دوشنبه ۲۲ ارديبهشت ۱۴۰۴ - 2025 May 12 
شعار سال: کوتاه‌زمانی بعد از روزهای جنجالی و نفس‌گیر
مقامات عربستان سعودی، ظاهرا همه‌چیز به روال سابق بازگشته و هرگونه امیدی برای
محدودیت قدرت ولیعهد 33ساله بر باد رفته، به‌ویژه بعد از تغییر و تحولات در کابینه
که اگرچه در ظاهر امر به بهانه کاهش قدرت دست‌اندرکاران قتل خاشقجی صورت گرفت، ولی
درواقع به تثبیت قدرت محمدبنسلمان منجر شد که بنا به گفته بسیاری از ناظران هادی
این قتل جنجالی بوده است. حالا پس از وقفه‌ای کوتاه، سرکوب‌ها در عربستان با همان شدت
و حدت و بدون هیچ نیروی بازدارنده‌ای دنبال می‌شود. براساس گزارش سی‌بی‌اس‌نیوز،
در یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌ها، ممکن است اسراء الغمغام، فعال حقوق بشر
عربستانی، به اولین زندانی زنی در این کشور تبدیل شود که به‌‌دلیل شرکت در یک
تظاهرات مسالمت‌‌آمیز به اعدام محکوم می‌شود. این فعال زن عربستانی امروز در حالی
در دادگاه عربستان محاکمه می‌شود که به‌گفته وکلای حقوق بشر، محاکمه او نقض چندین
قوانین بین‌المللی حقوق‌‌بشری به‌شمار می‌رود. اسراء الغمغام یکی از شش مدافع حقوق
بشری است که امروز در مقابل دادگاه جزائی عربستان سعودی محاکمه خواهد شد و
احتمالا پنج نفر از این متهمان به اعدام محکوم شوند. یکی از این پنج متهم همسر
الغمغام است که سال 2015 به‌همراه او بازداشت شد. این دادگاه کارنامه‌ای سیاه
درباره محاکمه‌های ظالمانه‌ای دارد که قبلا منجر به اجرای حکم اعدام شده بود. کارشناسان حقوق بشر در سازمان ملل در ماه اکتبر
خواهان آزادی فوری و غیرمشروط تمامی زنان عربستانی فعال در زمینه حقوق بشر شدند.
این کارشناسان به‌شدت اقدامات دادگاه‌های عربستان سعودی علیه زنان بازداشتی را
محکوم کردند. با این محاکمه به نظر می‌رسد یک بار دیگر سرکوب مخالفان عربستانی از
سوی مجامع حقوق بشری مورد توجه قرار گرفته است.
اتهام اسراء الغمغام
الغمغام سال ۲۰۱۵ به‌‌دلیل
فعالیت‌هایش در ارتباط با مبارزه علیه تبعیض علیه اقلیت شیعه عربستانی بازداشت شد.
یکی از اتهام‌های او مشارکت در تظاهرات مسالمت‌آمیزی بوده که در اعتراض به این
تبعیض برگزار شده بود. به گفته الیور ویندریج، یکی از وکلای بین‌المللی حقوق بشر،
یکی دیگر از اتهام‌های الغمغام سردادن شعارهایی در این تظاهرات بوده است، شعارهایی
ازجمله «تسلیم نمی‌شویم» و «خواهان مجازات کسانی هستیم که به سمت مردم تیراندازی
می‌کنند». موسی الهاشم، همسر او نیز هم‌زمان با الغمغام در سال 2015 بازداشت شد. براساس گزارش‌ها الغمغام از داشتن وکیل
محروم شده است. الیور ویندریج، وکیل بین‌المللی
حقوق بشر، درباره محاکمه الغمغام گفت: «دادگاه جزائی
عربستان سعودی برای رسیدگی به پرونده‌های تروریستی تأسیس شد، اما به نظر می‌رسد
اکنون به‌جای رسیدگی به اتهامات تروریست‌ها، روی محاکمه مدافعان حقوق بشر و
معترضان مخالف دولت متمرکز شده است.»
نقض قوانین بین‌المللی
به‌گفته ویندریج، به‌طور خلاصه دادستانی عربستان سعودی در چند مورد
قوانین بین‌المللی را نقض کرده است. اول اینکه دادستانی عربستان سعودی برای صدور حکم
به اعترافات این شش متهم تکیه می‌کند. این در حالی است که عربستان سعودی سال‌هاست
بر مبنای اعترافاتی حکم صادر می‌کند که تحت شکنجه از متهمان گرفته شده است. شکنجه
براساس قوانین بین‌المللی ممنوع است و هرگونه اتهامی بر این مبنا نیازمند تحقیق
است. این وکیل حقوق بشری در دومین مورد به ماهیت غیرجدی جرائمی اشاره می‌کند که
این فعالان به آن متهم شده‌اند و دادستانی عربستان بر مبنای همین اتهام‌ها به‌دنبال
حکم اعدام برای پنج نفر از آنهاست. ویندریج می‌‌گوید این جرائم غیرخشونت‌آمیز به‌هیچ‌عنوان
به احکامی مثل اعدام منجر نمی‌شوند. سومین مسئله از دید این وکیل این است که بسیاری
از شعارهایی که متهمان به آن متهم شده‌اند، مثل شعار «ما خواستار لغو حکم اعدام
هستیم»، شعارهایی معمولی هستند که حتی در صورت اثبات در رده آزادی بیان قرار می‌گیرند.
همچنین مرکز سندیکای وکلای حقوق بشر آمریکایی در پیامی اعلام کرد امیدوار است
عربستان سعودی بداند که جامعه جهانی از نزدیک مراقب اوضاع است و به نتیجه پرونده
الغمغام توجه ویژه‌ای دارد.
اعدام اقلیت‌ها
اسراء الغمغام اولین فعال شیعه عربستانی نیست که احتمالا به اعدام
محکوم می‌شود. در سال 2011، تحت تأثیر بهار عربی، اقلیت شیعه عربستان که بیشتر آنها
در استان شرقی این کشور متمرکز هستند، در اعتراض به تبعیض نظام‌مند این پادشاهی
علیه اقلیت شیعه تظاهراتی سازمان‌دهی کردند. اسراء الغمغام و همسرش در میان این
معترضان بودند. درخواست آنها برای رفع تبعیض با سرکوب گسترده‌ای مواجه شد و این دو
نفر به‌همراه چندین فعال دیگر بازداشت شدند. در
سال 2014 دادگاه عربستانی هشت نفر از فعالان شیعه را به اعدام محکوم کرد که شیخ
نمر، روحانی شیعه نیز در میان این محکومان بود. در سال 2016 نیز 14 فعال شیعی دیگر
به جرم شرکت در تظاهرات محکوم شدند. در ژانویه 2016 احکام بخشی از این متهمان از
جمله شیخ نمر اجرا شد. در آن روز دست‌کم چهار متهم شیعی، در کنار 43 متهم سنی
اعدام شدند که بیشتر آنها به عضویت در القاعده محکوم شده بودند. این اعدام‌ها
گسترده‌ترین اعدام جمعی در عربستان سعودی از سال 1980 به این سو بود.
شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق، تاریخ انتشار 23 دی 97، شماره: 3341
