سیده‌شبنم فاطمی در نشست تخصصی «نمای رومی؛ توطئه فرهنگی یا خواست مردم» از سلسله نشست‌های تخصصی گفت و گوی شهر که در دانشگاه علمی کاربردی جهاد دانشگاهی قم برگزار شد، عنوان کرد: طراحی نمای ساختمان، یک رویداد کاملاً معمارانه به شمار می‌رود و اکثر معماران نیز به این مساله اهتمام دارند.

بیان کرد: موضوع نمای رومی، یکی از موضوعات مهمی است که اخیراً با ابلاغ مصوبه‌ای از سوی شهرداری ممنوع اعلام می‌شود، در واقع با این مصوبه، مسأله‌ای معمارانه به تصمیم مدیریتی تبدیل شد.

وی اظهار کرد: نمای رومی به عنوان یکی از دغدغه‌های مهم مراجع و بزرگان حوزه نیز مطرح شد و گسترش این نما در حوزه دین و فرهنگ، مورد انتقاد قرار گرفت.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم عنوان کرد: اینکه نمای رومی یک توطئه فرهنگی یا خواست مردم است و یا اینکه جریان سرمایه داری و اقتصاد شهر، موافق گسترش و تحکیم این نوع نماست، مسأله‌ای مهم است که نیاز به بررسی و واکاوی دارد.

وی گفت: پدیده‌های معمارانه، متأثر از عوامل مختلف و گوناگونی همچون جامعه‌شناختی، مسائل فرهنگ شهر، مسائل مدیریت شهر، مسائل اقتصاد شهر و… است، به همین دلیل مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی، تصمیم به برگزاری نشست‌هایی تخصصی مبتنی بر تجربه‌های واقعی در «کافه گفتگو» این مرکز دارد تا در حین این گفتگوها پدیده‌های مختلف شهر قم را از چند منظر بررسی کند.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم در خصوص گسترش نمای رومی بیان کرد: انتخاب این نوع نما وقتی تبدیل به جریانی اجتماعی می‌شود، نمی‌توان تنها با جریان قانونی مانع از گسترش آن شد، زیرا جریان اجتماعی یک سازه و اسکلت نیست و از جنس اجتماع است.

وی گفت: در مقابله با این رویدادها باید به ایجاد جریان اجتماعی و فرهنگ سازی پرداخت تا ذائقه و انتخاب مردم را تغییر داد، در این بین دانشگاه‌ها، مراکز حوزوی و فعالان فرهنگی و جامعه شناسان دارای نقش مهمی هستند.

فاطمی افزود: تغییر فرهنگ و ایجاد جریان اجتماعی نیز زمان می‌برد و در کوتاه مدت اتفاق نمی‌افتد، از همین روی باید با نگاهی تخصصی و کارشناسی به واکاوی رویدادها و علل و عوامل پرداخت تا در مسیر فرهنگ سازی و جریان سازی اجتماعی، بتوانیم موفق عمل کنیم.

وی اظهار کرد: نمی‌شود خلاف جریان شدیدی که حرکت می‌کند، سد ایجاد کرد، وقتی مسکن یک کالای مصرفی و سودآور است و یا مردم آن را دوست دارند، به راحتی نمی‌توان با آن مقابله کرد و جریان قانونی به تنهایی نمی‌تواند مانع ایجاد کند.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم عنوان کرد: جریان اجتماعی را متولیان شهر می‌توانند بسازند، البته این امر زمان می‌برد و در کوتاه مدت اتفاق نمی‌افتد.

وی افزود: متأسفانه برخورد با معماری، کالایی شده است و مردم برای افزایش قیمت مسکن و ارزش افزوده، دوست دارند از مصالح گران در نما و سازه استفاده کنند؛ آنها در ساخت مسکن، در فکر سودآوری هستند و برای ساخت و ساز، چرتکه می‌اندازند تا ارزش افزوده مسکن را بالا ببرند.

فاطمی بیان کرد: در واقع مردم هوشمندانه همه چیز را بررسی می‌کنند و می‌دانند اگر ساختمان شأن، نمای رومی داشته باشد، بهتر به فروش می‌رسد و حاضر هستند برای این کار، بهای سنگینی بپردازد.

وی گفت: مردم دیگر خانه را برای زندگی نمی‌خواهند بلکه آن را سرمایه زندگی شأن می‌دانند، تا زمانی که این نگرش وجود دارد و تا زمانی که از طریق فرهنگ سازی وارد نشویم تلاش برای کنار گذاشتن نمای رومی، آب در هاون کوبیدن است، مگر اینکه بخواهیم صورت مساله را پاک کنیم.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم اظهار کرد: از طرفی در معرفی معماری و نمای اسلامی و ایرانی، هنوز به یک تعریف ملموس برای جامعه دست نیافته ایم، در حالی که مردم نمای رومی را به خوبی می‌شناسند و برای آنها، چنین نمایی دارای تعریف است.

وی افزود: نمای رومی به راحتی برای مردم قابل تشخیص است، ولی نمای اسلامی و ایرانی هنوز برای مردم شناخته شده نیست، وقتی می‌توان نمای دیگری را جایگزین نمای رومی کرد، که به یک تعریف مناسب از معماری اسلامی و ایرانی برای مردم دست پیدا کنیم.

فاطمی تاکید کرد: باید بپذیریم که در معرفی معماری اسلامی و ایرانی از سوی دانشگاه و حوزه، کم کاری شده است و هنوز به طور عمیق و وسیع این نوع معماری را مورد تحلیل قرار نداده‌ایم و مردم آن را به خوبی نمی‌شناسند.

وی عنوان کرد: همچنین در معرفی معماری و نمای مناسب، ضعف آکادمیک وجود دارد و در بستر آکادمیک نیز نگاه تحلیلی به این رویدادها نداریم.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم گفت: نمای مسکونی باید به خانه، آرامش و تسکین بدهد، اما به جای آن تجملات و تشریفات می‌آید و جامعه فاصله زیادی از معنای عملکردی گرفته است.

وی بیان کرد: گرایش برای نمای رومی افزایش یافته است حتی اگر این نما با اندازه و وسعت خانه نیز تناسبی نداشته باشد باز هم مردم متقاضی نمای رومی هستند؛ زیرا این نوع نما زیبا هستند و تا زمانی که نمای مناسب زیباتری به جای آن نیاید مردم همچنان به این نما تمایل دارند.

فاطمی اظهار کرد: نمای رومی به دلیل الگوها و ساختارش زیبا هستند و مردم آن را شکیل می‌دانند، همچنین نمای رومی ستون و چارچوب و المان‌های تعریف شده دارد. تفکر و دیدگاه در سیر تحول معماری ایران نقش دارد و استفاده برخی از نماها نشان می‌دهد فرهنگ مردم تحت تأثیر فرهنگ‌های دیگری قرار گرفته است و از نظر فرهنگی، کم کاری شده است.

مدیر مرکز تخصصی معماری و شهرسازی جهاد دانشگاهی قم متذکر شد: انسان در یک ظرفی تصمیم می‌گیرد و پیشرفت می‌کند، می‌توان روی ساخت این ظرف فکر کرد و نظر و ذائقه مردم را تغییر داد.

یک جامعه شناس گفت: مسائل فرهنگی و اجتماعی، تأثیر مستقیمی بر سبک و سیاق معماری و شهرسازی دارد.

به گزارش خبرنگار ایسنا، داوود صفا در اولین نشست تخصصی «نمای رومی؛ توطئه فرهنگی یا خواست مردم» عنوان کرد: اقتصاد، سیاست، علم و مذهب ۴ رکن مهمی است که جامعه را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد و هر مساله و موضوعی را باید بر اساس این مؤلفه‌ها بررسی کرد.

این جامعه‌شناس افزود: در بررسی علل و عوامل اجتماعی و فرهنگی، نگاه‌ها باید عمیق و چند بعدی باشد، نگاه مساله محور و همراه با آسیب‌شناسی وضع موجود و بهره‌گیری از اندیشمندان در حوزه‌های مختلف و نگاه تئوریک و علمی می‌تواند ما را به یک وحدت رویه برساند.

وی اظهار کرد: با نگاه به گذشته و آینده و با نگرش آسیب شناسی می‌توان بسیاری از موضوعات و مسائل مهم را به خوبی واکاوی کرد.

صفا در مورد پدیده‌های معمارانه نیز عنوان کرد: موضوعات جامعه شناختی، زیباشناختی، مسائل فرهنگی و مدیریت شهری و …هر یک بر روی نوع معماری، اثر می‌گذارد.

وی بیان کرد: در واقع مسائل فرهنگی و اجتماعی، تأثیر مستقیمی بر سبک و سیاق معماری و شهرسازی دارد، وقتی نگاه سرمایه‌ای در جامعه به جای نگاه فرهنگی قرار می‌گیرد و یا مادی گرایی جایگزین نظام ارزشی می‌شود، در معماری نیز می‌توان به تأثیر این عوامل پی برد.

این جامعه شناس گفت: در گذشته، معماری مطابق با شرایط اقلیمی و نیاز افراد شکل می‌گرفت، اما امروز تحت تأثیر نگرش‌های اجتماعی، نظام سرمایه داری، چشم و هم چشمی، فاصله‌های طبقاتی، تجمل گرایی و …شده است.

وی افزود: جامعه در حال گذار و رسیدن به فضای مدرن است، از این رو با آشفتگی‌های زیادی در سبک زندگی مواجه هستیم، در این شرایط فضا به سمت فردگرایی، مصرف گرایی، تجمل گرایی و رشد سریع تکنولوژی می‌رود.

صفا اظهار کرد: مسائل اجتماعی و فرهنگی چند بعدی است و مجموعه‌ای از عوامل و شرایط مداخله‌گر عوامل را تشکیل می‌دهد و اگر در این باره ریشه یابی و آسیب شناسی نکنیم، در هر زمینه‌ای به آشفتگی‌های زیادی می رسیم.

وی بیان کرد: سرعت تغییرات زیاد شده است و باید در فرهنگ سازی، سواد رسانه‌ای و آگاه سازی مردم، همپای تغییرات اجتماعی حرکت کنیم تا از غافله عقب نمانیم.

وی ادامه داد: هر پدیده اجتماعی دارای فرم و مبنا و عملکرد است. اگر فرم و مبنا و عملکرد به هم نزدیک باشند، دچار نظم اجتماعی و فرهنگی خواهیم بود، اما اگر این سه از هم دور باشد، آشفتگی ایجاد می‌کند.

صفا افزود: در معماری رومی این سه عنصر به هم نزدیک نیست و همین امر موجب آشفتگی است، در نمای رومی با توجه به این خلاء هایی که گفته شد اشرافیت گرایی، تضاد طبقاتی، نابرابری‌های اجتماعی و فضای اقتدارگرایانه را می‌بینیم و نوع نما با آرامش و آسایش داخل خانه همخوانی ندارد.

وی اظهار کرد: در معماری امروز، مشاورین املاک، مخاطبین، بازاریاب‌ها و صنعت و فرهنگ سودآوری تصمیم می‌گیرند و این نگرش‌ها، معماری را از هویت اصلی خود دور می‌کند. معماری باید دارای هویت و تعریف دقیق باشد تا با آسیب‌های کمتری به لحاظ جامعه شناسی مواجه شویم.

وی بیان کرد: هر گاه جامعه از نظر محتوا ضعیف شد به سمت تجمل گرایی و فخر فروشی می‌رود و این رویکرد تجمل گرایی و فخرفروشی نیز می‌تواند خود را در معماری و نماکاری ساختمان نشان دهد.

صفا اظهار کرد: باید با نظریه پردازی به بررسی و رفع آسیب‌ها پرداخت، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نظریه پردازی، پیش بینی برای آینده است و می‌توان به وسیله آن برنامه ریزی کرد. باید برای فرهنگ سازی و تغییر نگرش‌ها، از رسانه کمک بگیریم و همه عناصر فرهنگ ساز را دخالت دهیم و در افراد دغدغه ایجاد کنیم.

این جامعه شناس بیان کرد: تا زمانی که دغدغه‌ای در میان مردم نباشد، جریان سازی به سرعت انجام نمی‌شود، امروز محور دغدغه جامعه، مسائل اقتصادی و کسب سود است و این امر، سبک شهر را تحت شعاع آن قرار می‌دهد. اگر در جامعه فضای همدلی و همبستگی اجتماعی نباشد و مردم، دغدغه مند تربیت نشوند، دور نمای مشخصی از رفع آسیب‌ها وجود ندارد.

صفا عنوان کرد: جامعه را می‌توان هدایت کرد، در دوره‌های قبلی تصمیم گیرندگان افراد دیگری بودند و امروز صنعت گر تصمیم گیر است، جایگاه معماران و متفکرین مشخص نیست از این رو جامعه مغشوش است و نمی‌داند دنبال چیست باید در این عرصه تحول اجتماعی صورت بگیرد.

وی گفت: فرهنگ دو بعد عینی و ذهنی دارد، الگوهای رفتار و نظام ارزشی و عقیدتی و همه هنجارها و ارزشها دارای بعد عینی و ذهنی است.

این جامعه شناس افزود: ما در بعد عینی دارای تاخر فرهنگی هستیم، یعنی بعد مادی تغییر زیادی می‌کند و بعد معنوی دیرتر تغییر می‌کند در واقع ابزاری می‌آید ولی فرهنگ استفاده از ابزار نمی‌آید.

وی عنوان کرد: امروز پرزرق و برق بودن این نوع معماری، جامعه را به سمت خود جذب می‌کند و باید با فعالیت‌های فرهنگی و آسیب شناسی با این رویکرد برخورد کرد.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قم:

برای جایگزینی نمای رومی، طرح جدیدی ارائه نکرده‌ایم/نمای رومی هم به زودی از مد می‌افتد

معاون فرهنگی جهاددانشگاهی قم با بیان این‌که بر اساس فرهنگ اسلامی ایرانی می‌توان معماری را به سمت بومی سازی سوق داد، گفت:باید توجه داشت وقتی می‌خواهیم چیزی را از جامعه بگیریم باید چیز دیگری را جایگزین کنیم اما هنوز برای جایگزینی نمای رومی، طرح جدیدی را ارائه نکرده ایم.

به گزارش خبرنگار ایسنا، سید علی حسینی در اولین نشست تخصصی «نمای رومی؛ توطئه فرهنگی یا خواست مردم» از سلسله نشست های تخصصی گفتگوی شهر که در دانشگاه علمی ـ کاربردی جهاددانشگاهی قم عنوان کرد: اگر در هر مساله ای به تعریفی واحد دست یابیم بسیاری از ابهامات از بین می رود اما رسیدن به تعریف واحد کاری دشوار است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قم افزود: بیش از 146 تعریف از فرهنگ وجود دارد، برای اینکه به تاثیر فرهنگ و فرهنگ سازی در جریان های اجتماعی دست یابیم نیاز به مخاطب شناسی داریم.

وی اظهار کرد: در قم با مجموعه‌ای از خرده فرهنگ ها مواجه هستیم و فرهنگ غالب وجود ندارد و فرهنگ ها متفاوت است و با این روند تعارض های متفاوتی دیده می شود.

حسینی بیان کرد: در گذشته در طراحی معماری به لحاظ فرهنگی چیزی به نام پستو ایجاد شد، چرا که شرایط ایجاد می کرد مردم درون گرا باشند. با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی و تغییر خرده فرهنگ، ذائقه ها و ساختارها نیز تغییر کرده است و امروز مردم خواسته ها و تمایلاتی دارند که در گذشته وجود نداشت.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قم عنوان کرد: در نمای رومی از سنگ تراورتن استفاده می شود که در ایران مصرف بالا و قیمت مناسب‌تری در تزئین دارد.

حسینی اظهار کرد: بر اساس فرهنگ اسلامی ایرانی می‌توان معماری را به سمت بومی‌سازی سوق داد، در تحقق این هدف باید رسانه و فعالان فرهنگی و فناوری های نرم و صنایع خلاق فرهنگی خود را در نمای شهری نشان دهند.

وی گفت: بخشی از مردم نمای رومی را به دلیل جذابیت هایش انتخاب کرده‌اند و بخشی دیگر این نما را می پسندند می توان نمایی را طراحی کرد که همین ویژگی ها را داشته باشد، ضمن این‌که بومی نیز هست.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی قم افزود: شرایط اقتصادی نیز در انتخاب مردم دخیل بوده است و ذهنیت مردم و مدل نگاهی که شکل گرفته را نمی توان نادیده گرفت، اما به طور کلی واقعیت این است که در معماری و نمای ساختمان،به خوبی به ایجاد تنوع نپرداخته ایم.

نمای رومی هم به زودی از مد می‌افتد

در این نشست عباس محرابی یکی از پیشکسوتان معماری در قم عنوان کرد: انتخاب نما در معماری برگرفته از تغییر فرهنگ ها و نگرش هاست.

وی بیان کرد: دوره نمای رومی مانند دیگر نماها نیز تمام می شود، همان طور که در طول معماری ایران نماهای مختلفی آمد و کنار رفت.

محرابی اظهار کرد: هر نمایی یک دوره‌ای دارد، از قبل از انقلاب تا اوایل آن، نماهای سیمانی و سیمانی رنگی و رنگی مخلوط با شیشه و پولک و ستاره و گل بوته و نماهای 7 سانتی و آجری با اندازه ها متفاوت مد شد اما هر دو سال یک بار نماها کنار رفت، نمای رومی هم به زودی از مد می افتد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار5 اردبیهشت98 ، کدخبر: 98020502681،www.isna.ir