شعار سال: حکومت افغانستان هم‌زمان با اعلام موقفش مبنی بر رها نکردن ۵۹۷ زندانی‌ طالبان، می‌گوید که تصمیم پیرامون رهایی زندانیان باقی‌مانده این گروه هنوز نهایی نشده، اما پیش از آن طالبان باید متناسب با اقدام‌های حکومت عمل کرده و خشونت‌ها را کاهش دهند.

به گفته مقام‌های افغان، نیاز است که اعضای طالبان از فرصت فراهم شده برای صلح استفاده کرده، وارد مذاکرات شوند و به جای کویته و پشاور،‌ در افغانستان، صلح‌آمیز زند‌گی کنند.

گروه طالبان اما می‌گوید که همه زندانیان‌ این گروه دوسیه‌های سیاسی دارند و تا زمان آزاد نشدن کامل زندانیانش به میز مذاکره حاضر نمی‌شود.

این گروه هشدار می‌دهد که حکومت نمی‌خواهد مذاکرات بین‌الافغانی آغاز شود و باید پای تبعات آن بنشیند. این در حالی است دو طرف معتقد اند در آمارهای زندانیان آزاد شده، ایرادهایی وجود دارد. به گفته مقامات در حکومت، برخی از زندانیان آزاد شده از سوی طالبان، کارمندان ملکی یا غیرنظامیان‌اند. طالبان اما تصریح می‌کنند که حکومت آمار زندانیان آزاد شده حزب‌ اسلامی را به گونه تکراری در پای این گروه نوشته است. این همه در حالی اتفاق می‌افتد که کابل روز گذشته محور «نشست مشورتی تقویت اجماع برای صلح»‌ بود و در آن، افغانستان و ۱۹ کشور و سازمان اشتراک داشتند.

حدود چهار ماه پس از امضای توافق‌نامه صلح میان امریکا و دوحه، روند رهایی زندانیان هم‌چنان پُر چالش دنبال می‌شود. حکومت در حال حاضر تاکید بر آزاد نکردن حدود ۶۰۰ زندانی‌ای دارد که بحث حق‌العبدی پیرامون آنان مطرح است. با این همه، مسوولان افغان می‌گویند که گفت‌وگوها روی رهایی زندانیان هم‌چنان ادامه یافته و قرار است تصمیم نهایی‌ پیرامون این موضوع به زودی همه‌گانی شود. صدیق صدیقی، سخنگوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان روز دوشنبه در نشست خبری گفت که حکومت افغانستان تا هنوز حدود چهار هزار زندانی طالب را آزاد کرده که به باور وی، «اقدام بزرگ» و «فوق‌العاده مهم»‌ است. با این حال،‌ وی تصریح کرد که مهم است تا بدانند اقدام بعدی طالبان چیست، زیرا به باور او، این گروه باید به خواست مردم و جامعه‌ی جهانی مبنی بر کاهش چشم‌گیر خشونت‌ها و آغاز مذاکرات مستقیم پاسخ مثبت دهند. به گفته صدیق صدیقی، توضیح مسوولان اداره تنظیم امور زندان‌ها مبنی بر رها نشدن ۵۹۷ زندانی بخشی از معلومات در این فرایند است و سایر موارد پس از تصمیم نهایی حکومت همه‌گانی می‌شود.

آقای صدیقی افزود که اقدامات طالبان تاکنون «ناچیز» یا در تناسب با اقدامات حکومت «کم»‌ بوده، زیرا به گفته وی، مردم هنوز شاهد میزان بلندی از خشونت‌ها اند که برای مردم، حکومت و متحدانش پذیرفتنی نیست. سخنگوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان تصریح کرد که اصول اساسی بحث تبادله است و باید اسیران حکومت آزاد شده تا دو طرف داخل روند مذاکرات شوند. صدیق صدیقی گفت که کاهش خشونت‌ها از سوی طالبان و وارد شدن به مذاکرات خواست جهانی است که طالبان هنوز به آن پاسخ نداده‌اند. از سویی هم، وی می‌گوید که ادامه خشونت‌ها از سوی طالبان سبب شده که مردم به روند صلح بی‌باور شده و این روند خدشه‌دار شود. به باور ارگ ریاست جمهوری افغانستان، «هیچ مانعی از سوی حکومت فرا راه روند صلح وجود ندارد»، اما طالبان هنوز تعهدی جدی در این روند نشان نداده‌اند و همه انتقادهای اصلی مردم و جامعه جهانی به این گروه متوجه است. وی افزود که این بهترین فرصتی است که از سوی جهانیان فراهم شده تا طالبان وارد مذاکره شده، خواسته‌های‌شان را مطرح کنند و به جای زنده‌گی کردن در کویته و پشاور، در «افغانستان صلح‌آمیز» زند‌گی کنند.

با این همه، ارگ ریاست جمهوری افغانستان می‌گوید که احتمال دارد شمار زندانیان به آن حدی برسد که طالبان خواستار رهایی آن‌اند، اما به گفته آقای صدیقی، تمرکز روی افراد، چهره‌ها و اسم‌ها چالش‌هایی را نیز در پی دارد. وی تصریح کرد، طالبان باید بدانند که با یک نظام روبه‌ هستند که در آن خواست مردم، قانون اساسی،‌ کُد جزا مهم است. سخنگوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان گفت که در توافق‌نامه صلح امریکا با طالبان روی رهایی پنج هزار زندانی صحبت شده، اما تذکر نیافته است که افراد چه کسانی باید آزاد شوند و چه کسانی هم‌چنان در بند باقی بمانند. صدیق صدیقی گفت که حکومت توقع ندارد طالبان برایش گوش‌زد کند که چه کسانی از زندان‌ها آزاد شوند. با این حال، وی این بحث را مهم خواند و بیان داشت که قوانین، حقوق شهروندی و حق‌العبدی اهمیت ویژه‌ای دارد که صلاحیت عفو و چگونه‌گی رهایی زندانیان را برای حکومت مشخص می‌سازد. ارگ ریاست جمهوری افغانستان اما می‌گوید که با این همه امید دارد مذاکرات بین‌الافغانی در ماه جاری (جولای) برگزار شود.

طالبان اما حکومت را به تاخیر در آغاز مذاکرات بین‌الافغانی متهم می‌سازد. ذبیح‌الله مجاهد،‌ سخنگوی این گروه می گوید که حکومت نمی‌خواهد این مذاکرات آغاز شود و دو طرف از راه صلح به پیش بروند، زیرا به باور او، حکومت از چهار ماه بدین‌سو فرا راه رهایی زندانیان موانع ایجاد می‌کنند. این عضو گروه طالبان تصریح کرد که همه زندانیان درج شده در فهرست این گروه «زندانیان سیاسی یا اسیران جنگی» اند و مرتبط دانستن هر جرمی به آنان به قول او، «تهمتی بیش نیست». این گروه می‌گوید که آزاد نشدن کامل زندانیان سبب تاخیر در آغاز مذاکرات می‌شوند و حکومت مسوولیت آن را بر دوش خواهد داشت. این گروه پیش‌تر نیز هشدار داده بود که اگر یک زندانی طالب در زندان‌های حکومت باقی بماند،‌ هیأت مذاکره‌کننده طالبان روی میز حاضر نمی‌شوند.

چالش تفاوت در آمارها یک‌جا با افزایش نگرانی‌‌ها از برگشت زندانیان آزاد شده به میدان‌های جنگ

هم‌زمان با این تفاوت دیدگاه‌ها، تفاوت در آمارهای زندانیان آزادشده دو طرف نیز محسوس است. هم‌زمان با ادعای طالبان مبنی بر رهایی ۷۳۷ زندانی نیروهای امنیتی، صدیق صدیقی در نشست خبری گفت که طالبان کم‌تر از ۷۰۰ زندانی را از زندان‌های‌شان آزاد کرده‌اند و برخی از این زندانیان غیرنظامیان‌اند. پیش‌تر شورای امنیت ملی نیز گفته بود که از میان ۱۷۰ زندانی آزاد شده از سوی طالبان،‌ بخشی از آن را افرادی تشکیل می‌دهد که از سوی طالبان در روزهای اخیر اسیر گرفته شد‌ه‌اند. طالبان اما در واکنش به این سخنان مقامات حکومتی افغان می‌گویند، اسناد و شواهدی در دست دارند که می‌تواند عضویت افراد آزادشده را ثابت سازد. به باور این گروه، حکومت معلومات کافی پیرامون زندانیانش ندارد و نمی‌تواند معلومات لازم در مورد آنان ارایه کند.

از سویی هم، گروه طالبان نیز آمارهای ارایه شده حکومت پیرامون زندانیان آزادشده‌ این گروه را به چالش می‌کشد. در حالی که حکومت می‌گوید، حدود چهار هزار و ۱۹ زندانی طالب از زندان‌ها آزاد شده، اما طالبان معتقد اند که برخی از زندانیان مربوط این گروه نیست. ذبیح‌الله مجاهد تصریح کرد که تاکنون سه هزار و ۶۱۸ زندانی این گروه از زندان‌های حکومت آزاد شده و یک‌هزار و ۳۸۲ زندانی دیگر این گروه هم‌چنان در زندان به سر می‌برند. به گفته سخنگوی گروه طالبان، حکومت تلاش دارد زندانیانی را که بر اساس تعهد با حزب اسلامی گلبدین حکمتیار آزاد کرده را دوباره در آمار این گروه شامل سازد. طالبان تصریح می‌کنند که دلیل این کار نیز ایجاد موانع فرا راه صلح از سوی حکومت است.

این همه در حالی است که روز گذشته مسوولان امنیتی در استان لغمان افغانستان برگشت اولین زندانی آزاد شده طالب به میدان جنگ را تایید کردند. به گفته مطیع‌الله افغان‌زوی، سخنگوی پلیس این استان،‌ نیروهای امنیتی حمله گروه طالبان بر شاهراه کابل-ننگرهار را عقب زدند که در نتیجه آن ۱۶ جنگجوی طالب کشته و شش تن دیر زخمی شدند. به گفته وی، معلومات استخباراتی نشان می‌دهد که یکی از زندانیان آزاد شده طالب به نام قاری روح‌الله نیز در میان زخمیان حضور دارد و به این ترتیب، این موضوع احتمال برگشت طالبان به میدان‌های جنگ را قوت می‌بخشند. طالبان اما تا پایان روز گذشته در این مورد ابراز نظر نکرده‌ بودند. پیش‌تر نیز مقامات حکومتی، اعضای کمیسیون مستقل حقوق بشر و جامعه‌ی مدنی افغانستان از احتمال چنین مواردی ابراز نگرانی کرده بودند.

گفتنی است که بر اساس بند سوم از بخش اول توافق‌نامه صلح امریکا و طالبان در دوحه، امریکا به گروه طالبان تعهد داده بود که دو طرف تا بیستم‌ حوت که به باور امریکا روز اول مذاکرات بین‌الافغانی می‌شد، پنج هزار زندانی حکومت و یک هزار زندانی طالب را تبادله کنند. در این بند هم‌چنان تصریح شده بود که سایر زندانیان نیز باید در جریان سه ماه از زندان آزاد شوند. با این حال اما حکومت هنوز بر آزاد نکردن برخی از زندانیان تاکید دارد. طالبان اما پیش‌تر گفته بودند که در صورت آزاد نشدن کامل زندانیان‌شان به میز مذاکره حاضر نمی‌شوند. این در حالی است که تاکنون چندین بار زمان احتمالی برای آغاز مذاکرات بین‌الافغانی مشخص شده، ما دو طرف با وجود اعلام آماده‌گی‌ها موفق به برگزاری آن نشده‌اند. قرار بود این مذاکرات در بیستم اسفند ماه سال گذشته برگزار شود، اما بنا بر دلایلی به تاخیر افتاد. پس از آن این مذاکرات در بیست‌وششم خرداد ماه سال روان برگزار می‌شود، اما این مذاکرات در ادامه نیز با تاخیر مواجه شد. سپس منابعی تصریح کردند که این مذاکرات در پانزدهم جولای برگزار خواهد شد، اما با توجه به موقف‌گیری دو طرف، آغاز این مذاکرات همین اکنون در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است.

نشست مشورتی تقویت منطقه‌ای اجماع صلح برگزار شد

یک‌جا با این اختلاف‌ها، کابل میزبان نشست منطقه‌ای برای تقویت اجماع برای صلح در این کشور بود. در این نشست که علاوه بر افغانستان، ۱۹ کشور و سازمان اشتراک کرده بودند، همه بر آغاز سریع مذاکرات بین‌الافغانی، کاهش خشونت، آتش‌بس بشردوستانه، حل مشکلات از راه‌های مسالمت‌آمیز و تبدیل افغانستان به منطقه‌ی تجارت، ترانزیت و همکاری‌های منطقه‌ای توافق کردند. محمداشرف غنی،‌ رییس جمهور در بیانیه آغازین این نشست افزود که افغانستان مرکز آرامش و ثبات و چهارراه انکشاف و رشد منطقه است و برقراری صلح در آن سبب ثبات و امنیت منطقه و جهان می‌شود. به گفته وی، منطقی است که همه کشورها در کنار هم باقی بمانند‌، زیرا به باور آقای غنی، افغانستان به عنوان چهارراه همکاری‌های منطقه‌ای می‌تواند نقش خوبی را برای ثبات و رفاه منطقه ایفا کند.

رییس جمهور افغانستان تصریح کرد که با برقراری صلح در افغانستان، کشورهای منطقه دو در صد رشد اقتصادی خواهند داشت و به مردم فرصت می‌دهد که از منابع نه تنها برای پیش‌رفت افغانستان، بلکه برای منطقه نیز استفاده کند. وی افزود که حکومت ظرفیت و اراده سیاسی برای پایان جنگ را دارد و برای طالبان راه‌حلی پیشنهاد کرده تا از خشونت‌ها دست بکشند. با این حال اما آقای غنی تصریح کرد که با وجود رهایی زندانیان، طالبان سطح خشونت‌ها را افزایش داده‌اند و این سبب می‌شود که اجماع ملی برای صلح خدشه‌دار شود. وی در ادامه گفته است که دوام جنگ از سوی طالبان می‌تواند روند صلح در کشور را با چالش جدی‌ای روبه‌رو کند، زیرا به باور آقای غنی، طالبان به تعهدات‌شان عمل نکرده‌اند و هنوز با گروه‌های هراس‌افگن ارتباط دارند. هم‌زمان با این، عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحه ملی افغانستان نیز در این نشست گفته است که افزایش خشونت‌ها پذیرفتنی نیست و باید با پایان یافتن آن، زمینه مذاکره و توافق میان دو طرف فراهم شود.

قرار است کابل امروز سه‌شنبه، هفدهم تیر میزبان نشستی زیر نام «‌دیالوگ استراتژیک» باشد که با حضور پاکستان و چین به شکل ویدیویی پی‌گیری می‌شود. گفتنی است که بر اساس معلومات وزارت امور خارجه افغانستان، نشست بین‌المللی تقویت اجماع برای صلح روز پنج‌شنبه، نوزدهم تیرماه با حضور ۱۹ کشور و سازمان بین‌المللی در محوریت کابل برگزار شود و اشتراک‌کنند‌گان پیرامون کاهش خشونت‌ها، رهایی زندانیان، آغاز مذاکرات بین‌الافغانی و نتایج روند صلح بحث و گفت‌وگو کنند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری شفقا افغانستان، به تاریخ: ۱۷ تیر ۱۳۹۹، کد خبر: ۹۶۹۵۱۶،‌ fa.shafaqna.com