عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) (۴۴۰ – ۵۱۷ ه‍. ق)، حکیم، فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است. عمر خیام در سدهٔ پنجم هجری قمری در نیشابور در قرون وسطی زاده شد و در آن زمان نیشابور مرکز اصلی دین زرتشت بود و به احتمال قریب پدر خیام یک زرتشتی بود که به اسلام روی آورده‌بود. بنا به روایتی، خیام و حسن صباح و خواجه نظام‌الملک به سه یار دبستانی معروف بوده‌اند که هریک در بزرگسالی به راهی رفتند. حسن، رهبری فرقهٔ اسماعیلیه را بر عهده گرفت؛ خواجه نظام‌الملک، سیاست‌مداری بزرگ شد؛ و خیام، شاعر و اندیشمندی گوشه‌گیر شد که در آثارش اندیشه‌های نو و دلهره و اضطرابی از فلسفهٔ هستی و جهان وجود داشت. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده، ولی آوازهٔ وی مدیون رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. رباعیات خیام به بیشترِ زبان‌های زنده برگردان شده‌است. آوازهٔ وی در غرب به‌طور مشخص بیشتر مدیون ترجمهٔ ادوارد فیتزجرالد از رباعیات او به زبان انگلیسی است.

حکیم عمر خیام نیشابوری فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و رباعی سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی است. گرچه پایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی او است و لقبش (حجةالحق) بوده‌است، ولی آوازه جهانی وی بیشتر به واسطهٔ نگارش رباعیاتش است. ۲۸ اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت حکیم عمر خیام است.

یکی از برترین طرح‌های علمی کشورمان، بزرگترین افلاک‌نمای خاورمیانه است.

شهرت خیام به عنوان شاعر مرهون ادوارد فیتزجرالد انگلیسی‌است که با ترجمهٔ شاعرانهٔ رباعیات وی به انگلیسی، خیام را به جهانیان شناساند. با این حال در مجموعهٔ خود اشعاری از خیام آورده‌آست که به قول هدایت نسبت آنها به خیام جایز نیست.

مدیرکل میراث‌فرهنگی خراسان رضوی از راه‌اندازی قطار گردشگری مشهد به خواف خبر داد و گفت: «قطار گردشگری به شهرهای طبس، بجستان و سبزوار و شهرهایی که امکان سفر ریلی وجود دارد، راه‌اندازی می‌شود.»

آرامگاه خیام را از نمای بالا مشاهده می کنید.

رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نیشابور گفت: هیچ مرمت اصولی روی مقبره خیام از زمان ساخت این بنا صورت نگرفته و اگر هم انجام شده بسیار جزئی بوده است.