شعارسال: روز ۳ خرداد خبر رسمی ورود ۲ فروند هواپیمای ایرباس ۳۳۰ A به ناوگان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) منتشر شد. البته یک ماه گذشته «مهرداد بذرپاش» وزیر راه وشهرسازی سابق در توییتی با اعلام این خبرو تبریک به ملت، گفته بود که خرید این دو هواپیما در دولت گذشته انجام شده است.

طبق اطلاعات رسیده، مقدمات ورود این دو فروند هواپیما به ناوگان هوایی کشورمان از دو سال گذشته توسط یک شرکت گمنام چینی تحت عنوان HAOKUN ENERGY (هاکان انرژی) بابت تهاتر نفت ایران انجام شده، اما نکته این است که چینی‌ها هواپیما‌هایی که هر یک از آن‌ها کمتر از ۳۰ میلیون دلار ارزش دارند، به قیمت ۱۱۶ میلیون دلار با نفت کشورمان تهاتر کرده‌اند!

البته ادعا‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه به همراه این دو فروند هواپیما که با احتساب هزینه تراشی‌هایی تحریم، در مجموع کمتراز ۶۰ میلیون دلار ارزش دارند، قطعاتی هم وارد کشور شده که تا کنون جزییاتی از آن منتشر نشده است.

اخبار غیر رسمی حاکی از این است که شرکت چینی HAOKUN ENERGY بخش قابل توجهی از بدهی‌های خود به ایران را تسویه نکرده است، در دولت گذشته، (هاکان انرژی) بابت خرید نفت کشورمان وارد پروژه‌هایی از جمله طرح توسعه فاز دوم فرودگاه امام به ارزش ۲.۵ میلیارد دلار شد که همان زمان کارشناسان این عدد را برای پروژه تعریف شده نجومی می‌دانستند که البته هاکان انرژی آن پروژه را هم پس از کلنگ زنی، رها کرد.

همچنین قرار بر این بود که هاکان انرژی با تهاتر نفتی، وارد پروژه‌های ریلی، خرید واگن و برقی کردن قطار تهران- مشهد، خرید هواپیما شود که هیچ یک به سرانجام نرسید. برای واردات ۵۵ فروند انواع هواپیما هم با هاکان انرژی توافقاتی شده بود که در نهایت پس از دو سال، دو فروند از آن، تقریبا با دو برابر قیمت روز گذشته وارد ناوگان ملی هما شد.

با وجود این ابهاماتی که درباره ارزش دو فروند ایرباس A ۳۳۰ فروخته شده به هما از محل تهاتر نفتی ایجاد شده، ضرورت دارد که نهاد‌های نظارتی به این موضوع ورود کنند و سازمان هواپیمایی کشوری و شرکت هواپیمایی ملی ایران ایر (هما) برای تنویر افکار عمومی و شفاف‌سازی توضیحاتی از جزییات قرارداد با چینی‌ها برای واردات این هواپیما‌ها ارایه دهند.

بذرپاش در روز‌های آخر خود در وزارت راه و شهرسازی دولت سیزدهم در توصیه‌ای به صادق گفته بود که مسیر خرید هواپیما و نوسازی ناوگان هوایی را باز کرده است و بجای اینکه دولت هواپیما بیاورد بخش خصوصی با روش‌های بهتری می‌تواند هواپیما‌های بیشتری را وارد کند. حال سوالی که مطرح می‌شود این است که چرا یک شرکت چینی آن هم با تهاتر نفت برای کشورمان دلالی هواپیما می‌کرده آن هم در حالی که وزیر راه سابق در همان زمان مدعی بود بخش خصوصی می‌تواند با روش‌های بهتر هواپیما‌های بهتری وارد کشور کند.

ماجرای هواپیما‌های جنجالی ایران‌ایر

ورود دو فروند هواپیمای ایرباس A ۳۳۰ به ناوگان هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، گامی مهم در مسیر به‌روزرسانی صنعت هوایی کشور تلقی می‌شود. حالا در فضای رسانه‌ای شبهاتی در مورد خرید این دو هواپیما دست به دست می‌شود.

برخی رسانه‌ها شده‌اند که این هواپیما‌ها از طریق تهاتر نفت با یک شرکت چینی به نام Haokun Energy تأمین شده‌اند و در قرارداد تهاتر با نفت، قیمتی در حدود ۱۱۶ میلیون دلار برای هر فروند منظور شده است. طبق این ادعا ارزش این هواپیما‌ها در بازار جهانی کمتر از ۳۰ میلیون دلار بوده است. البته رسانه منتشر کننده این محتوا تاکنون سندی برای این ادعا ارائه نکرد. از طرفی، به گفته فتح‌الله توسلی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، گویا خرید این دو فروند هواپیما برای وزارت راه بیش از ۵۰ میلیون دلار هزینه داشته؛ رقمی که اختلافی معنادار با عدد ادعایی ۱۱۶ میلیون دلاری دارد و نشان می‌دهد قیمت نهایی ممکن است شامل هزینه‌های جانبی مانند انتقال، تعمیر، قطعات یدکی و پشتیبانی فنی بوده باشد.

یک مقام آگاه سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد: عدد منتشرشده در برخی گزارش‌ها مبنی بر پرداخت ۱۱۶ میلیون دلار برای خرید هر فروند هواپیمای ایرباس A ۳۳۰ از سوی ایران، صحت نداشته و از اساس کذب است.
وی با اشاره به این که فرآیند خرید این دو فروند هواپیما با نظارت دقیق کارشناسی انجام شده، گفت: این دو هواپیما به همراه ۴ دستگاه موتور اضافه، با تأیید کارشناسان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران، سازمان هواپیمایی کشوری و اخذ نظر کارشناسی رسمی دادگستری خریداری شده‌اند.

طبق ادعای این منبع آگاه، چنانچه مدعیان عدد ۱۱۶ میلیون دلاری توانایی خرید و انتقال هواپیمای ایرباس A ۳۳۰ با قیمت ۳۰ میلیون دلار را دارند، بهتر است به‌جای انتشار ادعا‌های غیرواقعی، نسبت به انجام این اقدام در عمل پیش‌قدم شوند.

وی ادامه داد: باید توجه داشت که ناوگان هوایی کشور سال‌هاست با مشکل فرسودگی مواجه است و تأمین هواپیما‌های پهن‌پیکر، به ویژه در پرواز‌های بین‌المللی، یکی از نیاز‌های فوری ایران‌ایر بوده است.

کارشناسان معتقدند که اگرچه شفافیت در معاملات بین‌المللی ضروری است، اما فشار تحریم‌ها، عملاً راهی جز روش‌های غیرمتعارف برای تأمین ناوگان باقی نگذاشته است.

با این حال انتظار می‌رود سازمان هواپیمایی کشوری و نهاد‌های نظارتی با شفاف‌سازی دقیق‌تری درباره نحوه اجرای این قرارداد و شرایط تهاتر، ضمن پاسخگویی به افکار عمومی، از ایران‌ایر و صنعت هوانوردی کشور در برابر حواشی غیرضروری دفاع کنند.

خبرنگار به منظور بررسی این مسئله، برای شفاف‌سازی موضوع پیش آمده با روابط عمومی ایران‌ایر چندین بار ارتباط برقرار کرد، اما تاکنون مسئول موردنظر پاسخی نداده است.

توضیحات تکمیلی برای بهره برداری بیشتر از خبر:
به نقل از وحید حاجی پور در کانال تلگرامی آینده آورده شده است که، چگونه شد که شرکت هاکان انرژی، دو فروند ایرباس را به سه برابر قیمت روز به ایران فروخت؟ وی بیان داشته است که، اول باید بدانیم که گویا مدیران این شرکت چینی، پیش‌تر پول نفت ایران را بالا کشیده و با اعلام ورشکستگی، پرونده را مختومه کرده بودند! سپس با تأسیس شرکت هاکان انرژی، به سراغ وزارت راه و شهرسازی رفته، و قرارداد تهاتر توسعه فرودگاه امام و خدمات هوایی را با مهرداد بذرپاش نهایی کردند؛ مراسم قرارداد هم در آذر ۱۴۰۲ برگزار شد.

رسانه میز نفت در تاریخ ۵ آذر ۱۴۰۲ در خبری کوتاه، این مهم را برجسته کرد؛ اما وزارت راه و شهرسازی جوابی نداد؛ نهاد‌های نظارتی هم خاموش. گویا شرکت هاکان_انرژی هم با گران فروختن خدمات خود به وزارت راه و شهرسازی، و اخذ محموله‌های نفت با تخفیف بالا، بیش از چهار برابر یک فعالیت اقتصادی واقعی سود کردند. هرچند که بخش مهمی از این سود، به کارگزاران غیررسمی این شرکت چینی در ایران تعلق دارد؛ حالا چه کسی سود می‌کند؟ مردم ایران یا دلالان ایرانی و چینی؟ و شاید هم چند دلال مدیرنما یا مدیر دلال صفت؟
ورای صحت یا عدم صحت جزئیات این خبر، مسلما خبر آنقدر اهمیت دارد که سازمان بازرسی کل کشور، اقدام به شفاف سازی جزئیات این خرید بدون کمترین توجیه و توضیح اضافی و یا توضیحات خدای ناکرده جهت دار احتمالی کند.