شعار سال: درخواست مهاجرت هزاران پرستار می‌تواند از تبعات حضور و ماندگار شدن کرونا باشد و شاید هم سوء مدیریت، عرصه را بر آنان تنگ کرده است، سوء مدیریت‌هایی که مسبوق به سابقه بوده و در شرایط جنگی امروز که برآمده از جدال‌های ویروسی است، دست‌به‌دست هم داده تا پرستاران جلای وطن کنند.

پرستاران مهاجر

درخواست مهاجرت هزاران پرستار می‌تواند از تبعات حضور و ماندگار شدن کرونا باشد و شاید هم سوء مدیریت، عرصه را بر آنان تنگ کرده است، سوء مدیریت‌هایی که مسبوق به سابقه بوده و در شرایط جنگی امروز که برآمده از جدال‌های ویروسی است، دست‌به‌دست هم داده تا پرستاران جلای وطن کنند. در این عزم رفتن به‌جای ماندن، می‌توان به سریال زنجیره‌وار بی‌التفاتی‌ها نیز اشاره‌ای گذرا داشت که ازجمله مصداق‌های روشن آن، تأخیر در پرداخت معوقات نظام پرستاری است و همچنان کسی نمی‌داند این معوقات سر از کجا درآورده، انگار قرار است مثل رازی سر به مهر باقی بماند. راستش ماهم در پرس‌وجو‌های خود به پاسخ درستی دست نیافتیم، فقط شنیدیم سازمان برنامه‌وبودجه قصوری مرتکب نشده و یک‌بار ۵۲۰۰ میلیارد تومان و بار دیگر۲۶۰۰ میلیارد تومان را دودستی تقدیم وزارت بهداشت کرده تا این موضوع و حاشیه‌هایش دامن دولت را به ندانم‌کاری آلوده نکند. آن‌طور که رئیس سازمان نظام پرستاری هم اذعان می‌کند، قاعدتا باید تاکنون معوقات صفر می‌شد، این‌که چنین نشده، شائبه‌های بسیاری را به ذهن متبادر می‌کند. مشخص است که پول‌های بی‌زبان در جای دیگری هزینه شده، اما نحوه هزینه کرد آن غیر شفاف بوده و هنوز در مسیر انتشار علنی قرار نگرفته است. این کاستی‌ها و نواقص را می‌توان مثل ابتلای ۲۰هزار پرستار به‌پای کرونا نوشت و یا ربطش داد به نحوه عملکرد مقامات ذی‌ربط که به‌عمد یا غیر عمد، آن‌قدر دست‌دست کرده‌اند تا دیگر تاب و توانی برای پرستاران نماند و در این مسئله جای هیچ‌گونه تردیدی نیست که تأخیر در پرداختی‌ها، عدم دریافت به‌موقع پاداش کرونا، بی‌تدبیری در صیانت از منابع انسانی و جذب نیرو‌های ۸۹ روزه از اصلی‌ترین علل مهاجرت پرستاران است و به گفته آرمین زارعیان، رئیس هیئت‌مدیره نظام پرستاری تهران معیشت این گروه را تحت تأثیر قرار داده است.

کاهش کارانه‌ها، نمایانگر بی‌تدبیری و کج‌سلیقگی

خروج ۶ هزار پرستار از گردونه خدمت، در وضعیت حاد کمبود نیرو براثر ابتلا به کرونا و مرگ ۵۰ پرستار بی‌دفاع که در چنگال این ویروس گرفتار آمدند و مظلومانه قربانی شدند، از حقیقتی تلخ پرده برمی‌دارد؛ از فرسودگی و فشار کاری مضاعف. با این وصف، کارانه پرستاران به ۲۰۰ هزارتومان تقلیل یافته است که به‌زعم محمد میرزابیگی، رئیس سازمان نظام پرستاری، پرداخت این میزان کارانه نمایانگر بی‌تدبیری و کج‌سلیقگی است.

او در گفتگو با ایسنا توضیح می‌دهد: «در ابتدای شیوع کرونا متوسط معوقات پرستاران در بحث کارانه‌ها حدود ۱۷ ماه بود؛ الان با کم‌کردن پرداختی‌های کارانه از حدود یک تا دو میلیون تومان به ۲۰۰ هزارتومان به لحاظ تعداد ماه کمتر شده است، ولی مبلغ آن تغییر خاصی نداشته است. ملاک برای ما تعداد ماه‌ها نیست بلکه ملاک پرداخت درست و به‌اندازه مبلغ کارانه است. پرستاران یا بر اساس قانون خدمات کشوری و یا بر اساس قانون کار دستمزد و اضافه‌کار دریافت می‌کنند؛ پرستار هم مانند سایر کارمندان حقوق دریافت می‌کند و آنچه در گروه پزشکی و پرستاری متفاوت است همین بحث کارانه است. کاهش کارانه‌ها در شرایطی که علی‌رغم کاهش درآمد بیمارستان، کمک‌های دولتی وجود دارد یک تناقض است و مبلغ پرداختی کارانه نباید کاهش یابد.» بنابراین درخواست خروج پرستاران برای مهاجرت، به کشور‌های آمریکای شمالی و اروپا و استرالیا در شرایط دشوار این روز‌ها چندان غیرمرسوم و دور از انتظار نیست؛ نه کارانه درست و درمانی در کار است و نه به‌منظور اصلاح مقررات مرخصی استعلاجی و ساماندهی مشکلات شغلی پرستاران اقدامی صورت پذیرفته است، قرارداد‌های موسوم به «۸۹ روزه» هم در بحبوحه بحران به‌تنهایی، محل پرسش و ابهام است و زمینه‌ساز قهر و عتاب پرستاران. تصور کنید که ۴‌هزار نیروی قراردادی ۸۹ روزه تبدیل وضعیت نشده‌اند و با حقوقی اندک در خط مقدم پیکار جانشان را در دست گرفته‌اند و در فیش حقوقی آنان، فقط ۲۷‌هزار تومان «حق کرونا» منظور شده است! محمد میرزابیگی، ضمن ابراز نارضایتی خود، با صراحت تمام این نوع قرارداد‌ها را غیرقانونی خوانده و تأکید کرده: «نباید چیزی به نام قرارداد ۸۹ روزه در سیستم وجود داشته باشد، زیرا غیرقانونی بوده و ظلم به پرستاران است که در اوج کرونا پرستاران را جذب کنیم و پس از فروکش کردن بحران آن‌ها را کنار بگذاریم؛ خیلی از همین پرستاران در این ۸۹ روز به کرونا مبتلا می‌شوند و آسیب‌های زیادی می‌بینند.»

کانال مشخصی برای ثبت خروج پرستاران وجود ندارد

محمد شریفی مقدم، دبیر کل خانه پرستار، موج مهاجرت این گروه را نگران‌کننده توصیف می‌کند، اما پیش از آنکه بخواهد علت آن را علنی کند، نسبت به آمار‌های ارائه‌شده در این زمینه واکنش نشان می‌دهد، چون معتقد است، کانال مشخصی برای ثبت خروج پرستاران وجود ندارد و نمی‌توان رقم مشخصی را عنوان کرد. شریفی مقدم در گفتگو با «رسالت»، نحوه خروج پرستاران از کشور را متفاوت ذکر کرده و می‌گوید: «پرستاران معمولا به شکل‌های مختلف مهاجرت می‌کنند، بعضی وکیل می‌گیرند و بعضی از طریق شرکت‌های کاریابی اقدام می‌کنند و یا به‌صورت شخصی، تصمیم به خروج از کشور گرفته و عزم خود را برای رفتن جزم می‌کنند، اما ازآنجایی‌که این شغل نسبت به سایر مشاغل از دشواری‌ها و حساسیت‌های خاصی برخوردار است، کشور‌های دیگر جذابیت‌هایی ایجاد کرده و مزایایی در نظر می‌گیرند تا بتوانند نیرو‌های بیشتری را در این بخش به خدمت بگیرند.»

دبیر کل خانه پرستار در توضیح این جاذبه‌ها، بر دسته‌بندی مشاغل بر اساس میزان سختی و مسئولیت‌ها و ریسک خطر تأکید داشته و عنوان می‌کند: «کشور‌های دیگر، مطابق این معیارها، حقوق و مزایا تعیین می‌کنند بنابراین حقوق پرستاران نسبت به هم‌رده‌هایشان بالاتر است و این باعث می‌شود کادر پرستاری ما جلای وطن کند. نکته دیگر که شایان توجه بوده این است که در سایر نقاط جهان برای سلامت شهروندان‌شان ارزش قائل‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که اگر بخواهند در حوزه سلامت موفق ظاهر شوند باید محوریت را بر روی پرستار بگذارند. سال ۲۰۲۰ هم به نام آنان نامگذاری شده و سازمان بهداشت جهانی به‌تمامی کشور‌ها توصیه کرده که اگر می‌خواهند در بحث توسعه سلامت موفق ظاهر شوند باید به پرستاران خود بها بدهند، بنابراین کشور‌های خارجی به‌جای افزودن تخت به دنبال افزایش نیرو‌های پرستاری و در نظر گرفتن مزایای تشویقی برای این گروه هستند، حال‌آنکه دولت ما ادعا دارد، ۴۰ هزار تخت افزایش داده، اما اروپایی‌ها در حال تخت زدایی هستند و تمرکز خود را بر اصل پیشگیری معطوف کرده‌اند.» مطابق آماری که شریفی مقدم ارائه می‌کند، در دنیا به ۲۸ میلیون نیروی بهداشت و درمان نیاز است که عمده آنان را پرستاران دربرمی گیرند و در اغلب کشور‌های جهان تعداد پرستار به جمعیت چندین برابر ماست. در اروپا شاخص پرستار به جمعیت به ازای هر هزار نفر جمعیت، ۱۰ پرستار است که باید به‌طور متوسط ۵ یا ۶ نفر باشد و در سطح حداقلی آن باید ۳ پرستار باشد، اما در کشور ما این رقم ۱.۵ است که مربوط به سال ۲۰۱۷ بوده و قطعا اکنون این رقم پایین‌تر است. ۱.۵ یعنی نصف حداقل استاندارد‌ها و باوجود فقر نیرو، بازهم در حال از دست دادن پرستاران‌مان هستیم و تمایل به مهاجرت در آن‌ها احساس می‌شود. در نقطه مقابل، کشور‌های دیگر که کمبود و کاستی‌ای درزمینه نیروی پرستاری ندارند، به دنبال جذب نیرو هستند و ما به‌سادگی پرستارهایمان را که برای آموزش و مهارت آن‌ها هزینه و وقت صرف کرده‌ایم از دست می‌دهیم. شریفی‌مقدم، موضوع مهاجرت را پدیده شایع و فراگیر این روز‌ها نمی‌داند و می‌گوید، در سالیان قبل به‌طور متوسط ۵۰۰ یا ۶۰۰ پرستار از کشور مهاجرت می‌کردند بااین حال در آلمان، پرستاران به‌عنوان‌مثال، علاوه بر دریافت ۳ هزار یورو حقوق ماهیانه، اگر بر بالین بیمار کرونایی حاضر شوند، روزانه دو برابر اضافه دریافت می‌کنند. پرستاران ما برای حضور بر بالین بیمار کرونایی در ماه ۲ یا ۳ یورو دریافتی دارند درحالی‌که پرستاران آلمانی روزانه ۲۰۰ یا ۳۰۰ یورو دریافت می‌کنند و ما نه‌تن‌ها جذابیت ایجاد نکرده‌ایم بلکه وضعیت‌مان نسبت به گذشته از همه نظر خراب‌تر شده و در حوزه کارانه، پزشک ۱۰۰ برابر بیشتر از پرستار دریافت می‌کند حال‌آنکه در کشور‌های توسعه‌یافته با بهترین نظام سلامت، این اختلاف ۲ تا ۳ برابر است.

 

شعار سال با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ساعت 24،تاریخ انتشار:29مهر1399،کدخبر:517409،www.saat24.news