شعار سال: «خروج» نخستین فیلم سینمایی ایران با قابلیت اکران است که پیش از نمایش عمومی در سالن‌های سینما سراغ شبکه نمایش خانگی آمده و در بستر VOD مهمان خانه‌های مردم شده است. گفته شده این اتفاق با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا، تعطیلی سالن‌های سینما، بلاتکلیفی اوضاع اکران تا پایان سال و از همه مهم‌تر خانه‌نشین مردم رخ داده است. لازم است این اتفاق و حرکت سینمای ایران به سمت نو شدن از منظر کارشناس‌ها و فعالان سینمایی مختلف مورد نقد و بررسی قرار بگیرد.

در همین زمینه علیرضا رئیسیان، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در خصوص پخش اینترنتی فیلم‌ها قبل از اکران سینمایی گفت: با توجه به اینکه در کشور ما زیرساخت‌های لازم و همین‌طور قوانین دقیق و درستی برای ارتکاب جرائم نمایش اینترنتی در این بخش خاص نداریم به نظر من کار اشتباهی در این مقطع انجام شد. همین‌طور که معتقدم علی‌رغم پروپاگاندای فراوان، آمادگی روانی در جامعه برای بیان اینکه این هم شکلی از دیدن فیلم هست هنوز وجود ندارد.

تهیه‌کننده و کارگردان فیلم «مردی بدون سایه»، با بیان اینکه برای چنین کار‌هایی نباید امید به بازگشت سرمایه داشت، گفت: پخش این‌چنینی فیلم نیاز به مقدماتی دارد که اگر رعایت نشود همین اتفاقی می‌افتد که الآن رخ داده است. هم خسارت اقتصادی به بار می‌آید و هم به‌نوعی می‌توان گفت که فیلم دیده نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه مبنای اعداد و ارقام فروش یک روزه فیلم ملاک درستی برای ارزیابی موفقیت نیست اضافه کرد: در خارج کشور وقتی نمایش آثار این‌گونه انجام می‌شود مسائل بعدی هم از قبل محاسبه دقیق دارد و تبلیغات لازم برای آن انجام می‌شود. علاوه بر این‌ها پخش اینترنتی فیلم بدین شکل برای تمام فیلم‌ها نیست.

مقایسه کردن قاچاق فیلم در ایران و سایر نقاط جهان کاملاً اشتباه است

علیرضا رئیسیان در پاسخ به اینکه چطور می‌توان جلوی قاچاق شدن فیلم که سال‌های زیادی است در سینمای ایران رایج است را گرفت، گفت: لازم است در این خصوص موردی را توضیح دهم که حتی دیده‌ام خبرنگاران سینمایی هم در مورد آن به‌اشتباه افتاده‌اند. برخی گفته‌اند که بحث قاچاق فیلم در همه جای دنیا اتفاق می‌افتد و حتی برای نت‌فلیکس هم قاچاق وجود دارد. من می‌خواهم در اینجا بگویم که اصلاً چنین چیزی نیست و این‌ها مواردی است که بدون تحقیق و پرسش بیان شده است.

تهیه‌کننده و کارگردان فیلم سینمایی «چهل‌سالگی» با گلایه از اینکه چرا همه‌چیز مملکت ما با آمریکا مقایسه می‌شود، افزود: اولاً نت‌فلیکس یک کمپانی بزرگ تولید و پخش فیلم است که بازارش کل جهان به‌جز دو یا سه کشور مثل ایران را در برمی‌گیرد. نزدیک به هفتاد درصد بازار فیلم در جهان هم دست آمریکاست.

در چنین بازار گسترده‌ای اگر شاهد پنج درصد قاچاق هم باشیم عدد زیادی نیست. این در حالی است که بازار فیلم‌های ما داخل کشور ایران است، آن‌هم نه تمام شهر‌ها و آن‌هم نه تمام محله‌ها. پس این مقایسه از اساس باطل است.

قوانین خارج از کشور به حدی سخت‌گیرانه است که کسی جرئت کپی کردن و انتشار فیلم را به خود نمی‌دهد

رئیسیان در ادامه دومین دلیل خود برای اشتباه بودن قیاس قاچاق فیلم در ایران و سایر نقاط دنیا را این‌طور بیان کرد: در خارج از کشور و هر جای جهان که قوانین WTO و کپی‌رایت لحاظ می‌شود، صبح که لپ‌تاپ خود را باز می‌کنید و ویندوز بالا می‌آید، همان موقع باید پرداختی به کمپانی مایکروسافت داشته باشید که بزرگ‌ترین درآمد مایکروسافت هم از همین حق عضویت‌هاست.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «بانوی اردیبهشت» افزود: نت‌فلیکس هم این‌طور است؛ یعنی وقتی در خارج از کشور بخواهید از این شبکه استفاده کنید باید حق عضویت بدهید، پرداخت ماهیانه بدهید و تازه آن وقت ردیابی هم می‌شوید. به‌محض اینکه چیزی را با هر شیوه‌ای که مد نظر دارید دانلود کنید و ردیابی مدنظر شما را پیدا کند، آن وقت قوانین بسیار سخت و مجازات‌های مالی سنگین و چیز‌های دیگر اعمال می‌شود.

وی افزود: این قوانین به حدی سخت‌گیرانه است که دیگر کسی به خودش جرئت نمی‌دهد، بیاید و اثری را کپی کرده و بعد تکثیر کرده و آن را پخش کند. البته اینکه شما می‌بینید بعضی از این فیلم‌ها هم‌زمان در ایران می‌آید به خاطر این است که ایران تابع آن قوانین نیست.

رئیسیان خاطرنشان کرد: در آمریکا، اروپا، ژاپن یا دیگر کشور‌های توسعه‌یافته کسی سراغ اینکه فیلم را کپی کرده و پخش کند نمی‌رود، چون می‌داند که اگر گیر بیافتد مجازات سنگینی در انتظارش است.

اکران اینترنتی به شرطی صرفه اقتصادی دارد که تولیدکننده و پخش‌کننده یکی باشند

رئیسیان در سومین قسمت از صحبت‌های خود در خصوص اشتباه بودن قیاس قاچاق فیلم در ایران و خارج از کشور گفت: کمپانی نت‌فلیکس فیلم‌هایی که خودش تهیه‌کرده مثل «آیریش من» را هم‌زمان با اکران عمومی در آمریکا روی شبکه می‌گذارد و برای فیلم‌هایی که دیگران ساخته‌اند این کار را انجام نمی‌دهد. چرا که آنقدر پرداختی نت‌فلیکس برای این کار باید بالا باشد که دیگر برایش صرفه اقتصادی نخواهد داشت.

وی افزود: در آنجا برای دیدن فیلمی در VOD هم‌زمان با اکران در سینما باید علاوه بر حق عضویت پول هم پرداخت کرد؛ اما در اینجا فیلم را جای دیگری ساخته و فقط برای پخش در بستر سایت‌های اینترنتی بلیت می‌فروشد. به نظرم این کار زمانی جوابگوست که درآمد تبلیغات هم به کمپانی سازنده برسد، یعنی اکران اینترنتی به شرطی صرفه اقتصادی دارد که تولیدکننده و پخش‌کننده یکی باشند.

مشکل اصلی قاچاق فیلم نبود قوانین بازدارنده است/ حتی اگر خودت قاچاقچی فیلم را تحویل دهی اتفاق خاصی برایش نمی‌افتد

علیرضا رئیسیان گفت: مشکل اصلی اینکه فیلم‌ها بلافاصله با انواع کیفیت‌ها کپی شده و پخش می‌شوند به‌غیراز معضلات مربوط به زیرساخت‌هاست. مشکل اصلی در نبود قوانین است. حتی اگر مجرم را بگیری، دست‌گیر کنی و خودت ببری به قوه قضاییه تحویل بدهی باز هم مجازات آن‌چنانی برای قاچاقچی فیلم وجود ندارد.

کمیسیون فرهنگی مجلس به جای اظهارنظر‌های حاشیه‌ای به قوانین حفظ حقوق مؤلف بپردازد

تهیه‌کننده «مومیایی ۳» گفت: این نقص قوانین را چند سال است که ما به مجلس می‌گوییم و هیچ‌وقت ثمره‌ای نداشته است. متأسفانه با وجود گذشت چهل سال از انقلاب قوانین ما در این زمینه به سال ۱۳۴۸ بازمی‌گردد و از آن زمان تاکنون قانون حقوق مؤلفین و مصنفین هیچ تغییری نداشته است.

رئیسیان با اشاره به عمر پنجاه‌ساله قانون مؤلفین و مصنفین افزود: مجلس چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب هیچ‌گونه ورودی برای اصلاح این قانون انجام نداده است. کمیسیون فرهنگی که درباره هر چیز حاشیه‌ای در هنر و سینما و تلویزیون نظر می‌دهد یک‌بار نمی‌آید روی یک مسئله بنیادین مثل حقوق مؤلف، قوانین کپی‌رایت و دفاع از حقوق مالکانه کار کند.

ماجرای پیگیری رئیسیان از دوره‌های مختلف مجلس برای حل کردن خلأ قانونی دفاع از حقوق مؤلف

وی افزود: آن زمانی که من مسئول کانون کارگردانان سینما بودم، درباره پیگیری حفظ حقوق مؤلف و قانون کپی‌رایت کار کردیم و حتی رفتیم با مجلس هم در این مورد مذاکره کردیم و گفتیم دفاع از حقوق مالکانه و حقوق مؤلف بالاخره باید جایی اتفاق بیافتد. البته که آن حرف‌ها در زمان ریاست آقای حداد عادل بر مجلس به هیچ نتیجه‌ای هم نرسید.

رئیسیان افزود: در سال‌های اخیر هم محمود صادقی از نمایندگان مجلس برای بحث در این خصوص دوباره سراغ ده نفر از فعالان سینمایی آمد که البته من هم در میان آن‌ها بودم. من به او گفتم که محال در این زمینه به نتیجه‌ای برسی. چون در مجلسی که ما می‌بینیم این موضوعات نه برای آن‌ها اهمیت دارد و نه متوجه آن می‌شوند. البته ساعت‌های زیادی روی پیش‌نویسی که صادقی آورده بود وقت گذاشتیم و سرانجام اصلاحات خوبی روی آن انجام دادیم؛ اما درنهایت بعد از مدتی صادقی تماس گرفت که نمی‌شود کاری کرد.

این فعال سینمایی کشور که سابقاً برنده لوح تقدیر جشنواره مونترال کانادا هم شده است، افزود: قوه قضائیه وقتی قانونی برای مواجهه با این امر ندارد، از خودش که نمی‌تواند قانون ایجاد کند و کسی را هم نمی‌تواند برای این امر بگیرد و جریمه کند. پس این‌ها همه به هم متصل است.

وزارت ارشاد هیچ برنامه‌ای برای دوران بعد از کرونا ندارد/ فیلم حاتمی‌کیا حیف شد

وی با گلایه از اینکه نه وزارتخانه ارشاد و نه هیچ کس دیگری برنامه‌ای برای دوران پساکرونا و تمام شدن بیماری ندارد و هیچ مسئولی در این زمینه چیزی نمی‌گوید گفت: به نظر من فیلم حاتمی کیا حیف شد، چرا که این فیلم می‌توانست بیاید و به‌خوبی اکران شود. البته برای «خروج» فضاسازی‌های گسترده‌ای در جشنواره شد، ولی من حاتمی کیا را به‌عنوان کارگردانی مسلط به ابزار می‌شناسم. او را کارگردانی می‌دانم که ساختار و تکنیک را می‌شناسد؛ اما به نظرم این شیوه از پخش، فرصت دیده شدن فیلم در سینما را از مخاطب گرفت.

«خروج» یک فیلم اعتراضی است که به سمت حماسه شدن می‌رود

علیرضا رئیسیان گفت: هرچند که من «خروج» را ندیده‌ام، اما آنچه از طریق خبر‌ها پیگیری کردم فهمیدم که «خروج» یک فیلم اعتراضی است که بشدت هم به سمت حماسه می‌رود و البته فیلمی امروزی است.

تهیه‌کننده و کارگردان فیلم سینمایی «دوران عاشقی» افزود: به نظر من همه مدل فیلمی باید ساخته شود و البته باید دیده هم بشود. اینکه ما بگوییم این نوع فیلم نیاز دارد تقویت شود یا فلان مدل فیلم زیاد شده را قبول ندارم. در کشور‌های پیشرفته وقتی هشتاد الی صد فیلم در سال ساخته می‌شود، هم خود تهیه‌کننده‌ها و هم نهاد‌های فکری و تصمیم‌گیرنده برنامه‌ریزی می‌کنند چه نوع تنوعی باید وجود داشته باشد.

وی گفت: در خارج از کشور برای فیلم‌های بزرگ و پرخرج قوانین ضد انحصار وجود دارد و مثلاً فیلم‌های ابرقهرمانی همه‌اش نمی‌تواند برای یک کمپانی باشد. این‌گونه فیلم‌ها هیچ‌وقت با همدیگر اکران نمی‌شود و هیچ‌وقت هم منافع همدیگر را به خطر نمی‌اندازد.

برخی در دولت می‌خواهند فیلم‌سازان نسل اول و دوم سینمای ایران را حذف کنند/ امسال نوبت حاتمی‌کیا بود

رئیسیان با اشاره به اینکه در سینمای جهان وودی آلن و اسکورسیزی هر سال فیلم می‌سازند و کسی هم به آن‌ها کاری ندارد گفت: در ایران، اما تعداد زیادی از فیلم‌ها و کارگردان‌های معتبر دارند حذف می‌شوند آن‌هم توسط دولت و رسانه‌ها، درحالی‌که این‌ها اصلاً جای کسی را تنگ نمی‌کنند. آقای پوراحمد و آقای کیمیایی شخصیت‌های خوش‌نامی هستند. آقای بیضایی و آقای کیارستمی چرا از ایران رفتند و اینجا فعالیت نکردند؟

کارگردان و تهیه‌کننده فیلم سینمایی «ریحانه»، افزود: چنین مواردی نشان می‌دهد که اینجا هیچ قوه عاقله‌ای برای سروسامان دادن به این وضعیت وجود ندارد، نه در جوامع غیردولتی و نه در دولت؛ بنابراین اتفاق خیلی بدی در حال رخ دادن است. در سال‌های قبل‌تر برای نسل اول فیلم‌سازان کشور اتفاقات بدی رقم خورد، سپس برای افراد دیگر و حتی خود من، امسال هم برای آقای حاتمی کیا.

وی گفت: این رویه در سال‌های آینده هم ادامه پیدا خواهد کرد، چرا که قرار بر حذف نیرو‌های کاملاً به‌دردبخور در سینماست. البته که این حذف، حذف کردنی کاملاً غیرضروری است.

رئیسیان در پاسخ به این سؤال که فکر می‌کند چه کسانی به دنبال حذف کردن نیرو‌های ارزشمند سینما هستند گفت: به نظرم بیشتر از همه خود دولت نقش دارد. البته دولت نه به معنای شخص رئیس سازمان سینمایی که اطلاعات زیادی از این وادی ندارد، بلکه تصمیم‌گیرندگانی در پشت یا جلوی کار هستند در این زمینه مؤثرند. آن چیزی که من می‌فهمم این است که قصد این افراد بر حذف نسل اول و دوم سینمای ایران است و در ادامه میدان دادن به پول‌های مشکوک و آدم‌های تازه.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از سایت خبری انتخاب ، تاریخ انتشار 28 فروردین    99، کد خبر:   542877، www.entekhab.ir