شعارسال: امروزه در بسیاری از کشورهای جهان نه تنها مشکلی به نام زباله وجود ندارد بلکه با بازیافت و مصرف آن در بخش های مختلف اقتصادی زباله به منبع درآمدی جدیدی تبدیل شده و از آن به عنوان طلای کثیف نام برده می شود.

این در حالی است که برابر آمارها سالانه 20 میلیون تن زباله در کشور تولید می شود که سه برابر سرانه تولید زباله در جهان بوده و هنوز تولید زباله در کشور ما به عنوان تهدید سلامت و بهداشت عمومی مطرح است و نبود فرهنگ تولید و بازیافت آن باعث شده تا زباله همچنان به عنوان چالشی برای اغلب کلانشهرها تبدیل شود.

رها سازی زباله ها نه تنها در کلانشهرها بلکه در شهرستان ها و روستاها نیز تبدیل به چالش بزرگی شده و علاوه بر آلوده کردن محیط زیست، حیات وحش و گونه های گیاهی و جانوری را به مخاطره انداخته است. در این بین امروزه شهرهای شمالی کشور با حجم بالای پسماند مواجهند که به دلیل سطح بالای آب های زیرزمینی امکان دفن آنها وجود ندارد و به همین دلیل هم با انباشت زباله بسیار مواجهند. میزان زباله تولیدی در این مناطق روزانه معادل پنج هزار 500 تن است که این حجم بالا موجب بروز مشکلات زیست محیطی متعدد شده است. میلیون ها تن زباله ای که در گوشه و کنار مناطق ساحلی و جنگلی مازندران رها شده و با گذشت زمان شیرابه این حجم زباله وارد رودخانه ها و از آنجا وارد زمین ها و محصولات کشاورزی و دریا می‌شود و زندگی و سلامت تمام ایرانیانی را که از این محصولات استفاده می کنند، تحت تاثیر قرار خواهند داد.

حل معضل محیط زیست با گسترش کارخانه زباله سوز

کارشناسان یکی از مهم ترین مراحل در زنجیره مدیریت پسماند را سوزاندن زباله و دریافت انرژی حاصل از آن می دانند و بر اساس بررسی های انجام شده تنها راه حل و بهترین شیوه برای مدیریت پسماند شمال ایران نیز احداث نیروگاه‌های زباله سوز است.

جواد نصیری، کارشناس ارشد توده ‌سوزها در تولید انرژی پاک گفت: امروزه ﺑﺴﻴﺎری از ﻣﻘﺎﻣـﺎت و ﺟﻮاﻣـﻊ ﻣﺴوﻮل در ﻛﺸـﻮرﻫﺎی ﺻﻨﻌتی از ﻣﺸﻜﻼت ﻧﺎشی از ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ آﮔﺎهی ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻧـﺪ و درﺧﺼﻮص ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﭘﺴﻤﺎﻧﺪﻫﺎﻳﺸﺎن، روش ﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒـﻮل از ﻟﺤﺎظ زیست محیطی ﻣﺜـﻞ ﻛـﺎﻫﺶ در ﻣﺒـﺪا تولید زباله، ﻛﻤﭙﻮﺳﺖ، زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮزی و در ﻧﻬﺎﻳﺖ دﻓﻦ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار داده اﻧﺪ.

وی اظهار داشت: اﻳﻦ اﻣﺮ در ﺑﺴﻴﺎری از ﻛﺸﻮرﻫﺎ به عنوان ﻳﻚ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ﻓﻮق می‌ﺗﻮان ﺑﻴﺎن ﻛﺮد ﻛﻪ هم اکنون دو ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﻏﺎﻟﺐ در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺮژی از ﭘﺴﻤﺎﻧﺪ ﺷﻬﺮی در ﺟﻬﺎن زﺑﺎﻟﻪ ﺳﻮزی در درﺟﻪ اول و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻴﻮﮔـﺎز از دفن زباله در درﺟﻪ دوم ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ.

مدیر پیشین دفتر انرژی زیست توده سازمان انرژی‌های نو ایران گفت: در ﻣﻮرد ﺑﺴﻴﺎری از مناطق، روش زباله سوزی یکی از ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻳــﺎ ﺿﺮوری ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ زﺑﺎﻟﻪ ﺑـﻪ ﺷﻤﺎر می رود. بر اساس آمار جهانی هم اکنون تعداد 2 هزار و 450 زباله سوز در سطح جهان وجود دارد که بر حسب تناژ ژاپن با آمار سالانه 40 میلیون تن زباله جایگاه نخست را دارد و بعد از آن اروپا، چین و آمریکا قرار دارند.

وی گفت: پیاده کردن یک سیستم جامع مدیریت پسماند در کشورهای در حال توسعه، علاوه بر موانعی که در کشورهای توسعه یافته بر سر ایجاد چنین سیستمی وجود دارد، با مشکلات دیگری نیز روبه رو است که از جمله آن می توان به کمبود زیرساخت‌های اساسی و محدودیت منابع اشاره کرد.

وی افزود: سیستم های مدیریت پسماندی که هم اکنون در این کشورها موجود هستند، معمولا ویژگی هایی نظیر خدمات جمع آوری ناکافی، پردازش حداقل مواد و تلنبار کنترل نشده دارند.

این کارشناس گفت: جمع آوری داده ها در باره ترکیب پسماند، پیشرفت از تلنبار کنترل نشده به سمت استفاده از سیستم دفن بهداشتی، جدا سازی پسماند آلی که به کمپوست تبدیل می شود، استفاده از رفتگران به صورت سازمان یافته برای جمع آوری مواد قابل بازیافت و سوزاندن زباله های باقی مانده از فرآیند تفکیک به منظور کاهش حجم دفنی ،پیش نیاز برای اجرای یک سیستم جامع مدیریت پسماند است.

وی مزیت اصلی زباله سوزی را کاهش حدود 90 درصد حجم زباله جامد و حدود 70درصد وزن آن اعلام کرد و گفت: علاوه بر این به دلیل گازی کردن و تخریب مواد آلی(که در غیر این صورت می بایست تحت تجزیه بیولوژیکی در دفنگاه قرار گیرند)، مواد برجامانده از زباله سوزی به لحاظ فیزیکی پایدار هستند.

وی اظهار داشت: همچنین دمای بالای فرایند با تخریب کامل همه ارگانیسم هایی که در صورت دفع زمینی سبب بروز بیماری‌ها می شوند سبب ضد عفونی شدن جریان زباله می شود.

به گفته نصیری فرایند احتراق همه مواد انتشار دهنده بو در زباله را از بین برده، خاکستر زیرین و خاکستر معلق آن، بعد از خنک شدن، سترون و بی بو می شوند.

وی گفت: واحدهای زباله سوزی می توانند نزدیک مناطق ارایه خدمت (مناطق جمع آوری زباله) احداث شده و هزینه های حمل و نقل را، نسبت به دیگر روش های دفع، که در آنها لازم است زباله برای دفع نهایی، مسافت هایی را حمل گردد، کاهش دهند.

چند راهکار موثر دیگر برای کاهش پسماندها

کاوه مدنی، دانشمند، پژوهشگر و فعال محیط زیست در این خصوص گفته است: براى کاهش میزان پسماند در طبیعت، ساده ترین و موثرترین و کم هرینه ترین راهکار، تولید نکردن زباله از طریق کاهش مصرف و پرهیز از استفاده اقلام غیر ضرورى (مانند کیسه ها و بسته ها و نی پلاستیکی و ظروف و قاشق و چنگال یکبار مصرف، آب بسته بندی شده، نوشابه های خانواده) است. راهکار بعدى جداسازى زباله هاى خشک و تر است که یک روش ابتدایى براى کاهش میزان پسماند و اثر آن بر محیط زیست است.

وی افزوده است: متاسفانه هنوز در اکثر نقاط کشور ما، سامانه مناسبى براى جمع آورى زباله هاى تفکیک شده وجود ندارد اما در خیلى از شهرها ایستگاه‌هاى بازیافت شهردارى ها، زباله هاى قابل بازیافت را از شما دریافت مى کنند. این کار کمى پر زحمت است و بسیارى از شهروندان حتی از وجود این ایستگاه ها در سطح شهر بى خبر اند.

اگر فرصت و امکان مراجعه به این ایستگاه ها را ندارید، باز هم تفکیک زباله توسط شما مى تواند به کاهش پسماند در طبیعت کمک کند چرا که هستند کسانى که از زباله های ما ارتزاق مى کنند. میزان قابل توجهى از زباله هاى خشک و بازیافت پذیر، توسط گروهى از شهروندان شهر از سطل هاى آشغال جمع آوری مى شود. این دسته از شهروندان معمولا وضعیت بهداشتى و اقتصادى مناسبى ندارند و بابت این کار پر زحمت دستمزد بسیار ناچیزی دریافت مى کنند. اگر تصمیم به تفکیک زباله گرفتید، سعى کنید زباله تر را در کیسه هاى تیره و زباله خشک را در کیسه هاى روشن قرار دهید که فرآیند تشخیص نوع زباله و جمع آورى زباله های خشک را براى جمع کنندگان زباله ها آسان تر کنید.

استارت‌آپ‌ها به کمک محیط زیست می‌آیند

در حال حاضر مدیریت پسماندها می تواند فرصت خوبی برای اشتغال زایی و افزایش تولید ناخالص داخلی باشد. علی مریدی، مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست از برنامه این سازمان برای حمایت از شرکت‌های خصوصی و استارت‌آپ‌ها به منظور جمع‌آوری پسماندهای خشک خبر داد و گفت: یکی از مشکلات عمده در مدیریت پسماند آن است که در وزارت کشور و شهرداری‌ها عمدتا روی نقطه آخر مدیریت پسماند یعنی «امحاء» تمرکز شده است؛ درحالی که بر اساس استانداردهای جهانی، مراحل مختلفی برای مدیریت پسماند وجود دارد که «تفکیک از مبدا» و «کاهش تولید پسماند از مبدا» از جمله مهم‌ترین مراحل آن است.

به گفته وی، امحای پسماند بدون استفاده از فناوری‌های روز دنیا ممکن نیست و اوضاع بد اقتصادی کشور مانع خرید این فناوری‌های نوین می‌شود، به همین علت مدیریت پسماند به یک مساله لاینحل در ایران تبدیل شده است.

وی با اشاره به اینکه متولی مدیریت پسماند شهری، وزارت کشور است و سازمان حفاظت محیط زیست تنها ناظر عالی در این زمینه به حساب می‌آید، گفت: طی ماه‌های اخیر برنامه‌های مدیریت پسماند وزارت کشور را دریافت کردیم و متوجه شدیم که عمده تمرکز این برنامه‌ها بر امحای پسماند شامل زباله‌سوزی و ایجاد واحدهای کمپوست است که باید از طریق صنایع وارداتی انجام ‌شود و طبیعتا نیاز ارزی خاص خود را دارد. خوب می‌دانیم که در چنین شرایط اقتصادی، این برنامه‌ها عملیاتی به نظر نمی‌رسد.

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست درباره شیوه حمایت از استارت‌آپ‌های مدیریت پسماند، گفت: معاونت علم و فناوری ریاست‌جمهوری از این طرح‌ها حمایت می‌کند و داوطلبان می‌توانند به این بخش مراجعه کنند. سازمان حفاظت محیط زیست هم از چنین ایده‌هایی حمایت می‌کند و امکان مراجعه به این سازمان نیز وجود دارد؛ ضمن اینکه سعی داریم از طریق صندوق ملی محیط زیست فرصت حمایت مالی از استارت‌آپ‌های مدیریت پسماند را ایجاد کنیم.

سایت شعارسال، با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت آخرین خبر، تاریخ انتشار: 23مهر1398 ، کدخبر: 4667111: akharinkhabar.ir