شعار سال: در برنامههای
اول و دوم عمرانی کشور، اصولاً فصل و اعتبار مشخصی برای فعالیت خانه سازی و تأمین
مسکن در نظر گرفته نشده است و از برنامه های سوم عمرانی به بعد، طرح ها و برنامه
های مربوط به بخش مسکن در برنامههای پنج ساله دیده می شود.
در برنامه های سوم عمرانی قبل از انقلاب (1346-1342)، سیاست ها و خط
مشیهای دولت در امر مسکن عبارت بودند از :
نظارت بر کلیه فعالیت های مربوط به تهیه مسکن، تعیین و برآورد نیازها
در این زمینه، تهیه برنامههای مالی به منظور اعطای وام های دراز مدت و گسترش اقدام
های خودیاری در تهیه مسکن با کمک و راهنمایی دولت (سازمان برنامه و بودجه، گزارش
برنامه عمرانی سوم)(1346-1342) . در این برنامه مشکلات متعددی مانع اجرای صحیح
برنامه گردید.
سیاست ها و خط مشی های بخش مسکن در برنامه چهارم عمرانی (1351-1347) در
قالب ایجاد صندوق های پس انداز، بررسی سبک معماری و نوع مصالح ساختمانی، نظارت بر
صدور پروانههای ساختمانی، تأمین موجبات خانه سازی به وسیله صاحبان صنایع، نوسازی
محلههای قدیمی در قالب طرح های جامع شهری، توجه به ایجاد ارتباط بین مسکن و
شهرسازی، و در نهایت تشویق آپارتمانسازی و احداث مجتمع های مسکونی، دنبال شد.
در مجموع، علی رغم اجرای نسبی اهداف برنامه، عدم تناسب ها و عدم
هماهنگی ها در اجرای برنامه، مانع حل قطعی مشکل مسکن گردید.
در برنامه عمرانی پنجم قبل از انقلاب اسلامی (1356-1352)، سیاست های دولت
تحت عنوان سیاست های اجرایی برنامه، مواردی چون سیاست های اعتباری، سیاست های
مستقیم دولت مانند ایجاد تعادل در عرضه و تقاضای مسکن، سیاست های تأمین زمین مانند
تخصیص اراضی دولت به شهرداری ها با قیمت مناسب و سیاست های مربوط به روش های
ساختمانی مانند بررسی مصالح ساختمانی و با توجه به شرایط اقلیمی را شامل می شده
است.
در این برنامه ، هم دولت و هم بخش خصوصی بیش از پیش فعال شدند. به ویژه
اینکه به گروه های کم درآمد توجه خاصی مبذول شد و دولت در طی برنامه 28 هزار واحد
مسکونی برای آنان احداث کرد.
در این برنامه تنها اهداف کمی برنامه محقق شد و اهداف کیفی آن همچنان
لاینحل باقی ماند.
سال های اولیه پس از انقلاب، با توجه به شرایط اجتماعی و اقتصادی
موجود، اصولاً تفکر برنامهریزی به ویژه در زمینه مسکن دنبال نشد. در برنامه اول توسعه
اقتصادی – اجتماعی
و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (1372-1368)، توسعه و ترویج سازههای بتنی در شهرهای
بزرگ و متوسط و ایجاد صنایع پیش ساخته در شهرهای بزرگ برای تشویق تولید انبوه مسکن
و استفاده از مصالح ساختمانی، به خصوص صنایع پتروشیمی به منظور جایگزینی مصالح
وارداتی در دستور کار قرار گرفت.
در برنامه دوم توسعه اقتصادی – اجتماعی
و فرهنگی کشور (1378-1374) سیاست ها و خط مشیهایی از جمله
استفاده بهینه از زمین، کمک به احداث مسکن برای متقاضیان کم درآمد، تقلیل متوسط
سطح زیربنای مسکونی، آموزش فنون ساخت و ساز نوین، تقویت منابع مالی بانک مسکن و
امثال آن به تصویب رسیده است.
ارزیابی برنامههای بعد از انقلاب نشان می دهد که اولاً سهم بخش دولتی در
آنها ناچیز است و ثانیاً، سهم تأمین مسکن گروه های کم درآمد بسیار پایین است.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از وبسایت رشد، تاریخ -، کد مطلب: -: www.daneshnameh.roshd.ir