شعار سال: صنايع‌دستي و محصولات دست‌ساز عشاير و روستاييان که روزگاري نماد و نشانه عقب‌ماندگي و بي‌کلاسي بود، اکنون به نقطه قوت صادرات و پرستيژ اجتماعي بدل شده است. روز سه‌شنبه علي‌اصغر مونسان، وزير ميراث ‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي، در مراسم افتتاح يک مجتمع پژوهش، توليد و عرضه صنايع‌دستي در احمدآباد مستوفي تهران با اشاره به همين موضوع اين‌طور گفت: «در سال‌هاي گذشته به‌جاي استفاده از صنايع‌دستي و کالاهاي ايراني که کنار گذاشته شده بود، اقلام و کالاهاي اروپايي و وارداتي مورد توجه قرار گرفت و حتي برخي‌ها تصور مي‌کردند صنايع‌دستي کالاهايي قديمي و دهاتي و فاقد ارزش است؛ اما امروزه خوشبختانه با تلاش هنرمندان صنايع‌دستي کشور صنايع‌دستي زيبا و کاربردي توليد مي‌شود که در کشورهاي اروپايي نيز اين کالاها با قيمت‌هاي بسيار خوبي به فروش مي‌رسد».
او همچنين در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود آمار و ارقام صادرات صنايع‌دستي را نيز اعلام کرد و گفت: «سال پيش 273 ميليون دلار حجم صادرات صنايع‌دستي از مبادي رسمي گمرکي و 250 ميليون دلار نيز به‌صورت چمداني صنايع‌دستي صادر شده است که در مجموع به بيش از 500 ميليون دلار مي‌رسد».
بااين‌همه هم فشار تحريم‌ها و سختي مبادلات مالي و هم بحراني که کرونا ساخته است، باعث شده در سه، چهار ماه گذشته اين بازار محبوب که چرخيدن چرخش بيشتر از همه به زندگي هنرمندان روستايي و عشايري رونق مي‌دهد، کندتر شود.
مجتمعي که روز سه‌شنبه در نزديکي تهران و در شهرک صنايع چوبي احمدآباد مستوفي افتتاح شد، حاصل ايده و تلاش آرش حيدريان است که به شکل خانوادگي سابقه چهار نسل فعاليت در عرصه توليد و صادرات فرش دستباف دارند و آغاز رسمي کار خانوادگي‌شان در اين حوزه به سال 1270 خورشيدي برمي‌گردد؛ اما خود او به غير از فعاليت در اين حوزه سنتي و خانوادگي به سمت پژوهش و توليد و عرضه ديگر صنايع دستي ايراني نيز رفت و در اين سال‌ها تلاش کرده است با مدرن‌سازي و ايجاد تغييراتي در شکل و ساختار اين هنرهاي دست‌ساز چهار گوشه ايران آنها را مطابق سليقه و نياز مصرف‌کنندگان امروزي هم در داخل کشور و هم خارج از کشور تغيير بدهد.
بر همين اساس هنرمندان فعال در اين مجتمع در احمدآباد مستوفي در بخش‌هاي مختلف مجموعه، با کار روي انواع صنايع‌دستي ايراني که در استان‌هاي مختلف توليد مي‌شوند، با بازطراحي و بهسازي مواد اوليه و شيوه ارائه اين محصولات در کارگاه‌ها و آزمايشگاه‌هايي که به همين منظور فعال شده‌اند تلاش مي‌کنند اين هنرهاي دستي و سنتي را به شکلي مدرن و امروزي در مدل‌هاي نمونه بازتوليد کنند. 
در مرحله بعد اين نمونه‌ها براي توليد نهايي و براي عرضه رسمي به دست توليدکنندگان اصلي در شهرها و روستاهاي مختلف کشور رسانده مي‌شوند تا براساس آنها اقدام به توليد کنند. حاصل اين فرايند نيز توليد صنايع‌دستي متنوعي است که به شکلي محسوس باب سليقه مصرف‌کنندگان امروزي هستند و در خارج از ايران نيز مشتريان و علاقه‌مندان بسياري دارند.
بخش زيادي از محصولات توليد‌شده از سوي اين مجتمع صنايع‌دستي به شکل‌هاي مختلف هم از مبادي رسمي و هم به‌صورت کالاي همراه مسافر به کشورهاي غربي به‌ويژه در اروپا صادر مي‌شود و از محبوبيت زيادي نيز برخوردار هستند. بي‌ترديد اگر موانع موجود چه به‌لحاظ سياسي و تحريم‌ها و چه به‌لحاظ وضعيت بهداشت و سلامت ناشي از کرونا نبود، بازار صنايع‌دستي مدرن‌شده و امروزي ايران هر روز بيشتر از گذشته با رونق مواجه مي‌شد.
عصر روز سه‌شنبه و هم‌زمان با روز جهاني صنايع دستي (20 خرداد برابر با 10 ژوئن) علي‌اصغر مونسان وزير ميراث فرهنگي و گردشگري و صنايع دستي، پويا محموديان معاون صنايع دستي کشور، عيسي فرهادي فرماندار تهران، مسعود مرسلپور فرماندار اسلامشهر و جمع ديگري از مسئولان با هدف افتتاح و آغازبه‌کار رسمي اين مجتمع حاضر شدند و از قسمت‌هاي مختلف اين مجموعه نيز بازديد کردند.
مونسان در حاشيه بازديد از اين مجتمع صنايع‌دستي گفت: «با افتتاح اين مجتمع در حقيقت بسيار خوشحال هستم که طرح تجاري‌سازي صنايع‌دستي به‌خوبي در حال پيشرفت است که کارگاه افتتاح‌شده امروز نيز خط توليدي از صنايع‌دستي محسوب مي‌شود، ما هم تلاش داريم بازار فروش صنايع‌دستي بزرگ‌تر شود و با توجه به ظرفيت‌هاي موجود در کشور سهم اين هنرصنعت در توليد ناخالص کشور افزايش يابد؛ اين مسئله که در حال اجراشدن است در جهت توسعه بازار صنايع‌دستي بسيار اهميت دارد. ملزومات مورد نياز در خانه‌هاي ايراني در خط توليد صنايع‌دستي در حال طراحي است که علاوه بر زيبايي، کالاهايي باکيفيت و با هويت ايراني - اسلامي است».
وزير ميراث‌فرهنگي تأکيد کرد: «در سال‌هاي گذشته به‌جاي استفاده از صنايع‌دستي و کالاهاي ايراني که کنار گذاشته شده بود، اقلام و کالاهاي اروپايي مورد توجه قرار گرفت و حتي برخي‌ها تصور مي‌کردند صنايع‌دستي کالاهايي قديمي و فاقد ارزش است؛ اما امروزه خوشبختانه با تلاش هنرمندان صنايع‌دستي کشور شاهد اين هستيم که صنايع‌دستي زيبا و کاربردي‌ای توليد مي‌شود که در کشورهاي اروپايي نيز اين کالاها با قيمت‌هاي بسيار خوبي به فروش مي‌رسد. ما نيز تلاش مي‌کنيم حجم بازار صنايع دستي را افزايش دهيم که کارهایی خوبي در اين زمينه در حال انجام‌شدن است. قبلا هنرمندان به‌صورت جداگانه در زمينه صنايع‌دستي فعال بودند ولي اکنون با ورود سرمايه‌گذاران اين امکان وجود دارد که فعالان صنايع‌دستي و هنرمندان در کنار يکديگر محصولاتشان را توليد مي‌کنند که هم‌افزايي ايجاد کرده است».
اين مقام مسئول همچنين با اشاره به تأثير کرونا بر فعاليت هنرمندان صنايع‌دستي نيز گفت: «دولت اقداماتي را در جهت حمايت از اين صنعت در شرايط کرونا انجام داده است، حدود 50 هزار ميليارد تومان بسته حمايتي براي 10 بخش در نظر گرفته شد که سه بخش آن مربوط صنايع‌دستي است که مشمول توليد و فروش آن است.»
در حاشيه همين مراسم همچنين چهار پروژه به نمايندگي از ساير استان‌هاي کشور به‌صورت نمادين به بهره‌برداري رسيد که شامل افتتاح مرکز آموزش جاجيم‌بافي در روستاي زيارت استان گلستان، راه‌اندازي خانه حصير ايران در گيلان، ايجاد خانه خلاق صنايع‌دستي در کرمانشاه و رونمايي از تمثال شهيد حاج قاسم سليماني در کرمان است.
مونسان بعد از افتتاح ويدئوکنفرانسي مرکز جاجيم‌بافي در روستاي زيارت استان گلستان گفت: «صنايع‌دستي روند روبه‌رشدي را در توليد، عرضه و صادرات دارد که البته مهم‌تر از آن اين است که صنايع‌دستي توانسته هويت ما را زنده کند و اقلام و کالاهاي زيبايي را که به دلايل مختلف کنار گذاشته بوديم و به‌جاي آن اقلام غربي را مصرف مي‌کرديم، دوباره به زندگي‌ها بازگردانده است. يکي از موضوعاتي که در حوزه صنايع‌دستي به‌طور ويژه بايد به آن در اين استان پرداخته شود، پيگيري و اجراي طرح تجاري‌سازي صنايع‌دستي است».
پويا محموديان، معاون صنايع‌دستي وزارت ميراث‌فرهنگي، گردشگري و صنايع‌دستي نيز در اين مراسم در سخناني گفت: «صنايع‌دستي گنج پنهان ايران‌زمين است و هنرمندان صنايع‌دستي قشر ارزشمندي هستند که ارتقاي جايگاه ايران در حوزه صنايع‌دستي مديون زحمات اين افراد است. ايران در توليد صنايع‌دستي سومين کشور جهان از نظر تنوع به حساب مي‌آيد و اين جايگاه ارزشمند به‌خاطر زحمات و تلاش‌هاي فعالان و هنرمندان صنايع‌دستي است». محموديان خاطرنشان کرد: «با شيوع کرونا هنرمندان صنايع‌دستي سخت‌ترين روزهاي خود را پشت سر گذاشتند، اما خوشبختانه با تدابيري که انديشيده شد فعالان اين هنرصنعت مورد حمايت دولت قرار گرفتند و بسته‌هاي حمايتي براي آنان تدوين شد و يکي از 13 رسته‌اي است که دولت از آن حمايت خواهد کرد».
با وجود اين اظهارات مسئولان و متوليان حوزه صنايع‌دستي و در شرايطي که هنرهاي دستي توليد هنرمندان ايراني از محبوبيت زيادي در جهان برخوردار است، به‌دليل تشديد تحريم‌ها و سخت‌شدن شرايط تبادل مالي و جابه‌جايي کالا از مبدأ ايران و همين‌طور بازگشت منابع مالي حاصل از فروش صنايع‌دستي به داخل، اين صنعت که پتانسيل بسيار زيادي در زمينه ارزآوري و رونق کسب‌و‌کار به‌ویژه در روستاها و استان‌هاي محروم کشور دارد با مشکلات و موانع بزرگي مواجه شده است.
درهمين‌حال و از اسفندماه سال گذشته و با شيوع جهاني کرونا و متوقف‌شدن همه تبادلات و حمل‌ونقل‌هاي مسافري و کالايي بين کشورها، صادرات صنايع‌دستي چه به‌صورت رسمي و چه به‌صورت چمداني به‌صورت کامل متوقف شده است و همين مسئله تا اينجا آسيب زيادي به اين بازار پررونق وارد کرده است. بايد منتظر ماند و ديد در آينده شرايط سياسي، اقتصادي و بهداشتي جهان و ايران به کدام سمت مي‎رود و آيا کشتي پرمحصول صنايع‌دستي ايران مي‌تواند به سلامت از اين درياي توفاني عبور کند يا خير.

شعارسال،با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از روزنامه شرق،تاریخ انتشار: 22 خرداد 1399،کدخبر: 3740،www.sharghdaily.com