شعار سال: مدیریت بازار ارز یکی از الزامات کلیدی هر اقتصادی به‌شمار می‌رود. در این رابطه یک استاد دانشگاه با انتقاد از عملکرد دولت در بخش اقتصاد گفت: معنای مدیریت اقتصادی بازی‌کردن با متغیر‌های پولی و نرخ ارز نیست، بلکه باید با یک مدیریت یکپارچه کسب‌وکار‌های کشور را طوری تنظیم کنیم که درست کار کنند.

در سنوات گذشته در تمام دنیا بیماری زیان‌بار تورم وجود داشته، اما امروز در بسیاری از کشور‌ها این مشکل حل شده است. متأسفانه درحالی‌که در کشور‌های همسایه، مانند عراق و افغانستان هم شاهد تورم‌های تک‌رقمی و حتی زیر یک‌درصد هستیم، تورم در ایران همچنان به‌عنوان یک مشکل حاد وجود دارد، این درحالی است که راه‌حل‌های درمان این بیماری در کشور ما قابل اجراست. در این رابطه با محمدامین حاجی‌لنگری، اقتصاددان و استاد دانشگاه امام‌حسین (علیه السلام)، گفت‌وگویی با تسنیم داشته که در ادامه می‌خوانید.

حاجی‌لنگری با بیان این‌که تورم در ایران چند بعدی است و یک‌جانبه نمی‌توان آن را تحلیل کرد، گفت: مثلاً یکی از عوامل تورم، انتظار تورمی است که وجود دارد. همه‌ساله مردم انتظار دارند کالا و خدماتشان درصدی بالا برود و وقتی یک یا تعدادی از قیمت‌ها بالا می‌رود، بقیه قیمت‌ها نیز خود را با آن تنظیم می‌کنند و بالا می‌برند؛ زیرا شما در این جامعه زندگی می‌کنید و برای استمرار امر معاش باید با تناسب به آن کالای خود را گران‌تر بفروشید؛ بنابراین با افزایش چند کالا به‌نوبت همه محصولات گران می‌شوند. وقتی این تکرار می‌شود، تورم به‌وجود می‌آید.

این کارشناس اقتصادی با انتقاد از این فرهنگ مردم که سال به سال انتظار افزایش قیمت کالا و خدمات خود را دارند، گفت: قربانی این مسأله پول ملی است، زیرا این امر در بلندمدت باعث کاهش ارزش پول ملی می‌شود.

این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که برخی از کارشناسان علت گرانی و تورم‌ها را افزایش نرخ ارز و گرانی نهاده‌های تولید می‌دانند، گفت: کسی منکر نقش افزایش نرخ ارز در گرانی کالا‌ها و به‌ویژه کالا‌هایی که مواد اولیه آن از خارج وارد می‌شود، نیست؛ اما مسأله این است که آیا مگر همه مواد اولیه خود را از خارج وارد کردید که انتظار تطابق قیمت کالای خود با افزایش نرخ ارز را دارید و اگر به فرض محال این‌گونه نیز باشد، آیا قیمت کارگر شما نیز تغییر کرده و همچنین تکلیف ارز دولتی که به شما اختصاص داده شده، چه شده است که اکنون به‌بهانه گرانی قیمت ارز کالا‌های خود را گران می‌کنید.

لنگری با انتقاد از عدم‌شفافیت دولت در زمینه اختصاص ارز دولتی به تولیدکنندگان گفت: آیا تکلیف اشخاصی که به‌بهانه ثبت سفارش واردات ارز دریافت کردند و به‌جای واردات کالای اساسی ارز را در بازار آزاد فروختند، مشخص شد. همین افراد اکنون محصولات خود را با نرخ دلار روز می‌خواهند بفروشند.

نقدینگی نیاز رونق کسب‌وکار‌ها

این استاد دانشگاه با رد این‌که نقدینگی به‌وجود آورنده تورم است، گفت: اگر به‌تناسب افزایش قیمت کالا‌ها نقدینگی وارد بازار نشود، رکود تورمی به‌وجود می‌آید؛ یعنی حجم پول از میزان تورم موجود در جامعه جا می‌ماند؛ زیرا میزان حجم پول در جامعه متغیری است که باید به‌تناسب تورم در جامعه افزایش پیدا کند تا رکود تورمی به‌وجود نیاید.

این کارشناس اقتصادی با بیان این‌که اگر میزان حجم پول به‌تناسب تورم اصلاح نشود، امکان یک‌سری مبادلات سرمایه‌گذاری از بین خواهد رفت، گفت: چنین شرایطی باعث خواهد شد که کسب‌وکار‌های جدیدی که محصول مبادلات سرمایه‌گذاری است، ایجاد نشود و رکود تورمی به‌وجود آید.

تعطیلی بودجه عمرانی ایجادکننده رکود تورمی است

وی با رد این ادعا که میزان حجم پول به‌وجود آورنده تورم است، گفت: برخی از کارشناسان به دولت پیشنهاد کاهش میزان حجم پول می‌کنند، اما دولت در بودجه جاری خود صرفه‌جویی نمی‌کند، بلکه بودجه‌های عمرانی خود را کاهش می‌دهد و پروژه‌های عمرانی را تعطیل می‌کند که نتیجه آن کاهش توان تولیدی کشور است که این امر منتج به کمبود کالا می‌شود. چنین شرایطی هم به تورم دامن می‌زند و هم رکود را به‌وجود می‌آورد.

کنترل بازار ارز راهکار مهار تورم افسارگسیخته

لنگری با اشاره بر نقش اثرگذار ارز در تلاطم‌های بازار کشور گفت: امروز اگر بخواهیم جلوی تورم افسارگسیخته را بگیریم، باید قیمت ارز را متعادل کنیم و برای این‌که بتوانیم قیمت ارز را متعادل کنیم، باید تناسب عرضه و تقاضا را در بازار ارز متعادل کنیم.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که برای تعادل در بازار عرضه و تقاضای ارز باید به‌سمت رونق تولید برویم، گفت: مثلاً نهاده‌های دامی تکنولوژی خاصی نیاز ندارد که ما وابسته واردات آن باشیم.

وی افزود: در بخش تقاضا بایستی به‌سمت جایگزینی نیاز‌های وارداتی با تولید داخلی باشیم، مثلاً سپاه می‌تواند با حمایت از گروه‌های دانش‌بنیان به‌سمت تولید دارو‌های خارجی برود که در نمونه داخلی آن وجود ندارد.

افزایش قیمت افسارگسیخته اخیر هدیه FATF به اقتصاد ایران است

وی درمورد علت گرانی افسارگسیخته اخیر نرخ ارز گفت: برخی از دولتمردان ناآگاه به‌بهانه پیوستن به FATF برخی از کانال‌هایی را که کشور برای دور زدن تحریم‌ها از آن بهره می‌برد، شفاف‌سازی کردند و دشمن نیز با شناسایی این کانال‌ها آن‌ها را مسدود کرد و اکنون ورود ارز به کشور سخت شده است.

شفافیت فقط برای سوءاستفاده دشمن خوب است

لنگری با انتقاد از تیم اقتصادی دولت گفت: ظاهراً شفافیت خوب است، اما فقط برای سوءاستفاده دشمن. برای دشمن شفافیت پیاده‌سازی می‌شود، اما در خیرات ارز هیچ شفافیتی وجود ندارد و آن را بین افرادی که متقاضی واردات هستند، پخش می‌کنیم. در این شرایط برخی از آن‌ها کالا‌های مورد نیاز را وارد نمی‌کنند و این افراد متأسفانه قابل‌شناسایی نیستند.

این استاد دانشگاه با بیان این‌که نتیجه شفافیت در FATF این شد که اکنون نفت می‌فروشیم، اما نمی‌توانیم از درآمد آن بهره‌برداری کنیم، گفت:، زیرا وارد حساب‌هایی می‌شود که امکان استفاده و برداشت از آن وجود ندارد، درحالی‌که قبلاً کانال‌هایی وجود داشت که می‌توانستیم با بهره‌مندی از آن‌ها درآمد نفتی را برگردانیم.

حاجی‌لنگری با اشاره به ضرورت نقشه‌یابی تولید و مصرف کشور به‌وسیله تیم اقتصادی دولت گفت: متأسفانه چنین اقدامی صورت نمی‌گیرد و نیاز‌های مردم دسته‌بندی نمی‌شود. دولت نقشه جامع اطلاعاتی نسبت به کسب‌وکار‌ها و کمبود‌هایی در این زمینه ندارد تا بخواهد در مواردی که کمبودی وجود دارد، وارد عمل شود.

وی با انتقاد از نبود‌نقشه مدون برای کسب‌وکار‌ها گفت: منظور از دخالت دولت در کسب‌وکار‌ها دولتی‌سازی اقتصاد مردمی نیست، بلکه منظور این است که دولت نقشه جامع کسب‌وکار‌ها را داشته باشد و بر این اساس اگر در موضوعی احساس کمبود کرد، آن را ایجاد کند و در مزایده به مردم واگذار کند؛ اما متأسفانه هیچ‌گاه در برنامه‌ریزی به این سمت حرکت نکردیم و بخش تولید به‌حال خود رها شده است و دولت در این زمینه مدیریت متمرکز ندارد. این استاد دانشگاه با بیان این‌که وقتی دولت از وضعیت و نقشه کسب‌وکار کشور اطلاع ندارد، مثل این است که در جنگ نظامی نقشه عملیات جنگی ندارد و بدون هدف به خط می‌زند، گفت: به‌همین سبب است که اگر یک کارخانه تعطیل شود، تبعات آن و این‌که چه اختلالی در نظام اقتصادی کشور به‌وجود می‌آورد، برای دولت مبهم است.

حاجی‌لنگری با بیان این‌که معنای مدیریت اقتصادی بازی‌کردن با متغیر‌های پولی و نرخ ارز نیست، گفت: الفبای مدیریت اقتصادی سوار شدن بر کسب‌وکار‌های کشور است که با یک مدیریت یکپارچه بتوانیم مجموعه آن را طوری تنظیم کنیم که درست کار کنند، نه این‌که با بازی‌کردن با نرخ‌ها از مدیریت اقتصادی خود خوشنود باشیم؛ چراکه ربطی به اصلاح نظام اقتصادی ندارند.

شعار سال،  با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته  از روزنامه سبزینه ، تاریخ انتشار 20 مهر    99، کد خبر:   89161، www.sabzineh.org