پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

سیّد جواد طباطبایی (۲۳ آذر ۱۳۲۴ – ۹ اسفند ۱۴۰۱) استاد دانشگاه و پژوهشگر ایرانیِ فلسفه، تاریخ، حقوق و سیاست ،عضو پیشین هیئت علمی و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران و مدیرِ گروه فلسفهٔ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.در اندک زمانی بعد از تدریس در دانشکاه، نزد دانشجویان دانشگاه تبریز محبوبیت فراوانی به دست آورد و کلاس‌های درس وی با دانشجویان رشته‌های گوناگون پر می‌شد. محبوبیت طباطبایی به اندازه‌ای رسیده بود که دانشجویان نام او را به عنوان یکی از استادان محبوب به دیوار دانشگاه زده بودند و به دیگر استادان دانشگاه هشدار می‌دادند که سطح خودشان را به اندازهٔ وی برسانند. به گفته حسن منصور، از استادان وقت دانشگاه تبریز، جلسه تأیید علمی طباطبایی برای استخدام به عنوان هیئت علمی، به دلیل نبود افرادی در اندازهٔ علمی طباطبایی، به شکل صوری برگزار و تأیید شد. اما در جریان استخدام رسمی، سنگ‌اندازی‌هایی انجام گرفت و در نهایت با وقوع انقلاب فرهنگی، استخدام او منتفی شد.با بازگشت به پاریس و ملاحظهٔ وقایع انقلاب، او دیدگاه‌هایی را که اشاره به سرقت انقلاب می‌کنند یا عوامل خارجی را دلیل انقلاب می‌دانند، سطحی دانسته و شناخت انقلابیون ایران از آزادی و دموکراسی را «بدوی و ابتدایی» می‌خوانْد. او بر آن بود که انقلاب ایران نمی‌توانست در جهت «تأسیس آزادی» باشد و آن را شکست مشروطه می‌دانست و در نتیجه، ناکامی پروژهٔ تجدد در ایران قلمداد کرد. از نظر وی: «میدان مبارزه برای حصول آزادی و استقرار نهادهای دمکراتیک، یک‌سره دراختیار روشن‌فکران آشفته‌ذهن و توده‌های متوهم قرار گرفت».طباطبایی عضوِ انجمن حکمت و فلسفه می‌شود، ولی در سال ۱۳۶۷ از آنجا اخراج می‌گردد. اخراج دوّمش از دانشکدهٔ اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بود که، به گفتهٔ خودش، به «تحریک چند استاد سخت متوسط الاحوال» بود. او سپس به عضویت هیئت علمی دانشگاه تهران درآمد و معاون پژوهشی دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد. در همان زمان سردبیری نشریهٔ همین دانشکده را به عهده گرفت. او مدتی ممنوع از تدریس و سپس در سال ۱۳۷۴ اخراج شد.اگرچه خودش نمی‌دانست تحت چه عنوانی اخراج شده اما یکی از مسئولان به او می‌گوید که گفته شده طباطبایی لیبرال ، لاییک، و ملی‌گرا است و از او می‌خواهد که اعتراضی به این اخراج بکند تا آن را بررسی کنند. در مقابل، طباطبایی می‌گوید که «من همانی هستم که هستم. واقعاً نه می‌دانند لیبرال چیست، نه ملی‌گرا و نه لاییک.پس از اخراج از دانشگاه تهران، طباطبایی به کار پژوهشی خود در مراکز دیگر ادامه داد و با امکاناتی که در پژوهشکده‌های فرانسه، آلمان و آمریکا فراهم آمد پژوهشی دربارهٔ تاریخ اندیشه در ایران را دنبال کرد. در فرانسه عضو مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه شد. در این کشور، با عضویت در هیئت علمی دایرةالمعارف فرانسه، برخی از مدخل‌های آن را تدوین کرد. او از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۵ در مؤسسهٔ مطالعات سیاسی-اقتصادی پرسش به تدریس فلسفه پرداخت. به‌مرور، به‌ویژه در دههٔ نود، تأکید او بر «امر ملی» بیشتر شد. او مدّتی نیز عضو هیئت علمی دائرةالمعارف بزرگ اسلامی بود.جواد طباطبایی برگزیدهٔ جشنوارهٔ فارابی سال ۱۳۹۶ شد و از رئیس‌جمهور ایران لوح تقدیر گرفت.طباطبایی که از سال ۱۳۹۷ برای درمان سرطان در آمریکا زندگی می‌کرد در شامگاه سه‌شنبه ۹ اسفند ۱۴۰۱ در بیمارستان هوگ ارواین ایالت کالیفرنیا روی در نقاب خاک کشید.

خانه اندیشمندان علوم انسانی شامگاه ۳۰ بهمن‌ماه، شاهد برگزاری مراسم «در پاسداشت عقلانیت و توسعه؛ آرا و آثار دکتر محمود سریع‌القلم»، با هدف گرامیداشت این استاد روابط بین‌الملل و نویسنده کتاب‌هایی چون «عقلانیت و توسعه»، بود. حسن آقاجانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران درخصوص سریع القلم بیان داشتند که در حوزه سیاست خارجی دکتر سریع‌القلم به وابستگی متقابل تاکید دارد. این عاملی است که ریسک‌پذیری کشورها در مقابل یکدیگر را تعیین می‌کند. آقای دکتر سریع القلم همچنین توسعه انسانی را ریشه همه توسعه‌ها می‌داند و به عقلانیت به عنوان بزرگترین سرمایه انسان‌ها اهمیت ویژه می‌دهد و معتقد است جامعه باید حول این محور توسعه یابد. جواد اطاعت، عضو هیات علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی بیان داشت که دکتر سریع‌القلم بین دموکراسی و توسعه معتقد است که باید اولویت را به لیبرال یسم داد، زیرا در یک شرایط لیبرال و آزاد، توسعه رقم می‌خورد. طرفدار نخبه‌گرایی در توسعه است و اعتقاد دارد که نخبگان بسیار بیشتر از توده‌های مردم تعیین‌کننده اند. خصوصا که امروز توده مردم عمدتا تنها تحت تاثیر رسانه هستند. محمدباقر حشمت‌زاده، استاد بازنشسته روابط بین‌الملل دانشگاه شهید بهشتی عنوان کرد که امتزاج ایرانیت و جهانیت از ویژگی‌های دکتر سریع‌القلم است .حسین سلیمی، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه علامه طباطبایی و رئیس انجمن علوم سیاسی ایران عنوان کرد که از دیدگاه سریع القلم، توسعه به معنای سازگاری با محیط جدید جهانی است و سیاست خارجی‌ باید در خدمت توسعه باشد. رضا خجسته رحیمی، سردبیر مجله اندیشه پویا عنوان داشت که، دکتر سریع‌القلم از همان دهه ۶۰، جامعه ایران را دعوت به توسعه کرد و تاکید نمود که انزوای کشور عقلانی نیست. ما راه دور و درازی را آمده‌ایم تا امروز به این فهم ساده رسیده‌ایم که عقب‌ماندگی و توسعه‌ستیزی فضیلت نیست.مسعود نیلی، عضو هیات علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه شریف بیان کرد که افراد محدودی در حوزه اندیشه‌ورزی و ارتقای فرهنگ عمومی تلاش می‌کنند‌ یکی از این افراد، دکتر سریع‌القلم است.

دیکتاتوری در چین کمونیست نوعی "دیکتاتوری حزبی" بود. دیکتاتوری حزبی با دیکتاتوری فردی از این حیث متفاوت است که بالاترین فرد در ساختار قدرت، لزوما نمی‌تواند در همۀ موارد اختلافی، رأی خودش را به کرسی بنشاند و هر تصمیمی که می‌خواهد، اتخاذ کند. لنین و استالین نیز از این حیث تفاوت داشتند که لنین در چارچوب حزب کمونیست عمل می‌کرد و یک دیکتاتور حزبی بود، اما استالین با تصفیه‌های گسترده‌ای که در حزب صورت داد، دیکتاتوری حزبی را به دیکتاتوری فردی تبدیل کرد. مائو با جناح راست حزب کمونیست چین اختلاف داشت و با اینکه مثلا دنگ شیائوپنگ در دورۀ انقلاب فرهنگی از حزب اخراج شد، ولی مائو نمی‌توانست مثل استالین عمل کند. به همین دلیل دنگ در دوران تفوق سیاسی مائو زنده ماند ولی تروتسکی و بوخارین و سایر یاران لنین در دوران رهبری استالین یکی‌یکی کشته شدند. نتیجۀ انقلاب فرهنگی، انزوا و عقب‌ماندگی علمی و تکنولوژیک نسبت به کشورهای پیشرفته بود. دنگ شیائوپنگ رهبر اصلاح‌طلب چین و پیشنهاددهندۀ "سیاست درهای باز" در چنین شرایطی سکاندار کشور و حزب کمونیست گردید. سال‌های پرتنش انقلاب فرهنگی، توده‌های مردم را برای دوری از گرایش‌های عقیدتی مائوئیسم و همچنین استقبال از اصلاحات اقتصادی و ایدئولوژی‌زدایی آماده کرده بود. دنگ اعتقاد داشت میزان قدرت و نفوذ کشورها بستگی به قدرت اقتصادی و برتری تکنولوژیک دارد. به این دلیل، دستیابی به پیشرفت‌های علمی-تکنولوژیک و توسعۀ قدرت اقتصادی چین را هدف عمدۀ اصلاحاتش قرار داد و در همین راستا بود که سیاست خارجی چین، بعد از وحدت ملی و حفظ تمامیت ارضی، در صدر اولویت‌های این کشور در دوران دنگ قرار گرفت.

از وقتی که رییس‌جمهور تاجر آمریکا پشت میز نشست و دستور لازم را به نهادهای متفاوت دولت برای اعمال شدیدتر سیاست فشار حداکثری علیه ایران صادر کرد و در حین امضای این یادداشت ابراز امیدواری کرد که نیازی به استفاده از این تحریم‌ها علیه ایران نشود و دو طرف بتوانند به یک توافق دست پیدا کنند؛ در داخل کشور تحلیل‌های مختلفی پیرامون درخواست ترامپ مطرح شد؛ البته سرانجام روز گذشته حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، فرمانده کل قوا حرف اول و آخر را دراین‌باره زدند. «نباید مذاکره کرد. مذاکره‌کردن عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست.» باتوجه‌به اظهارات معظم‌له بر آن شدیم تا نگاهی بر کارشکنی‌ها و بدعهدی‌های دولت آمریکا در قبال مردم ایران بیندازیم تا پی ببریم چرا نباید با آمریکا باب مذاکره را باز کرد.

سیاست‌های اقتصادی جمهوری‌خواهان تمرکز بر بهبود وضعیت کسب‌و‌کار‌ها و سرمایه‌گذاران است. جمهوری‌خواهان می‌گویند شرکت‌های موفق رشد اقتصادی را برای همه افزایش می‌دهند. جمهوری‌خواهان در اقتصاد، تقویت طرف عرضه را ترویج می‌کنند. این نظریه می‌گوید کاهش هزینه‌های کسب‌وکار، تجارت و سرمایه‌گذاری بهترین راه برای افزایش رشد است.جمهوری‌خواهان رؤیای آمریکایی را به عنوان حق دنبال کردن «رفاه بدون دخالت دولت در اقتصاد» تعریف می‌کنند. به اعتقاد آن‌ها، «رفاه بدون دخالت دولت در اقتصاد» با خودانضباطی، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری توسط افراد به دست می‌آید .ترامپ در کنار یک‌سری اشتراکات با جمهوری‌خواهان سنتی، تفاوت‌های قابل توجهی در نگاه به تحولات جهانی و جایگاه آمریکا در جهان در مقایسه با سنتی‌ها دارد.یکی از تفاوت‌های دولت ترامپ با دولت‌های قبلی آمریکا، تفکر اقتصادی خاص آن است که در آن آمیزه‌ای از آموزه‌های ناسیونالیستی با لیبرال یسم مشاهده می‌شود. وجه جالب توجه قضیه این است که ترامپ در حالی اقتصاد کشورش را به ناسیونالیسم و ضدیت با گلوبالیسم سوق داد که این کشور از جنگ جهانی اول در نقش رهبر اقتصاد آزاد و جهانی شدن عمل می‌کرده است.ترامپ باور دارد که انترناسیونالیسم لیبرال دیگر برای آمریکا کار نمی‌کند. این شرایط با تأکید بر اینکه تجارت تحت شرایط کنونی به زیان آمریکاست، قصد دارد با اعمال ناسیونالیسم اقتصادی از این نزدیکی رقبا و رسیدن و پیشی گرفتن از آمریکا در اقتصاد جهانی جلوگیری کند و بر اساس آن حتی با متحدان نزدیک خود در امور اقتصادی و تجاری به مقابله بپردازد و در کنار آن هزینه‌های زایدی را که طی سال‌ها آمریکا بنا به‌ دلایل مختلف نظامی، سیاسی، امنیتی و... متحمل شده از بین ببرد.

جاستین ترودو در حالی از نخست وزیری کانادا استعفا داد که محبوبیت او در آستانه ریاست جمهوری ترامپ به پایین میزان رسیده بود. گفته می شود که نارضایتی‌های داخلی، بحران اقتصادی و همچنین تحولات آمریکا به ویژه حضور ترامپ بر قدرت و افزایش مشکلات اقتصادی از دلایل اصلی کناره‌گیری نخست‌وزیر کاناداست.نخست‌وزیر این کشور با فشار حزب خود و نظرسنجی‌های ناامیدکننده افکار عمومی مواجه بوده که این مساله موجب استعفای او شده است. از طرف دیگر باید توجه داشت که جانشین ترودو که از حزب لیبرال است فردی تندرو بوده و حتی در سیاست خارجی‌اش نسبت به ایران چنین عنوان کرده که حمله اسرائیل به ایران در واقع کمک به بشریت است، حتی نخست‌وزیری که قبل از ترودو در قدرت قرار داشت فردی تندرو بود که با اسرائیل روابط بسیار خوبی داشته و حتی روابط ما با کانادا قطع شد . لذا پیش‌بینی می‌شود نخست‌وزیر بعد از ترودو سیاست‌های تندروتری را در پیش گیرد.

دکتر عارف معاون اول دولت چهاردهم در جلسه ستاد تنظیم بازار از پیوست معیشت حرف زد؟ موضوعی که باید بعنوان محور اقدامات دولت آنهم در شرایط بد اقتصادی قرار گیرد، در حد پیوست معیشت تقلیل جایگاه پیدا کرده است؟ دکتر عارف گفت که نباید افزایش قیمت ارز نیمایی روی قیمت کالاها اثرگذار باشد و همچنین نباید اجازه دهیم افزایش قیمت کالاها بشکل زنجیره ای روی هم اثربگذارد و ... . سابقه آشنایی و دوستی بیست و چند ساله اجازه تند صحبت کردن را نمی دهد. اما جناب دکتر عارف، در ادبیات توسعه اقتصادی در کشوری چون ایران و با توجه به محوریت حمایت اقتصادی از خانوار، پیوست معیشت معنا نمی دهد. پیوست معیشت گروه های آسیب پذیر ، برای اقتصاد لیبرال است دکتر جان. در خصوص قیمت ها هم باید خدمت استاد عزیزمان عرض شود که در اقتصاد بحثس بنام هم ترازی قیمت ها یا ترازیابی مجدد قیمت ها ، داریم. رابطه مکمل و متمم کالاها با یکدیگر را داریم. زنجیره تولید و محاسبه قیمت تمام شده داریم و .... . لطفا از ادبیات اقتصادی جوانان زنجیر چرخان سر کوچه بن بست استفاده نکنید. انجمن های علمی کشور،آمادگی مشاوره داوطلبانه به کارگزاران اجرایی کشور را دارند. اقتصاد و مدیریت با حرف سامان نمی گیرد. زیاده جسارت شد.

در اواخر قرن بیستم اتفاقات بسیار عظیمی رخ داد. در این دوران و نیز قرن بیست و یکم دانش جامعه‌شناسی و علوم سیاسی باعث شد که شورش‌ها و انقلاب‌های گسترده‌ای در کشورها به ویژه کشورهایی که تحت استعمار قرار داشتند رخ دهد و پس از دو جنگ جهانی اول و دوم، کشورهای مستعمره، یک به یک استقلال خود را بازیابند. در جنگ جهانی اول سه امپراتوری عثمانی، اتریش-مجارستان و روسیه از هم پاشیده شد و پس از جنگ جهانی دوم، کشورهایی که تحت سلطه استعمار قرار داشتند، استقلال خود را بازیافتند. اما همه این رویدادها سبب نشد که آزادی و دموکراسی به درون این کشورها راه یابد. کشورها آزاد شدند اما یک اتفاق مهم دیگر در راه بود و آن دیکتاتوری و استبدادی بود که رهبران تازه به دوران‌رسیده اعمال می‌کردند. اما طی روندی پنهان، به‌خصوص از نیمه دوم قرن بیست و یکم، دانش جامعه‌شناسی و علوم سیاسی به کار گرفته شد تا چهره دیکتاتوری عیان به دیکتاتوری پنهان تبدیل شود و تعداد دیکتاتوری‌های عیان به کمتر از تعداد انگشتان دست کاهش یابد. این دیکتاتوری پنهان بنا به نوشته «سرگئی گوریف» و «دانیل تریزمن»، به دیکتاتوری چرخشی، تغییر یافته است.تا سال ۲۰۱۵، بیش از نیمی از همه کشور‌ها – که ۵۳ درصد از جمعیت جهان را شامل می‌شدند – دارای دموکراسی انتخاباتی بودند و از هر چهار کشور، یک کشور لیبرال دموکراسی بود. با این حال، حتی با گسترش دموکراسی، دیکتاتوری ناپدید نشد. تا سال ۲۰۱۹ تعداد کشور‌های دارای نظام غیرآزاد و به اصطلاح دیکتاتوری‌ها از دموکراسی‌ها بیشتر بود، ولی در اوایل قرن بیست و یکم، تعداد کشور‌های بهره‌مند از دموکراسی، از تعداد دولت‌های مستبد عبور نمود. با این وضع این سوال مطرح است که چرا دیکتاتوری‌ها مانند آتش زیر خاکستر مدام شعله می‌گیرند و ظهور می‌کنند؟ در میان رهبران کشور‌های غیردموکراسی امروز، چهره نماینده یک ظالم توتالیتر مانند یوزف استالین، یک قصاب سادیست مانند ایدی امین، یا حتی یک ژنرال مرتجع مانند آگوستو پینوشه نیست. او مانند ویکتور اوربان مجارستانی یا لی هسین لونگ از سنگاپور – فرمانروا‌هایی هستند که تظاهر می‌کنند که خدمتکار متواضع مردم می‌باشند. این مدل جدید بر اساس یک بینش شکل گرفته است. هدف اصلی همان است؛ انحصار قدرت سیاسی. در کتاب دیکتاتور‌های چرخشی اثر سرگئی گوریف، سعی می‌شود ماهیت دیکتاتوری‌های کنونی توضیح داده شود.

علی لاریجانی مشاور رهبر معظم انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام چهارشنبه هفته گذشته (30 آبان 1403) در خبرگزاری تسنیم حضور یافت و پس از بازدید از بخش‌های مختلف خبرگزاری، در یک گفتگوی مفصل با خبرنگاران تسنیم نیز شرکت کرد. وی در بخش اول این گفتگو با ارائه گزارشی از سفر اخیر خود به لبنان و سوریه پرداخته و نکات مهمی درباره آمادگی‌های حزب‌الله لبنان مطرح کرده است. در بخش دیگری از این گفتگو به مسائل بین‌الملل و بویژه مناسبات ایران و اروپا و آمریکا بویژه در حوزه هسته‌ای پرداخته شده و درباره روی کار آمدن ترامپ در ایالات متحده نیز تحلیلی صورت گرفته است. بخش دیگری از این گفتگو به مسائل داخلی، بررسی وضعیت دولت آقای پزشکیان، بازگشت خود آقای لاریجانی به سیاست،‌ موضوع رد صلاحیت در انتخابات ریاست‌جمهوری و مسائل دیگر داخلی اختصاص دارد و در قسمتی از مصاحبه نیز نکات کوتاهی درباره کتابی که اخیراً از ایشان با عنوان «عقل و سکون در حکمرانی» انتشار یافته، مطرح شده است.

هادی خسروشاهین، روزنامه‌نگار و پژوهشگر روابط بین‌الملل معتقد است که «تمام توجه یا بخش قابل توجهی از سیاست خارجی ترامپ در دولت دومش متوجه چین خواهد بود؛ بنابراین موضوع اصلی سیاست خارجی ترامپ نه منطقه ما، نه ایران و نه حتی مناقشه اسرائیل - فلسطین و ایران – اسرائیل است. این‌ها موضوعات ثانویه قلمداد می‌شوند و درجه بعدی اهمیت قرار می‌گیرند.». در نقد این تحلیل باید بیان داشت که دولت‌ها بشکل خطی فکر نمی‌کنند. تحلیل‌ها برخلاف گذشته تابع رویکرد راهبردی و سناریو سازی نبوده (توان ما- توان آن‌ها یا ما-آنها-محیط)، بلکه رویکرد گیم تئوری دارند. در تئوری بازی محوریت بر ایجاد ماتریکس‌های هم بند قرار دارد، لذا اولویت بخشی به یک مسئله در معنای در حاشیه قرار گرفتن سایر مسائل نیست. بلکه با وادار سازی چند مولفه‌ای و چند سطحی، نتایج و پیامد‌های متاثر کننده دنباله گیری می‌شود.

سیاست‌های غیرقابل پیش‌بینی و غالباً شخصی‌گرایانه دونالد ترامپ ممکن است هم در عرصه داخلی و هم در سطح جهانی بی‌ثباتی بیشتری ایجاد کند. سیاست خارجی ترامپ احتمالاً بر تهدید منافع اتحادیه اروپا، تشدید رقابت با چین و کاهش حمایت‌ها از اوکراین متمرکز خواهد شد. در عرصه داخلی، تداوم سیاست‌های تفرقه‌افکنانه و تلاش برای تمرکز قدرت، جامعه آمریکا را بیش از پیش دو قطبی کرده و زیرساخت‌های دموکراتیک آن را تضعیف خواهد کرد.

بخشی از خطا ذات نظرسنجی‌هاست. اما چه بسا «کم‌انگاری آرای ترامپ» ناشی از پدیده «آرای شرمگین» و «آرای پنهان» باشد. ترامپ در نزد طیف‌هایی از جامعه امریکا به‌طور مثال دانشگاهیان یا زنان یا رنگین‌پوستان، شخصیت موجهی محسوب نمی‌شود. به نظر می‌رسد، گروه مهمی از این افراد که یا خاکستری یا پایگاه رای هریس بوده‌اند. کمپین هریس نیز بیش از آنکه به ترامپ ببازد به خود باخت. به رغم حمایت‌های وسیع رسانه‌ای و شخصیت‌هایی، چون اوباما و خوش‌بینی گروهی از نظرسنجی‌ها، از انرژی کافی برخوردار نبود، شعار و برنامه مشخصی به ویژه در حوزه اقتصادی ارایه نداد و در سیاست خارجی با بازی دو‌گانه در موضوع غزه و لبنان و حقوق بشر، مسلمانان و طرفداران جنبش‌های پیشرو را از خود مایوس ساخت و ائتلاف آن‌ها دچار شکاف شد. برای ترامپ اصول و ارزش‌ها قابل تجارتند. بیش از هر چیز امریکای سفید و پوپولیسم راست‌گرا و ناسیونالیسم افراطی ترجیح دارد و امریکای جدید با پیروزی ترامپ، پیشران سیاسی - نظامی اتحادیه راستگرایان جهان خواهد بود. دو ماه پر حادثه و چهار سال پر ماجرا در پیش است، در منازعه روسیه و اوکراین و در منطقه خاورمیانه، احتمالا ترامپ تمایلی به کشاندن بحران‌ها به دوران خود ندارد، مگر آنکه سریعا پایان یابد. پوتین، زلنسکی و نتانیاهو فرصتی یافته‌اند تا زمان شروع ریاست‌جمهوری جدید برنامه‌های خود را به پیش ببرند. تانیاهو اگر ساقط نشود و بتواند، منطقه را هم به آتش خواهد کشید. در رابطه با ایران، اخیرا در هم‌پیمانی با برخی دول عربی، اروپا تهاجم سیاسی بی‌سابقه‌ای علیه جزایر ایران به انجام رساند که باید مراقبت داشت، امریکا و ترامپ با آنان پیوند نخورند و مساله جزایر را پیچیده‌تر نسازند. پیشینه رابطه ایران با دولت ترامپ، پیچیدگی‌های بسیاری دارد. ترامپ، واضع فشار حداکثری علیه ایران است. در شرایطی که از ترامپ تا نتانیاهو و از هم‌پیمانان اروپایی تا منطقه‌ای‌شان به تناسب جبهه متحدی تشکیل خواهند داد، ایران عزیز برای حفظ منافع و مصالح ملی و عبور از این گردنه خطرناک دوماهه و آن دوران پر ماجرای چهارساله، نیازمند طراحی راهبردی جدیدی است. سیاستی دگر باید.

تفاوت آرای بین هریس و ترامپ به کمتر از ۴ درصد رسیده و رقابت تنگاتنگی بین این دو در جریان است. نتایج نظر سنجی‌ها نشان می‌دهد که انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به سمت نوعی دو قطبی روانی-عاطفی منتج از ناخوداگاه رای دهندگان (در مقابل منطق گرایی و ملاحظات سیاسی) در حال پیشروی است. زنان، رنگین پوست‌ها (سیاه پوست‌ها و مهاجران ریشه دار) و اقلیت‌های مذهبی، گرایش بالایی به سمت هریس از خود نشان می‌دهند. موضوعی که بنوبه خود در تاریخ سیاسی آمریکا و رویداد‌های انتخاباتی این کشور، کم نظیر می‌باشد. دموکرات‌ها روی حقوق اساسی و آزادی، حمایت‌های اجتماعی و حقوق زنان تاکید دارند و جمهوری خواهان دارای تاکید روی کنترل تورم، مهاجران و جرائم هستند. در انتخابات آمریکا، نژاد، تحصیلات و جنسیت نقش آفرینی ویژه‌ای دارد. اما در انتخابات اخیر، کفه ترازوی رای دهندگان جمهوری خواه، به سمت دموکرات‌ها سرازیر شده و بنظر می‌رسد که امریکا یک رئیس جمهور زن رنگین پوست به کشورش بدهکار است. جامعه اطلاعاتی امریکا (متشکل از ۱۶ نهاد و سازمان امنیتی)، گزارشاتی درباره مداخلات روسیه و ایران در انتخابات اخیر، ارایه داده اند.

حملات ۱۱ سپتامبر، سلسله‌ای از حملات تروریستی انتحاری در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ توسط گروه تروریستی القاعده به رهبری و برنامه‌ریزی اسامه بن لادن در شهر نیویورک (بخش منهتن)، ایالات متحده آمریکا بود. در این حادثه نوزده تن از عناصر القاعده، چهار هواپیمای تجاری-مسافربری را ربودند. هواپیماربایان دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی گوناگون به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی در نیویورک کوبیدند. در نتیجه این دو برخورد، همه مسافران به همراه تعداد بسیاری از شهروندان ایالات متحده در ساختمان‌ها کشته شدند (۲۹۹۶ نفر). هر دو ساختمان، پس از دو ساعت به‌طور کامل ویران شدند و خسارت فراوانی به ساختمان‌های پیرامون زدند. حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ بعد از گذشت ۲۳ سال، هنوز هم حاوی اسراری چند است. چرا سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا نتوانستند از حملات ۱۱ سپتامبر جلوگیری کنند؟ پیش زمینه‌های ۱۱ سپتامبر چگونه شکل گرفت و پشت پرده طرح «خاورمیانه جدید» چه بود؟ سوءاستفاده‌های دولت آمریکا از حادثه ۱۱ سپتامبر شامل چه مواردی می‌شود؟

حاکمیت ادعاهای سیاسی بر روندها و الگوهای سیاسی ،چون موریانه باعث خورده شدن پایه های اقتصاد کشور گردیده است. غلظت شعارها و ادعاهای استثمارزدایی داخلی و استعمارستیزی خارجی و لزوم خودکفایی همراه با نفی تخصص و تاکید های افراطی بر تعهد ، باعث اجرای برنامه هایی گردید که ثمره ان نابودی بخش کشاورزی و روستایی کشور بود. در ابتدا با نفی جایگاه روستا و بحث عدالت در برقراری زیرساخت ها ، بستر برای برداشت غلط برابر پنداری روستا با کشاورزی ایجاد شد و با استفاده نادرست از منابع تولید، روستاها از حداقل شاخص های لازم برای زندگی یعنی منابع اب و خاک تهی شده و زمینه مهاجرت به شهرها و وابستگی روستائیان به تولیدات شهری فراهم گردید. در پیش گیری الگوی اقتصاد لیبرال در داخل ( بانک محور، مسکن محور، کارخانه محور ، انحصار محور و ....) و فریاد بر سر اقتصاد لیبرال در خارج، پارادوکسی را بوجود آورد که بی شباهت به باتلاق برای روستاها نبوده است. متن زیر با رویکردی انتقادی و با تمرکز بر نوعی مطالعه موردی در بیجارمند شاهرود ، بشکل عینی اقدام به تشریح این موضوع نموده است.

فرانسه کشور کهنه‌کار در تامین «مسکن حمایتی»، ۶۰سال تجربه سیاستگذاری در این حوزه را دارد؛ آن هم نه طراحی سیاست‌های موازی و منبعث از سلیقه دولت‌ها در هر دوره، بلکه طی ۶دهه گذشته، برنامه‌ها به شکل معنادار حول محور تامین «مسکن در استطاعت»، تکامل پیدا کرده و تصمیماتی که منجر به بحران اجتماعی یا مورد نقد سیاسی قرار گرفتند، حذف شدند. ابعاد تقاضای مسکن در این کشور تا حدودی به بازار مسکن ایران شباهت دارد؛ اما طی سال‌های اخیر، نوعی کپی‌برداری ناقص از «مسکن حمایتی» فرانسه در طرح‌های مسکن‌سازی دولتی در کشورمان به اجرا درآمد. بررسی‌های رسانه از نسخه مرجع تامین مسکن حمایتی نشان می‌دهد، مداخله مستقیم دولت در مسکن‌سازی در فرانسه خیلی زود متوقف شد و از سال۱۹۸۳ این سیاست با محوریت بخش‌خصوصی و منابع ترکیبی شامل «یارانه دولت معادل ۱.۷ درصد تولید ناخالص داخلی، زمین شهرداری، وام کم‌بهره برای خرید و اجاره، معافیت مالیاتی برای خانه دوم به شرط اجاره و همچنین سهم کارفرما‌ها در شرکت‌های بزرگ» ادامه پیدا کرد. مسکن‌حمایتی به ۱۰شکل در فرانسه وجود دارد و دولت از دو کار برای این موضوع پرهیز می‌کند.

کتاب‌های زیادی درمورد دیدگاه‌های لیبرتارین و چپ چاپ می‌شود. طبیعی است که جامعه دانشگاهی و فکری ایران به‌سمت یکی از این مکاتب می‌روند. در این میان جای خالی افرادی احساس می‌شد که آستین بالا بزنند و بگویند مساله اصلا ایدئولوژیک نیست و بخش زیاد آن فنی است.یکی از علل برداشت عمومی نادرست از مبانی علم اقتصاد، به ویژه سازوکار اقتصاد بازار و نقش دولت در آن، کم کاری اهل دانش اقتصاد است. اقتصاددانان تاکنون نتوانسته اند آن چنان که باید مبانی و یافته های علم اقتصاد را به زبانی ساده به جامعه معرفی کنند؛ و به همین دلیل، کژفهمی در خصوص مبانی علم اقتصاد و سازوکار بازار امری شایع است. نظریۀ اقتصادی دولت، نوشتۀ نیکولاس بار، استاد برجستۀ اقتصاد در مدرسۀ اقتصاد لندن، کتابی است درسی و جامع که به موضوعات مطرح در حوزۀ رفاه اجتماعی و نگرانی های روشنفکران دربارۀ آنها می پردازد. نویسنده در جدالی فکری با چپ گرایان از یکسو و طرفداران افراطی بازار از سویی دیگر، با اتکا به دانش اقتصاد، از چهارچوبی متقن برای نظرات خود بهره می گیرد. همان گونه که او در جای جای کتاب عنوان می کند، نقش دولت در اقتصاد بیش از آنکه موضوعی ایدئولوژیک باشد، مسئله ای فنی است و تلاش عده ای برای ایدئولوژیک کردن آن از عدم تفتن آنان به موضوعات فنی ناشی می شود. نویسنده تلاش می کند با بهره گیری حداقلی از روابط ریاضی، ایده های اصلی خود را مطرح کند و با فراست کامل به نقدهای رایج برحسب مبانی ترسیم شده پاسخ گوید

رسالت نقد ایجابی بودن نیست. اساسا رسالت نقد بحرانی کردن امر بدیهی است. باید امری را که بدیهی پنداشته می‌شود بحرانی و مساله‌دار کند. رسالت نقد مساله‌دار کردن بداهت‌های روز است. ما فکر می‌کنیم بازار آزاد و این مدل حکمرانی یا رفتار‌های فرهنگی ما بدیهی است. نقادی به این معناست که نشان بدهد اینها بدیهی نیست و اتفاقا می‌تواند بحرانی باشد.

کتاب «برنامه فرانکلین در ایران» که چندماه قبل از نشر شیرازه توسط مهدی گنجوی به چاپ رسید، حاصل بحث تازه درباره جنگ سرد در بازه زمانی سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۶ بود.وقتی کلمه‌ای یا مفهومی مثل امپراتوری را استفاده می‌کنید به مجموعه تاثیر و تاثرها، فشارها، برنامه ریزی‌ها و... اشاره می‌شود که ناقض فرض اولیه دولت- ملت به‌عنوان واحد‌های خودمختار و مستقل است. درواقع می‌گوید در دنیا یک‌سری دولت- ملت وجود دارد که خودمختار نیستند، چون تحت‌تاثیر متروپل‌ها یا مراکز امپراتوریایی یا منطق امپراتوریایی و... قرار دارند. این با فرض اولیه در تعریف دولت- ملت در تقابل است، بنابراین مفهوم امپراتوری چیز‌هایی شبیه امپراتوری است. کتاب شرح می‌دهد که چه کار کردند و در کدام کشور‌ها این برنامه اجرا شد؛ ایران، الجزایر، عراق و ۱۲ کشور را نام می‌برد که در آن‌ها برنامه فرانکلین اجرا شد که موفق‌ترین‌شان ایران بود.

طرح دوگانه بین زیستن یا ایدئولوژیک اندیشیدن نوعی برساخت سیاسی است که در پس جنگ سرد شکل گرفته بوده و به گفته فوکویاما یکی از ابزار‌های پیروزی لیبرال یسم تغییر امیال جوامع غیر‌ لیبرال با طرح‌هایی بین دوگانه اینچنینی است. هنگامی که کلیپ معروف صادق بوقی منتشر شد، یکی از مباحث پر‌تکرار تاکید بر اصالت زندگی روزمره بر سیاست یا ایدئولوژی را در بر ‌می‌گرفت.موضوعی که می توان از آن بنوعی تعبیر به سیاست زدگی و سیاست گریزی در جامعه ایدئولوژیک تعبیر کرد. اگر جناب صادق بوقی در آینده متوجه نباشد او هم مثل بسیاری از افراد که شعار شادی و زیستن دادند و بعد از مدتی فقط شاد زیستن را مصادف با نوعی زیستن تعریف کردند، تقلیل پیدا می‌کند. اما مشکل نگارنده متن با فردی مثل صادق بوقی نیست، بلکه با برساخت‌هایی است که قصد دارند او را نماینده زیستن معرفی کنند.