* امدادرساني در بازار تاريخي شیراز در هنگام حادثه بسيار دشوار است

محمد فرخ زاده با تاكيد بر اينكه نوع برخورد در بازار تاريخي شيراز متفاوت است، مي افزايد: بازار وكيل به دليل عرض كمي كه دارد بي شك درپي حادثه اي چون آتش سوزي، عمليات اطفاي حريق با مشكل مواجه خواهد شد، از اين رو يكي از راهكارها، حذف سدمعبرهاست كه متاسفانه به رغم تذكرات و پيگيري ها، اين مشكل حل نمي شود.

وي با بيان اينكه در حال حاضر 3 شير آتش نشاني در مسير بازار وكيل نصب شده است، مي گويد: بي شك امدادرساني در اين بازار تاريخي در هنگام حادثه بسيار دشوار خواهد بود، از اين رو بايد تمامي تدابير لازم انديشيده شود.فرخ زاده ادامه مي دهد: با توجه به اينكه بازار وكيل، بناي تاريخي و ملي است بايد نوع برخوردها و مراقبت ها با اين اثر در حد و اندازه آن باشد و جا دارد ميراث فرهنگي، هيات امنا و شوراي بازار در اين عرصه فعال تر شوند و همكاري هايشان را دوچندان كنند.

مديرعامل سازمان آتش نشاني و خدمات ايمني شهرداري شيراز با اشاره به اينكه براي ساماندهي وضعيت اين بازار نياز به تامين بودجه از محل اعتبارات ملي است، مي گويد: در حال حاضر در بافت تاريخي شيراز با وسعت 360 هكتار بيش از 30 شير آتش نشاني نصب شده و در سطح شهر نيز اين شيرها به يك هزار و 50 عدد مي رسد كه طبق پيش بيني ها، اين رقم به زودي به يك هزار و 500 مي رسد.فرخ زاده در ادامه اين گفت وگو از حجره داران بازار وكيل شيراز خواست از هرگونه سدمعبري كه منجر به راه بندان در مسير تردد افراد گردد جداً خودداري نمايند.

نامه نگاري هاي متعدد و تهیه طرح برای ساماندهی بازار وکیل بي فايده است زماني كه اراده اي براي اجرا وجود ندارد

بنابر اين گزارش، در سال هاي اخير براي ايمن سازي بازار وكيل شيراز، طرح كانال مشتركي در قسمت هايي از اين بازار اجرا شد، طرحي كه در قالب آن تمامي سيمهاي برق و مخابراتي و همچنين لوله گذاري اطفاي حريق به كف بازار منتقل شد به طوري كه اين كانال در قسمت هايي از ضلع غربي- شرقي بنا احداث شد، اما به دليل عدم همكاري بازاريان و برخي از دستگاه هاي مرتبط، اين طرح ابتر باقي ماند و آن طور كه عبدالرضا نصيري به خبرنگار ما مي گويد؛ نزديك به 6 سال است درگير اجراي اين طرح به صورت كامل در بناي بازار هستيم و به دليل يكسري مسايل كه به عدم هماهنگي و مشاركت مردم و مسئولين برمي گردد، موفق به اجراي آن نشديم.معاون اداره كل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري فارس با تاكيد بر اينكه بازار وكيل شيراز از نظر ايمني در وضعيت مناسبي نيست، ميگويد: برگزاري جلسات مختلف و نامه نگاريهاي متعدد و تهيه طرح هاي ساماندهي براي اين بازار تاريخي بي فايده است زماني كه اراده اي براي اجرا وجود نداشته باشد.نصيري با بيان اينكه طرح ساماندهي بازار وكيل تهيه شده، مي افزايد: در اين طرح، مرمت، بهسازي و ساماندهي خطوط ارتباطي و شبكه هاي برق رساني و... با معيارها و استانداردهاي موجود در سازمان ميراث فرهنگي درنظر گرفته شده است و به محض اينكه در شوراي فني اين سازمان به تائيد برسد، اجرا خواهد شد.

وي اضافه مي كند: با توجه به نقاط مثبت و منفي كه هم اينك بازار وكيل با آن مواجه است، مي طلبد ذي نفعان مجموعه در اجراي طرح ها مشاركت نمايند. به طور مثال به دليل عدم مشاركت بازاريان و كمبود اعتبارات كه ميراث فرهنگي با آن مواجه بود، اجراي طرح كانال در ضلع جنوبي- شمالي بازار متوقف شده است.

نصيري بر لزوم ايمن سازي بازار وكيل شيراز تاكيد مي كند و مي گويد: متاسفانه كسبه بازار براي تامين هزينه هاي مرمت و ساماندهي مشاركتي ندارند و از سويي هم اعتبارات ميراث فرهنگي در اين خصوص بسيار اندك و محدود است، از اين رو انجام هر طرحي كه نيازمند اعتبارات و بودجه باشد عملا متوقف مي شود.وي ادامه مي دهد: هم اينك بازار وكيل شيراز در معرض خطر قرار گرفته و چنانچه آتش سوزي در اين محل رخ دهد، بي شك صدمات جبران ناپذيري بر اين بناي ملي وارد خواهد شد و آن زمان است كه دستگاه هاي مرتبطي كه همكاري نكرده اند مدعي مي شوند.

* برخورد قاطع آتش نشاني با متخلفان در این بازار تاریخی

در ادامه اين گفت وگو، مرتضي طالبي رئيس شوراي بازار وكيل شيراز نيز به خبرنگار ما مي گويد: طي روزهاي اخير، نامه اي از سوي آتش نشاني شيراز مبني بر جمع آوري سدمعبرها به بازاريان ارجاع شده است كه در دست اقدام مي باشد.وي با اشاره به اينكه رفع مشكلات موجود بازار تنها با تذكر و نامه نگاري حل نمي شود، خواستار برخورد قاطع آتش نشاني با متخلفان مي شود و مي افزايد: با توجه به اينكه ممكن است سهل انگاري در اين رابطه صورت گيرد، جا دارد كارشناسان آتش نشاني در محل حضور يابند و وضعيت موجود را مورد ارزيابي قرار دهند.طالبي در ادامه اضافه مي كند: در حال حاضر براي ايمن سازي بازار وكيل از خطر آتش سوزي، 8 كپسول 50 كيلويي در اين محل نگهداري مي شود و آموزش هاي لازم نيز به نگهبانان بازار و حتي بازاريان داده شده است.وي با اشاره به احداث كانالي براي اطفاي حريق در بازار، مي افزايد: براي دسترسي بهتر ، كنترل و مهار آتش قرار شد كانالي در كف بازار احداث شود كه به دليل شلوغي بازار اين طرح اجرا نشد و طبق برنامه ريزي ها اميدواريم احداث كانال در ماه مبارك رمضان كه بازار روزهاي خلوت خود را سپري مي كند، ميسر گردد.

بنا براين گزارش چندي قبل در این رابطه نیز نایب رئیس شورای اسلامی شهر شیراز گفته بود که بازار وکیل در این شهر هماینک ایمن نبوده و در صورت بروز حوادثی نظیر آتشسوزی، امکان رقم خوردن فاجعهای نظیر آنچه در ساختمان پلاسکو حادث شد، در این بازار و مجموعههای اطراف آن وجود دارد.

طالبان تاکید می کند : اگرچه به لحاظ شکلی، بازار وکیل با ساختمان پلاسکو قابل قیاس نیست اما به لحاظ انباشتگی مواد قابل اشتعال و نوع فعالیتهای این بازار و خصوصیتهای فیزیکی، اگر حریقی در این منطقه حادث شود، قطعا به سرعت مجموعهای گسترده را در بر میگیرد و احتمال وقوع فاجعهای را بهدنبال خواهد داشت.

طالبان می گوید به نظر میرسد مجموعههای شهرداری، شورا، آتشنشانی، میراث فرهنگی و تمام نهادها و سازمانهای مرتبط باید فکری جدی و اساسی برای ارتقای ایمنی و لحاظ کردن استانداردهای ایمنی برای بازار وکیل، داشته باشند.بنابر این گزارش بازار وکیل شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است.

این بازار به فرمان کریم خان زند ملقب به وکیلالرعایا در سالهای (1172-1193هـجری قمری) ساخته شد. معماری این بنا برگرفته از بازار قیصریه لار و بازار اصفهان است اما عرض بازار وکیل بیش از سایر بازارهاست.همچنین 74 دهانه طاق ضربی بازار با ارتفاع بیش از 11 متر ، بلندتر از طاق سایر بازارهاست.

این بازار که از نظر معماری سه فضای عبور و مرور (فضایی برای گذر مشتریان)، حریم مغازه (به ارتفاع تقریبی 2 پله بالاتر از سطح زمین) و فضای مغازه (محل فروش) است، 5 در بزرگ دارد که در چهار سوی آن قرار گرفته است.همچنین بازار وکیل شامل دو رشته شمالی - جنوبی و شرقی - غربی است که یکدیگر را قطع می کنند.ضلع شمالی - جنوبی بازار از دروازه اصفهان شروع میشود و تا کوچه جنوبی سرای مشیر ادامه مییابد.در دو طرف این راسته هر قسمت 41 جفت (82 باب) مغازه وجود دارد که در جلوی هر یک سکویی از قطعات سنگی بزرگ قرار گرفته و بر روی آنها ، ترنجهایی برجسته حجاری شده است. در این بازار برای مصونیت از رطوبت، مغازهها را حدود یک متر بالاتر از سطح زمین ساختهاند.در شمال شرقی بازار وکیل چند کاروانسرای قدیمی به نامهای روغنی، گمرک و احمدی ساخته شده که در ورودی آنها درون بازار است.هر یک از این کاروانسراها چندین حجره دارد.بازار وکیل در تیرماه 1315 با شماره 924 به ثبت رسيده است.

با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از پایگاه تحلیلی خبری شیرازه، تاریخ انتشار: 4 بهمن 1395، کدخبر: ۱۰۴۹۶۵، www.shiraze.ir