پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

دبیر شورای نخبگان و مشاور عالی رئیس بنیاد ملی نخبگان در نشست هم‌اندیشی استادان و پژوهشگران حوزۀ علم و دین که به میزبانی مجمع فلاسفه ایران برگزار شد، از آمادگی بنیاد ملی نخبگان در اجرای طرح‌های ارتقا و توسعۀ حوزۀ علوم انسانی خبر داد.مشاور رئیس بنیاد ملی نخبگان ادامه داد، این نشست می‌تواند نتایج عملی نیز به همراه داشته باشد، چرا که در حال حاضر شرایطی در بنیاد ملی نخبگان فراهم شده که امکان اجرای طرح‌های توسعۀ حوزۀ علوم انسانی و ارتقای آن را میسر می‌سازد. در گذشته، بسیاری از ما معتقد بودیم که ظرفیت‌های علمی این حوزه قابل گسترش است، اما امکان عملی آن وجود ندارد. اکنون، هم امکان و هم ظرفیت این کار در بنیاد ملی نخبگان مهیا شده است. مصدری بعنوان یکی از شرکت کنندگان حاضر در نشست، در پایان این نشست گفت: گویا چیزی بین علم و دین جا افتاده است. این بحث فقط مربوط به علم نیست، بلکه جامعه، سیاست و دین هم به آن مرتبطند. اگر حوزۀ علم و دین را در نظر نگیریم، فکر نمی‌کنم که بتوانیم درک دقیقی از این مسئله داشته باشیم. بنیاد ملی نخبگان و دیگر نهادهای علمی اگر در این حوزه ورود کنند، شاید بتوانند راهی برای این خلأ فکری و معنایی پیدا کنند.

انسان همواره به دنبال پاسخ به چرایی‌های زندگی خود است. خواه این چرایی‌ها اساسی و ساختاری باشند و خواه جزئی و کم‌رنگ. چرایی «بودن» شاید اساسی ترینِ این چرایی‌هاست و با پاسخ به این پرسش، «چه شدن» که همان هدف و غایت است، معنا می‌یابد. هدف، انگیزه و غایت حرکت انسان وابسته به دانستن و پی بردن به پاسخ‌هایی است که برایش قانع کننده باشد. علاوه بر ایجاد هدف زندگی، این پاسخ اساسی، ارزش‌های هر انسانی را تشکیل خواهد داد. در پرتو این ارزش‌ها، چگونگی زیست او معین می‌شود؛ بنابراین در پرتو این پاسخ به چرایی بودن، هم سمت و سوی حرکت انسان مشخص شده و هم چگونگی و کیفیت زیست این حرکت هویدا می‌شود.

در ماه رمضان از شبکه‌ی چهار تلویزیون برنامه‌ای تحت عنوان «زندگی پس از زندگی» پخش شد که روایت تجربه‌گران مرگ را بازگو می‌کرد. در حقیقت افرادی که تجربه‌ای از مرگ را پشت‌سر گذاشته‌اند و بعد از زندگی دوباره، چیز‌هایی که در آستانه و زمان مرگ دیده‌اند را بازگو کرده‌اند. روایت این تجربه‌ها تنها منحصر به این برنامه نبوده و دارای سابقه در جهان است. مثلا ریموند مودی که یک روانپزشک آمریکایی است در سال ۱۹۷۵ در کتابی تحت همین عنوان «زندگی پس از زندگی» به بررسی ۹۰ مورد تجربه‌ی نزدیک به مرگ (near death experience) پرداخته است.

داود فیرحی پس از دو دهه تاملات و تدبرات الهیاتی جهت آشتی سنت با تجدد این روزها شیفت نظری‌اش را در مورد مساله الهیاتی ایران تجربه می‌کند. او در پروژه جدیدش به نوعی از متافیزیک روی برگردانده و به فیزیکالیسم ِ مشکله ایران متمایل شده است. از همین رو این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران دولت ایرانی را در کانون تاملات تئوریک خود قرار می‌دهد. سررشته این شیفت نظری بیش از هر چیز به تحقیقات دو ساله اخیر وی در مورد تاریخ ایران به‌ویژه در قرن نوزدهم بازمی‌گردد. او در این پروسه پژوهشی خود بی‌واسطه به سراغ نص می‌رود، اما این بار نه نص مقدس که نص حاصل‌شده از تدبرات منورالفکران ایرانی؛ همان روشنفکرانی(سوته‌دلان) که در دو سده گذشته همواره دغدغه اصلاح کژکارکردی سامان سیاسی در ایران را داشته‌اند.

در سال های اخیر بحث درباره مفهوم نظری «علم دینی» و تا اندازه‌ای نیز «علم بومی» رونق یافته است. با توجه به اهمیت و اعتباری که «علم science» در جهان جدید پیدا کرده و نقش چشمگیری که در ایجاد تحولات همه جانبه در زندگی افراد و جوامع ایفا می‌کند، می‌توان لااقل یکی از علل جاذبه‌ای را که مفاهیمی نظیر «علم دینی» و «علم بومی» برای برخی از مسلمانان دارند، حدس زد. بر مبنای این فرض می توان تصور کرد که در نظر این گروه از مومنان اگر بتوان علمی اسلامی یا بومی با همان توانایی های علم جدید به‌وجود آورد آنگاه زمینه برای اعاده مجد و عظمت از دست رفته جهان اسلام و جوامع مسلمان آماده خواهد شد.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: در جامعه ما تحولی به سمت و سوی تفکر جامعه شناختی پیدا شده که ریشه آن به طور خاص در مشروطه و انقلاب اسلامی است.

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گفت: در جامعه ما تحولی به سمت و سوی تفکر جامعه شناختی پیدا شده که ریشه آن به طور خاص در مشروطه و انقلاب اسلامی است.