیان این ژنرال: «در کسری از ثانیه، ۱۰ پهپاد در آسمان ظاهر شدند... خوب می‌توانید آن را لحظه را تصور کنید. ما برایشان هدف بسیار آسانی بودیم.»

اماراتی‌ها در ابتدا از اتیوپی حمایت می‌کردند، اما در ماه ژانویه و پس از روی کار آمدن جو بایدن، کمک نظامی امارات تحت فشار واشنگتن متوقف شدند. اما به گفته مقامات، آن‌ها طی ماه‌های اخیر، حملات خود را بار دیگر و این بار عمدتاً در قالب جدیدترین پهپاد‌های ساخت چین، از سر گرفته‌اند.

در مقابل معاملات ابی با ترکیه کماکان باز و آزاد بوده است.

او در ماه اوت با رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پیمانی نظامی امضا کرد؛ و اردوغان کسی بود که پهپاد Bayraktar TB ۲‌ی او نقش تعیین‌کننده‌ای در پیروزی آذربایجان بر ارمنستان در قره‌باغ کوهستانی داشته. پهپاد مزبور تولید همان شرکتی است که توسط داماد آقای اردوغان اداره می‌شود.

پهپاد‌های ترکیه برای بسیاری از کشور‌های افریقایی که به دنبال سخت‌افزار‌های آزمایش‌شده و نسبتاً ارزان‌قیمت هستند، جذابیت دارد. آقای اردوغان در ماه اکتبر پس از یک تور به نیجریه، توگو و آنگولا اظهار داشت: «هر جای افریقا هم که رفتم آن‌ها دنبال U.A.V.‌ها بودند.» (پهپاد‌ها به عنوان هواپیما‌های بدون سر‎نشین نیز شناخته می‌شوند.)

پس از ظاهر شدن پهپاد‌های بیرقدار در اتیوپی، مقامات ترکیه اصرار کردند که فروش پهپاد، یک فعالیت کاملاً تجاری است. مطابق گزارش مجمع صادر‎کنندگان ترکیه، صادرات دفاعی و هوانوردی به اتیوپی، از ۲۳۵ هزار دلار در سال ۲۰۲۰ به ۹۵ میلیون دلار در سال جاری افزایش یافته است.

اما در روز‌های اخیر، مقامات ترکیه به طور خصوصی مدعی شده‌اند که ظاهراً در پاسخ به فشار بین‌المللی بر سر جنگ، صادرات به اتیوپی را مسدود کرده‌اند.

در همین حال ابی بر کارزار نظامی خود و حامیان خارجی‌اش تمرکز کرده است. او روز جمعه برای شرکت در اجلاس سران مشارکت ترکیه و افریقا (یک گردهمایی دو روزه با حضور ۳۹ کشور افریقایی؛ که به بیان تحلیل‌گران، مجمعی برای فروش تسلیحات ترکیه نیز هست) وارد استانبول شد.

استقبال او از پهپاد‌های ایران، گرچه که شمارشان کمتر از نمونه‌های ساخت چین یا ترکیه بوده، باعث تیرگی بیشتر بیشتر رابطش با واشنگتن شده است.

از ماه اوت تعدادی پرواز باری وارد اتیوپی شده که توسط خطوط هوایی ایران اعزام شده بودند؛ پرواز‌هایی که ایالات‌متحده آن‌ها را به نیروی قدس، شاخه برون‌مکرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نسبت داده است. وبلاگ‌های ردیابی پرواز نیز توجه زیادی به این محموله‌ها داشته‌اند.

یک مقام امریکایی گفت که مقامات کشورش در آدیس‌آبابا در دیداری خصوصی از ابی خواسته‌اند که جلوی پرواز‌های ایرانی را بگیرد.

ابی، ارتش پهپادی متوسطی دارد: مطابق تخمین‌هایی که زده شده است، شمار این پهپاد‌ها از چند ده تا فراتر نمی‌رود؛ که البته اجرا و تأمین سلاح‌های همین میزان هواپیمای بدون سر‎نشین نیز بسیار گران تمام می‌شود. اما همین ارتش متوسط هم تهدیدی جدی و قوی برای نیرو‌های تیگرایانی است که خود به هواپیما‌های بدون سر‎نشین دسترسی ندارند.

سینگر، کارشناس هواپیما‌های بی‎سرنشین، گفت که آزمایش جنگ بدون سرنشین در اتیوپی و لیبی شباهت زیادی به جنگ داخلی اسپانیا در دهه ۱۹۳۰ دارد... نبردی که قدرت‌های خارجی از آن برای آزمایش فناوری‌های جدید نظامی و سنجش واکنش‌های بین‌المللی استفاده کردند. او گفت که «این ترکیبی است از جنگ و آزمایشگاه نبرد است.».

اما او افزود که «تکنولوژی هیچ تضمینی برای پیروزی نیست. ایالات‌متحده با وجودی که در افغانستان هواپیما‌های بدون سرنشین داشت، اما طالبان توانستند ۲۰ سال در مقابل‌شان تاب بیاورند. این اراده انسان است که سرنوشت جنگ را تعیین می‌کند.»

 

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت فراز، تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۰، کد خبر:۴۹۳۱۳، www.farazdaily.com