بانک مرکزی در این گزارش اعلام کرد:سهم ارزشی چک‌های برگشتی در شهریورماه سال جاری نسبت به ماه قبل از 22 درصد به 21.8 درصد و سهم تعدادی آن از 15.8 درصد به 15.6 درصد کاهش یافت.

در شهریورماه سال 1396 در کل کشور بالغ بر 9.1 میلیون فقره چک به‌ارزشی بالغ بر 589 هزار میلیارد ریال مبادله شد که از این تعداد، بالغ بر1.4 میلیون فقره چک به‌ارزشی بالغ بر 128 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است. در جدول (1) تعداد و ارزش کل چک‌های عادی مبادله‌ای و چک‌های برگشتی در شهریورماه سال 1396 منعکس شده است.

طبق آمار موجود، بخش عمده‌ای از چک‌ها به‌دلیل فقدان یا کسری موجودی برگشت داده شده است، به‌طوری که در شهریورماه سال جاری 97.3درصد از تعداد و96.1 درصد از ارزش کل چک‌های برگشتی به‌دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است (جدول شماره 3).

اگرچه متأثر شدن فضای کسب‌وکار کشور از رکود اقتصادی سال‌های گذشته می‌تواند از دلایل برگشت چک‌ها به‌دلیل کسری یا فقدان موجودی باشد، لیکن عدم وجود سازوکارهای مؤثر اعتبارسنجی مشتریان در فرآیند صدور دسته‌چک نیز از دیگر دلایل مهم این امر می‌باشد. انتظار می‌رود با تداوم روند رشد اقتصادی سال گذشته و همچنین بهبود سازوکارهای اعتبارسنجی مشتریان بانک‌ها در این زمینه، به‌مرور زمان سهم چک‌های برگشتی از بابت کسری یا فقدان موجودی کاهش یابد. بانک مرکزی در راستای کاهش چک‌های برگشتی، کنار تکمیل زیرساخت پردازش و پذیرش الکترونیکی چک، پیاده‌سازی کامل سامانه‌های نظارتی مرتبط نظیر سامانه چک برگشتی، سامانه مرکز کنترل و نظارت اعتباری (مکنا) و به‌خصوص سامانه صدور یکپارچه الکترونیکی دسته‌چک (صیاد) را با هدف ایجاد زمینه نظارت مؤثر بر سازوکار صدور دسته‌چک در دستور کار قرار داده است.

یادآور می‌شود در سامانه صیاد علاوه بر مواردی نظیر ایجاد شفافیت اطلاعاتی و ایجاد محدودیت برای صدور چک‌های بلامحل، تدابیری جهت ارتقای ضرایب امنیتی چک نیز در نظر گرفته شده است، ضمن آن‌که بررسی صلاحیت دارنده­ دسته‌چک و همچنین ایجاد شفافیت اطلاعاتی و جلوگیری از سوءاستفاده‌ به‌منظور اختصاص دسته‌چک به متقاضیان فاقد صلاحیت از دیگر قابلیت‌های سامانه‌های نظارتی مرتبط بوده و عملیاتی شدن کامل این سامانه‌ها می‌تواند موجب ایجاد شفافیت اطلاعاتی از طریق برپایی نظام استعلام همگانی شده و انتظار می‌رود با تکمیل سامانه مزبور، سهم چک‌های برگشتی در نظام پرداخت کشور به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یابد.