الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، یک الگوی نظری با کارکرد هنجاری است؛ یعنی ساختاری است که به توضیح نظریه ی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت می پردازد. پیشرفت عبارت است از فرآیند حرکت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب.

الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بر این فرض مبتنی است که وضع موجود ما، وضع مطلوب نیست و ما می خواهیم وضع موجود را به وضع مطلوب تبدیل کنیم . اینکه ما از چه مسیری و با چه شیوه و روشی می توانیم از وضع موجود به مطلوب برسیم، مستلزم یک الگو و راهبرد است. پس الگوی پیشرفت یعنی آن روش و نظریه ای که ما را به جامعه ی مطلوب می رساند.