بازار کار ایران با چالش‌های ساختاری متعددی روبه‌رو است که بیکاری جوانان و به‌ویژه زنان تحصیل‌کرده، از مهم‌ترین نمودهای آن است. عدم تطابق میان محتوای آموزشی دانشگاه‌ها و نیازهای واقعی بازار، عامل اصلی بروز این بحران است. دانشگاه‌ها همچنان بر مبانی تئوری و آکادمیک تأکید دارند، در حالی که صنعت و بازار کار به مهارت‌های عملی و تخصص‌های فنی نیازمندند. این شکاف، فارغ‌التحصیلان را به سمت مشاغل غیرمرتبط یا کم‌درآمد سوق می‌دهد و از توان بالقوه نیروی انسانی کشور برای رشد اقتصادی استفاده نمی‌شود. در نگاهی دیگر می توان بازار را متمایل به کنشگری سنتی و دلالی و غیرنیازمند به تفکر و تخصص در مقابل دانشگاهی تحولخواه و ایده ال اندیش ، تصور نمود.

مدیر کل دفتر سیاستگذاری و توسعه اشتغال اعلام کرده است که در پاییز ۱۴۰۲ نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان ۱۱.۴ بوده است. نرخ مشارکت کاردانی در سال ۱۴۰۱ معادل ۵۰ درصد، نرخ بیکاری آن‌ها ۱۰ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی حدود ۴۸ درصد و نرخ بیکاری آن ۱۵ درصد، نرخ مشارکت کارشناسی ارشد بالای ۶۸ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها نزدیک به ۹ درصد، نرخ مشارکت فارغ التحصیلان دکتری بالای ۷۰ درصد و نرخ بیکاری آن‌ها سه درصد است. طبق برآورد‌های مرکز آمار در سال ۱۴۰۱ تقریبا ۵۰۰۰ فارغ‌التحصیل دکتری داشتیم که موفق به پیدا کردن شغل نشده اند. زهرا نژادبهرام، فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم به تازگی بیکاری فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری را نگران‌کننده دانسته و هشدار داده: «نمایندگان به فکر پنج هزار دکترای بیکار باشند.» این برای نخستین‌بار نیست که مسوولان درباره افزایش دکتری‌خوان‌ها هشدار می‌دهند، اما عجیب اینجاست که در روز‌های پایانی ۱۴۰۲ هستیم و به‌نظر نمی‌رسد برنامه‌ریزی جدی در این زمینه انجام شده باشد.