شعار سال: دونالد ترامپ در این مقطع زمانی از شدت فشارهای ناشی از ناکامی‌های داخلی و سیاست خارجی جنجالی در استیصال است و شرایط فضای انتخاباتی چندان بر وفق مرادش نیست؛ هر چه زمان انتخابات نزدیک‌تر می‌شود، شانس او برای پیروزی کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی، دست‌وپازدن‌های او برای کسب جواز حضور دوباره در کاخ سفید بر کسی پوشیده نیست اما سؤال مهم این است که او برای رسیدن به این هدف ممکن است چه تصمیماتی را اتخاذ کند و یا دست به چه اقداماتی بزند.

یکسری سناریوهای احتمالی از سوی ترامپ قابل پیش‌بینی است اما رئیس‌جمهوری آمریکا نشان داده فردی غیرقابل‌پیش‌بینی و فاقد ثبات رفتاری است. او در حدود سه سال و نیم اخیر با تصمیماتش موجب تعجب همگان شده است. قطعاً مشاوران ترامپ رویکردهای مختلفی را باهدف جلب افکار عمومی آمریکا به وی پیشنهاد می‌دهند اما در مورد تصمیمات آتی ترامپ باید منتظر ماند و بدین ترتیب جامعه جهانی باید خود را برای مواجهه با هر تصمیم قابل پیش‌بینی از سوی ترامپ آماده کند.

مسئله ایران؛ ترامپ به‌دنبال مذاکره برای ترمیم وجهه
یکی از مسائل مهمی که به‌شدت ذهن ترامپ را به خود مشغول کرده، مسئله ایران است. طرح وی و مشاورانش علیه ایران که اخیراً در شورای امنیت سازمان ملل به شکست انجامید، نشان داد واشنگتن به‌شدت به دنبال تحت‌فشار گذاشتن ایران برای وادار کردن آن به مذاکره است. رئیس‌جمهوری آمریکا به دنبال برگ برنده در مورد مسئله ایران است چون با به دست آوردن این مهم می‌تواند تا حدود زیادی افکار عمومی آمریکا را به‌سوی خود جلب کند و اثبات کند یکی از چالش‌برانگیزترین مسائل جهانی را حل‌وفصل کرده است. ازاین‌روی، ادامه رویکرد وی در قبال ایران ابعاد پیدا و پنهانی خواهد داشت و ترامپ در این زمینه فعلاً به دنبال نتیجه کوتاه‌مدت و کسب امتیاز برای ترمیم وجهه خود است.

انتخاب الیوت آبرامز به‌جای برایان هوک سردرگمی ترامپ را نشان می‌دهد. هدف ترامپ کشاندن ایران به میز مذاکره بوده که تاکنون موفق نبوده چون از ابتدا سیاست اشتباهی را در قابل ایران در پیش‌گرفته است.آبرامز نیز همانند هوک اقدام مثبتی در سیاست کاخ سفید در قبال ایران انجام نخواهد داد چون این سیاست واشنگتن از اساس مشکل دارد. ترامپ اعلام کرده پس از شکست در شورای امنیت به دنبال طرح بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران است اما اکثریت کارشناسان تأکیددارند این ترفند ترامپ نیز راه به‌جایی نخواهد برد. قطعاً با شرایط فعلی مشاوران ترامپ این مسئله را می‌دانند بنابراین به نظر می‌رسد در پشت پرده، واشنگتن سیاست دیگری را در قبال ایران در پیش خواهد گرفت.

در این میان سناریوهای دیگری نیز در مسئله ایران مطرح است ازجمله اینکه آمریکا باهدف بحران‌آفرینی به دنبال ایجاد تنش جدید به‌منظور معرفی ایران به‌عنوان مسئول آن باشد و یا سیاست فشار حداکثری علیه ایران را به اوجش برساند. این سناریو نخ‌نمای قدیمی نیز قطعاً جواب نخواهد داد چون آمریکا مدت‌هاست اتهامات بی‌پایه و اساس علیه جمهوری اسلامی مطرح کرده که هیچ‌کدام صحت نداشته است. ترامپ در این برهه زمانی به‌شدت به برگ برنده‌ای در مورد مسئله ایران نیاز دارد اما اینکه چه تصمیماتی تا پیش از انتخابات در این راستا اتخاذ خواهد کرد، ممکن است شرایط جهان را دستخوش تغییراتی کند.

جلب رضایت صهیونیست‌ها و برخی کشورهای عرب
رئیس‌جمهوری آمریکا در مسیر رسیدن به اهدافش گزینه جلب رضایت صهیونیست‌ها و برخی کشورهای عربی را نیز پیش‌رو دارد تا از این طریق نشان داد سیاست‌هایش در ظاهر به نفع کشورهای مختلف نیز بوده است. این در حالی است که ترامپ پس از مسئله عادی‌سازی روابط رژیم صهیونیستی و امارات که محکومیت‌های فراوانی را به دنبال داشته، احتمالاً به دنبال جلب حمایت دیگر کشورهای عرب منطقه برای نزدیک شدن به صهیونیست‌ها خواهد بود تا بتواند از این مسئله امتیاز سیاسی بگیرد. ترامپ به حمایت صهیونیست‌ها در انتخابات آمریکا نیاز دارد و در سوی دیگر نیم‌نگاهی به جلب نظر برخی کشورهای عرب خلیج‌فارس دارد.

عربستان و امارات به دنبال این بوده‌اند تا قبل از پایان یافتن دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، به رابطه با رژیم صهیونیستی دست یابند و ترامپ نیز از این مسئله باهدف رسیدن به اهداف سیاسی‌اش سوءاستفاده می‌کند. کارشناسان و ملت‌های مسلمان و عرب، توافق امارات با رژیم صهیونیستی را در جهت تأمین منافع انتخاباتی ترامپ و منافع نتانیاهو و به‌مثابه فروبردن خنجری در قلب ملت فلسطین خوانده‌اند.

سایه سیاه ویروس کرونا بر بخت انتخاباتی ترامپ
چالش دیگر ترامپ پیش از انتخابات ریاست جمهوری، جلب حمایت افکار عمومی آمریکاست که به دلیل ضعف عملکرد او و دولتش در مقابله با شیوع کرونا به‌شدت خدشه‌دار شده است. ترامپ که در ابتدا کرونا را جدی نگرفته بود، پس از مدتی اعتراف کرد که باید مدیریت بهتری در مقابله با این ویروس در پیش می‌گرفت. شهروندان آمریکایی که به نظر می‌رسد از سیستم مدیریتی ترامپ روی‌گردان شده‌اند، ممکن است تصمیماتی بگیرند که در نتایج انتخابات آتی آمریکا تأثیر مهمی بگذارد. ترامپ اکنون جایگاهش را درخطر می‌بیند و یکی از اهدافش اثبات این مسئله به آمریکایی‌هاست که سیاست‌های وی جواب می‌دهد. رئیس‌جمهوری آمریکا که نشان داده در عرصه سیاست پخته و همچون رهبری مقتدر عمل نمی‌کند، به هر نحوی تلاش‌ می‌کند نظر آمریکایی‌ها را جلب کند حتی باسیاست‌های کوتاه‌مدت. هرچند نمی‌توان زیاد به نظرسنجی‌ها در پیش‌بینی قطعی نتایج انتخابات آمریکا تکیه کرد اما نشانه‌هایی از پیشی گرفتن اندک "جو بایدن" رقیب دمکرات ترامپ مشاهده می‌شود. اتخاذ تصمیماتی که به نفع ترامپ باشد و نظر آمریکایی را جلب کند، سخت خواهد بود و باید دید رئیس‌جمهوری آمریکا در این مسیر رویکرد غیرقابل‌پیش‌بینی در پیش خواهد گرفت و یا آرای مردم را از دست خواهد داد. کرونا شرایط داخلی ترامپ را به‌شدت پیچیده کرده و قطعاً درنتیجه انتخابات آمریکا تأثیرگذار خواهد بود.

سیاست تعامل یا تقابل؟
رئیس‌جمهوری امریکا که بسیاری از متحدانش را ازدست‌داده، سیاست‌های کشورهایی همچون چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی را مغایر با مسیر خود می‌داند. حتی متحدان اروپایی آمریکا نیز دیگر مانند سابق چشم و گوش بسته از سیاست‌های کاخ سفید حمایت نمی‌کنند و به‌طور بی‌سابقه‌ای علنی با رویکردهای ترامپ مخالفت کرده‌اند. افزایش تقابل آمریکا و چین نیز به ضرر ترامپ تمام‌شده به‌طوری‌که بسیاری از کارشناسان رویکرد خصمانه رئیس‌جمهوری آمریکا در قبال پکن را عامل تشدید این تنش دوجانبه می‌دانند.

هرچند ترامپ ممکن است در این مقطع زمانی به دنبال تشدید تنش‌ها برای آرام کردن اوضاع باشد اما در پشت پرده سیاست کاخ سفید در قبال چین تقابلی بوده نه تعاملی. با توجه به تفکرات افراطی ترامپ، وی در قبال متحدان اروپایی‌اش نیز احتمالاً تا پیش از انتخابات سیاست تنش‌آلود را در پیش نخواهد گرفت تا حداقل از این شرایط امتیاز سیاسی بگیرد. اما به نظر می‌رسد با توجه به پشت کردن اروپایی‌ها به ترامپ، وی ممکن است در صورت راه‌یابی مجدد به کاخ سفید، از برخی متحدانش انتقام بگیرد. ترامپ در قبال چین، روسیه و برخی کشورهای اروپایی احتمالاً تا پیش از انتخابات محتاطانه عمل خواهد کرد تا موجب پیچیده شدن اوضاع نشود.

خطری برای جامعه جهانی
جامعه جهانی به این مسئله پی برده که سیاست ترامپ مغایر بانظم جهانی و قوانین بین‌المللی است. ترامپ خلاف جهت واقعیت‌های جهان حرکت می‌کند، توهم توطئه دارد و معتقد است آمریکا در مراودات بین‌المللی سهم اندکی دارد و باید بیش از این نفع ببرد. سیاست خطرناک اول آمریکا، جامعه جهانی را نسبت به رئیس‌جمهوری آمریکا روی‌گردان کرده است. در این شرایط بسیاری بر این باورند که ترامپ کار مثبتی برای جهان در پیش نگرفته و در پیشبرد صلح و ثبات جهانی اقدام مؤثری انجام نداده است بنابراین اقبال جهانی نداشته است. دروغ‌گویی فراوان، دشمنی با رسانه‌ها و تضعیف دمکراسی بخشی از سیاست‌های مُخرب ترامپ بوده است. کارشناسان بر این باورند که رئیس‌جمهوری آمریکا به این دلیل که درک درستی از سیاست و نحوه تعامل مناسب ندارد، در حال خودزنی سیاسی است.

جورج سوروس میلیاردر آمریکایی اخیراً در اظهارنظری گفت که ترامپ پدیده‌ای گذرا و فانی است و خیلی زود دورانش به پایان می‌رسد. بیشتر کارشناسان نیز معتقدند بی‌تجربگی ترامپ در حوزه سیاست داخلی و خارجی کار دست وی داده و دیگر کسی اعتقادی به تصمیمات او ندارد. آمریکایی‌ها دیگر اعتقادی به مدیریت کرونایی ترامپ ندارند و چشم‌انداز بهبود اوضاع باسیاست‌های کاخ سفید را نمی‌بینند.

تصمیم غافلگیرکننده؟
برخی تحلیل‌گران معتقدند ترامپ ممکن است پیش از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دست به اقدامات غافلگیرکننده و تعجب‌آور بزند بنابراین دو ماه پیش‌رو احتمال رخ دادن اتفاقات و رویدادهای غیرقابل‌پیش‌بینی و مهم برای جامعه جهانی وجود دارد. تلاش ترامپ برای ماندن در کاخ سفید به هرنحوی، هر تصمیم و سناریویی را محتمل می‌کند. به نظر می‌رسد سایه چشم‌انداز خاکستری طی دو ماه آینده بر سر جامعه جهانی خواهد بود و باید انتظار هر رویدادی را داشت.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایرنا، تاریخ انتشار: 28 مرداد 1399، کد خبر: 83910876، www. irna.ir