شعار سال: درحالی برخی رسانههای داخلی و خارجی از احتمال وقوع جنگ میان ایران و آمریکا سخن به میان آوردهاند که اظهارات مقامات کاخ سفید و ماموریت اخیر پمپئو در عراق از اتخاذ راهبرد مسالمتآمیز از سوی آمریکاییها که البته بوی هراس را به مشام مخاطب میرساند، گواهی میدهد.
دو روز پیش هم در خبرها آمد که کاخ سفید برای تماس مقامات ایران، یک شماره تلفن مخصوص در اختیار سفارت سوئیس قرار داده است. ادامه گزارش، روایتگر اقدامات متناقض آمریکاییها در مواجهه با ایران است؛ از کوبیدن بر طبل جنگ تا درخواست برای گفتوگو.
پمپئو-ظریف مثل روحانی-اوباما
17 اردیبهشت 98 خبرنگار «سیانان» در خبری مهم اعلام کرد که پمپئو، وزیر خارجه آمریکا بدون اعلام قبلی و به طور کاملا ناگهانی سفرش به آلمان را لغو و با هواپیمای اختصاصی خود قصد دیار نامعلوم کرده است. به گزارش این خبرنگار، هواپیمای حامل پمپئو برای آخرینبار در مرزهای شرقی ترکیه رصد و سپس از صفحه رادار محو شده است. مقصد سفر پنهانی پمپئو، عراق بود اما بعضیها در داخل ایران، مقصد را سوچی اعلام کردند.
ذوقزدگان داخلی، با توجه به قریبالوقوعبودن سفر محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان به روسیه، در صفحات مجازی خود این گزاره را طرح کردند که با این سفر، احتمال رودررویی ظریف و پمپئو وجود خواهد داشت؛ دقیقا مانند اتفاقی که چند سال پیش و در جریان سفر حسن روحانی به نیویورک و رودرروییاش با اوباما و دستدادن با او پیش آمد. این رویا تا جایی پیش رفت که از دیدار احتمالی در سوچی به عنوان شب تاریخی دولت نام بردند. همه این گمانهزنیها در حالی بود که پمپئو نه خیال روسیه که هوای سفر به عراق را داشت.
این سفر که به طور کاملا مخفیانه صورت گرفت، حامل یک پیام مهم برای مقامات عراقی بود.
پس از اقدام آمریکا در تروریستیخواندن سپاه و متعاقبا تروریستی اعلام شدن نیروهای آمریکایی در منطقه از سوی ایران، روابط دو کشور به اوج تنش خود رسید. مجادلات کلامی مقامات ایران و آمریکا، جنگ سرد نوین را به آستانه نقطه جوش خود رساند. گویی قرار بود جنگ بزرگی میان دو کشور دربگیرد.
پیام آرامکننده برای ایران
اما طبق اطلاعات واصله به «صبحنو»، پمپئو در سفرش به عراق، به طور رسمی نگرانی آمریکا از واکنش ایران نسبت به تروریستی اعلام شدن سپاه را به گوش مقامات بغداد رساند و از مقامات عراق درخواست کرد تا با ایران در این مورد رایزنی و واسطهگری کنند. وزیر خارجه آمریکا همچنین در ازای انتظار از عراقیها بهمنظور ایفای نقش واسطهگری، آنها را از تحریمهای اعمالشده علیه ایران معاف دانسته است. به بیان بهتر، عراق در صورت واسطهگری میان ایران و آمریکا، خواهد توانست بدون هیچگونه مانعی، روابط آزادانه نفتی و تجاری با ایران داشته باشد. «یاسر ابوهلاله»، مدیر پیشین شبکه خبری «الجزیره» قطر و «حمد بنجاسم»، نخستوزیر و وزیرخارجه پیشین این کشور هم روز گذشته در توییتهایی با بیان جزئیاتی از این دیدار نوشتند که کشورهای عربی دلخوش نباشند که آمریکا با ایران درگیر میشود بلکه کل چیزی که آمریکا دنبال آن است، ضمیمهای برای توافق هستهای است.
ابوهلاله با اشاره به فضاسازی رسانههای سعودی و اماراتی درباره القای فضای جنگ علیه ایران، به افکار عمومی نوشت: «اینکه میگویم اطلاع است، نه تحلیل. کلا برخلاف آنچه رسانهها درباره سفر مایک پمپئو به عراق گفتند، باید بگویم سفر او کاملا برعکس چیزی بود که اعلام شد. پمپئو حامل پیام آرامکننده برای ایران بود. کل چیزی که آمریکا به دنبالش است، ضمیمهای برای توافق هستهای است، نه لغو آن.»
ابوهلاله توضیح داد: (دونالد) ترامپ دنبال این است که توافق، توافق خودش باشد نه توافق اوباما. آنها تأکید کردند که آمریکا دنبال جنگ نیست و این چیزی است که با توییتهای ترامپ [در خصوص انتظارش برای تماس با او از تهران] همخوانی دارد.
در همین ارتباط، «حمد بن جاسم بن جبر» در رشته توییتی همین مضمون را اعلام کرد و نوشت که جنگی میان آمریکا و ایران در نخواهد گرفت و هدف تنشهای جاری صرفا برای بازگشت دو طرف به میز مذاکره است.
حمد بن جاسم نوشت: تنش کنونی در منطقه خلیج [فارس] که برخی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج [فارس] از آن حمایت میکنند، نتیجهای در بر نخواهد داشت. آنطور که من میبینم، به درگیری نظامی گسترده با ایران منجر نخواهد شد بلکه هدف از آن در درجه اول، بازگرداندن توافق هستهای [برجام] به میز مذاکره میان آمریکا و ایران است.
عراق با تحریمهای آمریکا علیه ایران همراهی نمیکند
عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق، دو روز پیش در دیدار مشترک با سفرای انگلیس، فرانسه و آلمان در بغداد ضمن تاکید بر اینکه کشورش با تحریمهای آمریکا علیه ایران همراهی نمیکند، گفت: عراق نمیخواهد وارد هرگونه محوربندی علیه کشوری خاص شود و در عین حال بر گسترش روابط خود با ایران و آمریکا تاکید و از هرگونه تنشزدایی در منطقه حمایت میکند.
عملیات روانی
درز جزئیات سفر پمپئو به عراق به بیرون، آشکارا منتقلکننده پیام عقبنشینی و ترس آمریکا در برابر ایران بود؛ هرچند این هراس از احتمال شاخ به شاخ شدن با ایران، دقیقا خلاف ادعاها، لغزپراکنیها و اقدامات تحریکآفرین چند روز اخیر مقامات آمریکایی علیه ایران، بهخصوص در خلیجفارس بوده است اما شنیدهها و اطلاعات متقن ما نشان میدهد که این اقداماتِ در ظاهر، جنگطلبانه، کذایی و صرفا عملیات روانی برای عقبنشینی ایران و مجابشدن برای مذاکره با طرفهای غربی است.
یکی از نشانههای بروز تنش کاذب میان دو کشور، اعزام ناوگروه آبراهام لینکلن به خلیجفارس بود. مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا روز 16 اردیبهشت، اعلام کرد که ایالات متحده شاهد افزایش تحرکات ایران در منطقه بوده و اعزام ناوگروه آبراهام لینکلن به خلیجفارس هم به همین دلیل است. پمپئو تصریح کرد: «هر حملهای به منافع آمریکا در منطقه را از چشم ایران میبینیم؛ حتی اگر گروههایی مثل حزبالله یا حوثیها چنین اعمالی انجام دهند، آمریکا، ایران را مقصر میداند».
جان بولتون، مشاور جنگطلب ترامپ نیز درباره دلیل اعزام ناوگروه مزبور به خلیجفارس گفت: «اعزام ناو هواپیمابر آبراهام لینکلن و یگان بمبافکن ارتش آمریکا به خاورمیانه حامل این پیام روشن برای ایران است که در صورت هرگونه تعرض نظامی علیه منافع ایالات متحده یا متحدان آن، با واکنشی بیرحمانه مواجه خواهد شد».
این اظهارات جنگطلبانه بولتون در حالی است که آبراهام لینکلن از یک ماه گذشته قرار بود وارد خلیجفارس شود و اساس این اعزامها و جابهجاییها امری عادی تلقی میشد؛ اما مقامات آمریکایی سعی کردند به این اقدام معمول کشورشان پوشش نظامی بدهند.
مشتاق گفتوگو با ایران
با وجود این اقداماتِ در ظاهر جنگی، مقامات آمریکایی چند روزی میشود که اشتیاق وافرشان برای مذاکره با ایران را رسانهای کردهاند. یکی از این مقامات، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکاست. او پنجشنبه هفته گذشته، در سخنرانی خود در کاخ سفید گفت: «دوست دارم ایرانیها با من تماس بگیرند اما جان کری با آنها خیلی صحبت میکند و به آنها میگوید که با من تماس نگیرند. کری ملاقاتهای زیادی با ایرانیها داشته است و به آنها میگوید که چه کار کنند».
علاوه بر این، شبکه خبری «سیانان» روز گذشته در گزارشی اعلام کرد پس از آنکه به تازگی رییسجمهوری آمریکا خواهان تماس ایران با او شد، کاخ سفید با سوئیس تماس گرفته و شماره تلفنی را در اختیار گذاشته تا مقامات ایرانی بتوانند با ترامپ تماس بگیرند.
یا جنگ یا صلح
با وجود اینکه ترامپ از اشتیاقش برای مذاکره با ایران سخن گفته، برخی رسانههای داخلی که سابقا ید طولایی در تئوریزهکردن مذاکره و سازش با طرفهای غربی داشتهاند، با دوقطبیسازی از مفاهیمی نظیر جنگ و صلح، شرط دورشدن فضای تهدید و ارعاب از سر کشور را مذاکره قلمداد کردهاند. سابقه کاربرد دوقطبیسازی از جنگ و صلح، به انتخابات ریاستجمهوری سال 96 بازمیگردد؛ آنجا که رسانههای حامی حسن روحانی، مدام بر این نفیر دمیدند که در صورت پیروزی نامزد اصولگرایان یعنی ابراهیم رئیسی، کشور در ورطه جنگ در خواهد غلتید.
رسانههای دولتی البته در ایام مذاکرات هستهای نیز از دوقطبیسازی کاذب میان جنگ و صلح، چنتهای محکم برای آزمندی خود دوختند. رسانههای دولتی در آن ایام، مذاکره و محصول زاییدهشده از آن، یعنی برجام را تنها عامل موثر برای دورشدن غبار جنگ از بالای سر کشور ارزیابی کردند. این رسانهها گویا قصد دارند بار دیگر با دست یازیدن به سیاست نخنماشده «یا جنگ یا صلح» ضمن مشروعیتزایی برای نظریات خود نزد افکار عمومی، بار دیگر پای نظام سیاسی را به میدان مذاکره با غرب بکشانند.
سایت شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری تسنیم ، تاریخ انتشار 22اردیبهشت 98، کد خبر: 2009448، www.tasnimnews.com