امروز17 فروردین مصادف با سالروز قیام شیخ محمد خیابانی در سال ۱۲۹۹ است. خیابانی در سن ۴۰ سالگی با توطئه مخبرالسلطنه هدایت کشته شد. مخبرالسلطنه قاتلِ خیابانی همچنان تا زنده بود، در مورد چگونگی قتل خیابانی، گهی به میخ می زد و گهی به نعل! او در کتابش سعی می کند خود را از این جنایت مبرا سازد، اما سالها قبل از آن، یک بار از دهنش در رفته بود که: «من با کشتن خیابانی خدمت بزرگی به ایران کردم زیرا او درپی خیانت به ایران بود...»

تجددخواهی حامل نوعی تلقی و کنش مثبت نسبت به تمدن غربی متاثر از روایتی عام و کلی‌نگر است که تنها راه «فراغت اهل ایران» را تسهیل در پذیرش مدرنیته می‌داند. آنها در تلاش بودند تا با فهم «راز و رمز قدرتمندی اروپایی‌ها» به ضرورت‌های الزام‌آوری که آنان را در شرایط دشواری قرار داده بود، پاسخ گویند. نوعی تهاجم سیاسی- اقتصادی که نیاز به عنصر آگاهی و حساسیت نسبت به تحولات مندرج در تاریخ جهانی را برای بازیابی موقعیت ایران اجتناب‌ناپذیر می‌ساخت.