شفاف سازی مأموریت مناطق آزاد و مناطق ویژه در تقسیم کار ملی بخش اقتصادی می تواند به ارتقا عملکرد مناطق آزاد و ویژه بینجامد. بر این قاعده جا دارد مروری به جایگاه مناطق آزاد تجاری صنعتی در سیاست های کلی ابلاغی، احکام دائمی و برنامه هفتم توسعه کشور صورت پذیرد که قبلا به قلم سعید پورعلی عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی بدان پرداخته شده است. از طرف دیگر ، شكل نگرفتن بازارهای مالی متناسب با نظامات بین المللی حاكم بر بازار پول، سرمایه و بیمه در كنار ریسك های سیاسی تحمیلی علیه كشورمان از دیگر چالش های موجود در راه رسیدن به اهداف مناطق آزاد است که با توجه به طرح «بازنگری در اهداف» اولویت اصلی اصلاح قانون مناطق آزاد به قلم فردین کریمی بدان اشاره شده است. دکتر مسرور برای موفقیت در مناطق آزاد نیازمند تیم سازی بر پایه گیم تئوری بوده و این مناطق نیازمند برنامه ریزی چند سطحی توسعه گرای چابک ، می باشند.

مناطق آزاد در اقتصاد به عنوان پیشران توسعه همکاری‌های منطقه‌ای در دوران جهانی شدن قلمداد می‌شوند. با این حال، برخی از فعالان بخش خصوصی در مناطق آزاد معتقدند از دهه ۹۰، تعدی به اصل قانون و مقررات چگونگی اداره مناطق آزاد و تعمیم آئین‌نامه‌ها و قوانین داخلی به حوزه عمل این مناطق، جایگاه مناطق آزاد را تنزل داده است.

در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ به ترتیب حدود ۳۰ و ۵۰ درصد از اقلام وارداتی به این مناطق مرتبط با واحد‌های تولیدی بوده و مابقی اقلام نهایی برای فروش و مصرف در منطقه بوده است.

اگرچه لایحه تاسیس۸ منطقه آزاد جدیدپیشتر بدلیل مغایرت با سیاست‌های کلی نظام با مخالفت اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام روبرو شده بود، اما با برخی لابی‌ها، این لایحه مجددا در دستور قرار گرفته است.

گویا وضعیت سلامت منطقه آزاد اروند بدجوری در تحقیق و تفحص دیوان محاسبات زیر سوال رفته است. احمد نادری نماینده مجلس، سیگنال‌هایی از برخی فساد‌ها در قالب یک توئیت داده است.

یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: باید مناطق آزاد را به ظرفیتی برای گسترش تبادل با کشورهای دیگر تبدیل کنیم. در شرایط کنونی اقتصاد که با تحریم‌ها و کرونا روبه‌رو هستیم باید از هر راهی تعامل را با دنیای بیرون بیشتر کنیم.