شعار سال: طبق اعلام سازمان محیط زیست مازندران بر اساس پایش‌های انجام گرفته بیش از 10 شناگاه در سواحل این استان آلوده است و امکان شنا در آنها وجود ندارد. در این میان، خطر دیگری که این روزها گردشگری این استان را نشانه رفته، بیماری‌های پوستی و گوارشی است که برخی از گردشگران بعد از شنا در دریا یا استفاده از آب رودخانه‌ها به آن مبتلا می‌شوند؛ بیماری‌هایی که گفته می‌شود منشأ آن تماس آب‌های آلوده رودخانه‌ها و دریا با بدن انسان است.

تبدیل فرصت به تهدید
رودخانه‌های معروف مازندران از جمله تجن، هراز، چشمه کیله، بابلرود، تالار و سیاهرود در معرض تهدید زباله و فاضلاب‌های خانگی و بیمارستانی قرار دارد، چراکه روزانه صدها تن زباله چه به‌صورت فردی یا از سوی دستگاه‌های عمومی در حاشیه آن ریخته می‌شود یا خانه‌های زیادی که درحاشیه رودخانه‌ها ساخته شده، فاضلاب خود را مستقیماً وارد آب رودخانه‌ها می‌کنند. در چنین شرایطی است که به‌جای اینکه بر زیبایی و اهمیت این شهرها افزوده شود و فرصتی برای توسعه شهرها به حساب بیاید، عاملی خطرآفرین برای ساکنان شهرها شده است. به‌عنوان مثال، محل دپوی زباله و کارخانه کمپوست شهرستان قائمشهر دقیقاً در فاصله کمی از رودخانه «تلار» در ضلع شرقی این شهرقرار دارد؛ رودخانه‌ای که یکی از نقاط مهم استراحت و اقامت گردشگران و مسافران در حاشیه آن ساخته شده است. در فاصله‌ای به اندازه عرض این رودخانه که حال کم کم دارد از بی‌آبی نفس‌های آخرش را می‌کشد، بیمارستانی مدرن در حال ساخته شدن است. گردشگرانی که در راه سفر به مشهد مقدس از این مسیر عبور می‌کنند، به‌دلیل امکاناتی که شهرداری در این اقامتگاه ایجاد کرده شبی را برای استراحت وارد پارک تلار می‌شوند، اما از بوی تعفن زباله در این منطقه، فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند.

سفره‌های خطرناک
«قاسم نجف پور»، رئیس مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل براین باور است که آب‌های کثیف منشأ آلودگی است و شیرابه‌های زباله وقتی شسته شود حلقه‌های سمی آن، آب‌های سطحی را نیز آلوده خواهد کرد، رودخانه‌ها و مواد غذایی مانند برنج را آلوده می‌کند و آوردن آن برسر سفره‌ها خطرناک‌ترین موضوعی است که به نسل‌های بعدی سرایت می‌کند. اما وی و همه ساکنان شمال از این موضوع آگاهی دارند که سطح آب در این خطه سرسبز بالاست و زباله‌هایی که به پای کوه و دشت ریخته می‌شود مواد سمی‌اش مثل یک بلای آسمانی با بارش باران از طریق آب و هوای آلوده حیات مردم را به خطر می‌اندازد. خطری که این روزها سایه شومش در سفره زندگی اغلب ساکنان این دیار به عینه حس و لمس می‌شود. البته گردشگران و مسافرانی که این مناطق را به‌عنوان مقصد سفرشان بر می‌گزینند نیز از این سفر پر خطر بی‌بهره نمی‌مانند.

انتشار یک فیلم
همین چند روز قبل بود که در شهرستان رامسر فیلم کوتاهی از توضیحات یکی از افراد بومی منطقه درباره آلودگی رودخانه‌ای انتشار یافت که هر انسان دلسوزی را حیرت زده و صد البته نگران می‌کند. در این فیلم، مرد میانسالی که از اهالی منطقه است وقتی متوجه می‌شود چند مسافر و گردشگر قصد استفاده از آب یک رودخانه در نزدیکی دریا را دارند، از آنان می‌خواهد که از این آب استفاده نکنند و سپس توضیح می‌دهد که در بالادست، آب این رودخانه با فاضلاب بیمارستانی، خانگی و پساب سموم کشاورزی آلوده شده و برای انسان خطرناک است. وی در ادامه گفته‌هایش ادعا می‌کند که در گذشته‌های نه چندان دور این رودخانه پر از ماهی بوده و امروز به خاطر همین آلودگی‌ها دیگر اثری از ماهی نیست. توضیحات و شرحی که این مرد از آلودگی رودخانه می‌دهد چنان تاثرآور است که دل هر انسانی را به درد می‌آورد.
لازم است توجه داشته باشیم که وضعیت نابسامان دفع فاضلاب‌های خانگی و ورود آن به رودخانه‌های مازندران و دریای خزر علاوه بر آلودگی رودخانه‌ها و دریا و خطراتی که برای انسان می‌آفریند، پیامدهای جبران‌ناپذیری در حوزه محیط زیست به همراه دارد؛ موضوع مهمی که در میان گفته‌ها و تأکیدات مقامات مسئول نیز مطرح و تأکید شده است.

راه‌اندازی سامانه جمع‌آوری فاضلاب
«حسینعلی ابراهیمی کارنامی»، مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران نیز اعتقاد دارد که با توجه به وجود واحدهای مسکونی زیادی در حاشیه رودخانه‌ها و بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در این مناطق و نبود پوشش سامانه فاضلاب در بسیاری از واحدهای مسکونی، فاضلاب به رودخانه‌ها ریخته می‌شود و تنها راهکار مقابله با این مشکل راه‌اندازی سامانه جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه آن در شهرهای بزرگ و کوچک با جمعیت‌های مختلف و حتی روستاهای حاشیه سواحل دریای خزر و رودخانه‌های منتهی به آن است.

تدابیر دولت
دولت تدبیر و امید برای رفع مشکلات فاضلاب در استان‌های شمالی اعتبارات خوبی در نظر گرفته و قرار شده تا اجرای پروژه‌های فاضلاب در مازندران در کمترین زمان ممکن اجرایی شود، چرا که رودخانه‌ها بخش مهمی از شریان‌های اصلی حیات تلقی شده و در این چارچوب طبق قانون، حفاظت و بهره‌برداری بهینه از آنها و همچنین حراست از بستر و حریم رودخانه‌ها یکی از مهم‌ترین مسئولیت‌های دولت تلقی شده است. هر چند رودخانه‌ها به عنوان یکی از اجزای زنده محیط زیست در معرض تغییر و تحول از سوی عوامل مختلف طبیعی قرار دارد، اما با گسترش زندگی شهرنشینی، نقش انسان در ایجاد تغییرات تخریبی رودخانه‌ها بسیار عمده شده است. در کنار این کار مهم دولت، ضرورت دارد تصفیه فاضلاب بر اساس استانداردهای زیست محیطی انجام شود ضمن اینکه باید بحث فاضلاب‌های بیمارستانی، خانگی و صنعتی که در حاشیه رودخانه‌ها واقع شده و هم‌اکنون در منطقه مشغول فعالیت هستند، تعیین تکلیف شود.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه ایران، تاریخ انتشار -، شماره: 473226