شاکری با بیان اینکه متأسفانه شرکت پیمانکار تونل توحید حتی نقشه‌های تونل را نیز نمی‌داد می‌افزاید: اختلافات حقوقی در زمینه قرارداد با این شرکت وجود دارد که این مسأله سبب استنکاف شرکت پیمانکار شده است.رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه پیمانکار هنوز تونل توحید را قطعی تحویل نداده است، تصریح می‌کند: با اینکه پیمانکار با تأخیرات فراوان تونل توحید را تحویل داده اما تحویل قطعی نشده و تنها با استناد به تردد خودروها در این تونل می‌گوید که تونل را به شهرداری یا همان کارفرما تحویل داده است. در حالی که هنوز نقشه‌ها و... را تحویل نداده و هنوز بر سر مبلغ فعالیت‌های انجام شده اختلاف نظر وجود دارد.

تونل توحید امسال به سومین سال پرحادثه خود وارد شد تا با چکه کردن دوباره آب از سقف مسیر شمال به جنوبش، بار دیگر حواس‌ها را متوجه نقصی کند که در این 7 سال پس از افتتاح دست از سر این تونل پر سروصدای پایتخت بر نداشته است. حال این روزهای تونل توحید را شهروندانی بهتر درک می‌کنند که مسیر شبانه و روزانه‌شان از خیابان نواب می‌گذرد. جمله «تونل به علت تعمیرات از 12 امشب تا 5 صبح فردا تعطیل است»، همان جمله آشنایی است که وقت‌های شبانه عبوری‌های تونل توحید را حالا بدجور به خودش گره زده است. کارشناسان می‌گویند، تونل توحید در زمان اجرا فاقد «زهکشی» بوده وهمین مسأله موجب شده تا با ترکیدن لوله‌های آب یا یک بارندگی شدید، آب به جای اینکه وارد لوله‌های فاضلاب شود، مسیرش را به داخل تونل توحید کج کند. شهرداری، اما برای جبران این نقص، از یک‌سال گذشته کار عایق‌بندی تونل توحید را آغاز کرده که هم‌اکنون نیز 50 درصد کار جلو رفته و مهر ماه نیز، زمان نهایی پایان کار اعلام شده است. اما مسأله اصلی به چند سؤالی برمی‌گردد که حالا ذهن خیلی‌ها را به خود مشغول کرده. چرا بزرگترین تونل شهری پایتخت باید بعد از 7 سال که عمر زیادی برای یک تونل محسوب نمی‌شود، نیازمند عایق‌بندی شود؟ چرا تونلی که در یک رکورد بی‌سابقه در 30 ماه به پایان رسیده و مدال‌های افتخار را بر گردن مدیریت جهادی انداخته، باید بدون زهکشی تحویل مدیریت شهری شود؟ چرا تونلی به طول دو کیلومتر (به گفته مقامات شهری) بدون آب‌بندی کامل برای تردد خودروها بازگشایی شده و اساساً سهم نهادهای نظارتی برای تحویل طرحی عظیم که بیش از 300 میلیارد تومان هزینه روی دست کشور گذاشته، چقدراست؟ اگر پیمانکار مقصر اصلی این سهل‌انگاری است و در زمان اجرای طرح قصوری انجام داده، چرا تاکنون برای پاسخ قانع‌کننده آنها، اقدامی نشده و آیا پیمانکار می‌تواند زیر چشم تیزبین شهرداری و شورا برخلاف قراردادی که منعقد شده، عمل کند؟ آیا اگر پیمانکار کیفیت و شکل اجرا را مطابق نقشه‌های اولیه جلو نبرده، در زمان تحویل طرح، هیچ نظارتی بر حسن انجام کار صورت نگرفته و آیا این عذر بدتر از گناه نیست؟! یک منبع آگاه که در اجرای طرح تونل توحید، از نزدیک شاهد روند اجرای کار بوده، دراین باره اگرچه به جزئیات دقیق قرارداد اشاره نمی‌کند، اما می‌گوید که پیمانکار نمی‌توانسته برخلاف مفاد قرارداد حتی سنگی روی سنگ بگذارد و اگر مقام‌های شهرداری برخلاف این ادعا، می‌گویند، بهتراست که مدارک و مستندات موجود مثل نقشه‌ها و قرارداد را علنی کنند، چرا که اگر زهکشی در قرارداد قید شده باشد، پیمانکار حتماً انجام داده و نمی‌توانسته انجام ندهد! چرا؟ چون زور یک شرکت خصوصی به شهرداری نمی‌رسد! از طرفی کارفرما موظف بوده تا در پایان کار مراحل را یک به یک چک کرده و تأیید کند و سپس کار را تحویل بگیرد، سؤال افکار عمومی این است که مهندسان ناظر در آن زمان (که معاونت فنی و عمرانی تحت تصدی احمد دنیا مالی قرار داشت) چه می‌کردند که حالا باید عیب‌های طرح مشخص شود؟!

ابوالفضل قناعتی عضو شورای شهر مدتی پیش گفته بود: اگرچه طراحی این تونل برعهده پیمانکار بوده است، اما این موضوع رافع مسئولیت شهرداری نیست؛ کارشناسان شهرداری باید طرح را مطالعه کرده و از پیمانکار می‌پرسیدند که برای زمان بارندگی، طوفان، زلزله یا جمع شدن آب در تونل و... چه تمهیداتی در نظر گرفته‌اند. در زمان زلزله بتن استفاده شده، کلاف‌بندی‌ها و آرماتورها چقدر پاسخگو هستند؟ و کارفرما باید این موارد را از پیمانکار می‌خواست.وی با بیان اینکه از طرف دیگر پیمانکار نیز باید به کارفرما تأکید می‌کرده که این طرح نیاز به عایق‌بندی داشته و مبلغ مورد نیاز را اطلاع می‌داده است، گفته بود: اگر چنین نامه‌ای از طرف پیمانکار به کارفرما نوشته شده و پاسخی داده نشده که کارفرما مقصر است، اما اگر چنین سؤالی نشده و پیمانکار عایق‌بندی را در طراحی طرح نیاورده است، او نیز مقصر است.

نخستین خبرسازی‌ها برای حادثه خیز بودن تونل توحید به سال 88 برمی‌گردد، یعنی چند ماه پیش از بازگشایی رسمی آن، همان وقتی که ریزش و نشست زمین در بزرگراه نواب تا خیابان کلهر، یک کارگر را کشت و چند نفر را روانه بیمارستان کرد. همان وقت، اما همه چیز از گردن تونل توحید ساقط شد! حتی انتقادات شورا هم نتوانست کاری از پیش ببرد، تا آذرماه سال 88 که برای دومین بار، ریزش تونل توحید رسانه‌ای شد و نگرانی‌ها را تشدید کرد، اما همان زمان هم همه تقصیرها بر گردن ترک آسفالت خیابان افتاد تا خرداد ماه سال گذشته که چکه چکه کردن‌ها، دوباره این تونل را بر سر زبان‌ها انداخت و البته علتش هم ترکیدگی لوله‌های آب اعلام شد! و آخرین چکه کردن‌ها هم به بیست و هفتم تیرماه همین امسال برمی‌گردد که برای چند ساعتی مسیر شمال به جنوب تونل توحید را مسدود کرده بود.

«علیرضا جاوید»، معاون فنی و عمرانی شهرداری تهران با این حال معتقد است که ورود آب به تونل توحید نشاندهنده مشکل سازه‌ای تونل نیست و این مشکل در تونل‌های بین شهری هم دیده می‌شود. به گفته او، حالا براساس طرحی که استادان دانشگاه تهران برای عایق‌بندی تونل توحید ارائه داده‌اند و با حضور پیمانکاران مجرب، از ابتدای سال 94، کار تکمیل عایق‌بندی و تزریق مواد خاصی که بخشی از آن در داخل و بخشی دیگر از خارج کشور تهیه می‌شود، آغاز شده و هم‌اکنون کار 50 درصد پیشرفت داشته است.

جاوید با تأیید اینکه در فرایند اجرای کار، سقف تونل توحید عایق‌بندی نشده بود، به «ایران» می‌گوید که دلیل این امر هم بنا به نظر فنی مشاور پیمانکار، مسیر شمالی به جنوبی تونل و پایین‌تر بودن سطح آب‌های زیرزمینی نسبت به کف تونل بوده است، اما اگر در زمان طراحی و اجرا، آب‌بندی کامل انجام شده بود، مشکل نفوذ آب به داخل تونل از سقف آن هرگز به وجود نمی‌آمد.وی درباره مفاد قراردادی که با پیمانکار به امضا رسیده نیز می‌گوید که همچنان اختلاف نظری بین پیمانکار و شهرداری تهران وجود دارد، اما به آب‌بندی تونل مربوط نمی‌شود، اگرچه قرار است براساس صورتجلسه‌ای که بین شهرداری و پیمانکار در 2 سال قبل به امضا رسیده، هزینه آب‌بندی از صورت وضعیت قرارداد کسر شود.به گفته جاوید، هزینه پایه عملیات آب‌بندی حدود 3 میلیارد تومان برآورد می‌شود.با وجود این، «علی ابراهیمی»، کارشناس حمل و نقل و ترافیک معتقد است که عایق‌بندی نمی‌تواند جای زهکشی اولیه را بگیرد، چراکه عایق‌بندی موقتاً جواب می‌دهد و تنها جلوی نفوذ آب را می‌گیرد، درحالی که در زهکشی آب به سمت لوله‌های آب هدایت می‌شود. وی با بیان اینکه در اجرای طرح تونل توحید کیفیت فدای سرعت و کمیت شده است، می‌گوید: متأسفانه به خاطر سرعت بالای کار و زهکشی نکردن، آب‌های سطحی به جای انتقال به کانال‌ها به روی سطح تونل می‌روند و همین مسأله موجب ریزش آب شده است.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از روزنامه ایران صفحه 4، تاریخ انتشار: سه شنبه 12 مرداد 1395، شماره:6275.