مجموعه باقری با قدمتی بیش از ۱۵۰سال یکی از بناهای شاخص در بافت تاریخی شهر گرگان است که نمونه‌ای ارزشمند از معماری بومی مسکونی به شمار می‌رود.

این بنا با مساحتی درحدود سه هزار مترمربع ، ۷ حیاط، ۴۲ اتاق و چهار در دارد. در میان خانه‌های تاریخی باقی مانده در شهر، خانه باقری یکی از وسیع ترین و سالم ترین نمونه‌ها است. عرصه این بنا ۱۹۵۰ مترمربع و زیربنای مجموع فضاهای سرپوشیده آن ۱۵۵۵ مترمربع می باشد.

خانه از ترکیب متناوب فضاهای باز و بسته و بر اساس نوعی سازماندهی مجموعه‌ای ساخته شده‌است که حیاط‌های تقریبا غیر هندسی و متعدد، در آن نقشی برجسته دارند.

این بنا در وضعیت فعلی دارای ۷ حیاط با اندازه و فرم‌های گوناگون است که عبارتند از دو حیاط اندرونی، دو حیاط بیرونی، حیاط هشتی، حیاط مطبخ و حیاط سرطویله که در مجموع با ۴ ورودی به شبکه معابر اطراف بنا راه پیدا می‌کنند.

با بررسی نقش هندسه در فضاهای باز و بسته این بنا و کمرنگ بودن آن این واقعیت مشخص می شود که بنا در یک مرحله ساخته نشده و در مراحل مختلف تاریخی شکل گرفته ‌است.

در برخی از پنجره‌های خانه، چشم انداز جنگل‌های اطراف شهر قاب گرفته شده‌است.

مصالح به کار رفته در مجموعه باقری متنوع هستند چوب، سفال، آجر، خشت، کاهگل، سنگ، گچ و شیشه عمده این مصالح را تشکیل می دهند، اما اوج هنرنمایی معماران و آفرینندگان بخش های مختلف بنا در عناصر چوبی مشاهده می شود.

درها، پنجره ها، نرده ها و شیرسرها اجزایی از بنای باقری هستند که نهایت ظرافت و هنرمندی در خلق زیبا و کارآمد آنان به چشم می خورد و در واقع هر کدام به تنهایی اثری هنری و ارزشمند هستند.

در تابستان‌های گرم و شرجی گرگان، فضای داخلی این خانه شرایط مناسبی برای آسایش محیطی ساکنان پدید می‌آورد و سختی اقلیم را قابل تحمل می‌کرد.

گستردگی خانه و پرهیز از فشردگی فضاها، تعداد زیاد بازشوها، ارتباط بسیار زیاد فضاهای بسته با باز و احاطه اتاق‌ها از ۲ یا ۳ طرف توسط فضای باز، جرزهای قطور و جهت گیری مناسب بنا، از ویژگی‌های معماری اقلیمی در این خانه هستند که رسیدن به هدف آسایش محیطی را ممکن می‌سازند. هم چنین بام‌های سفالپوش و شیبدار و طره‌ای، و نیز ارتفاع گرفتن کف فضاهای طبقه پایین از سطح طبیعی زمین، ترفندهایی مناسب جهت مقابله با اثرات مخرب اقلیم پرباران و رطوبت سطحی زمین بر بنا به شمار می‌روند.

مجموعه باقری گرگان در تاریخ ۱۶ مهر ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۲۸۰۳ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده ‌است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته سایت گردشگری مکان بین، تاریخ انتشار: - کدخبر: - :www.makanbin.com