شعار سال: انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به حال من شهروند ایرانی که ماه هاست چشمانم رنگ آرامش ندیده است، چه تاثیری خواهد داشت؟ گیریم که از میان جو بایدن دموکرات و دونالد ترامپ جمهوری‌خواه یک نفر چهل و ششمین رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا شد؛ قرار است اینجا در ایران چه اتفاقی بیفتد؟ سیب زمینی و پیاز از فهرست اقلام نایاب خارج می‌شوند؟ جیب مزدبگیران ایرانی پرپول‌تر می‌شود؟ بازار ملتهب مسکن و خودرو رنگ آرامش خواهد دید؟ یا نوسانات در بازار دلار و سکه و طلا فروکش خواهد کرد؟ یا تابلو بورس بالاخره سبز رنگ خواهد شد؟

راجع به تفاوت‌های بین ترامپ و بایدن طی ماه‌های گذشته زیاد صحبت شده است؛ اینکه ترامپ با لج بازی و کله شقی فشار‌های اقتصادی بر ایران را افزایش خواهد داد و در مقابل بایدن سیاستمدارانه سعی خواهد کرد تا با پنبه، سر ایران را ببرد! همه این‌ها احتمالاتی است که شاید قرار است در حوزه اقتصاد کلان کشور اتفاق بیفتد، اما در نهایت در بعد اقتصاد خرد وضعیت مردم چه خواهد شد؟

آلبرت بغوزیان، اقتصاددان به پرسش‌های بالا اینطور پاسخ می‌دهد: سوای مناسبات پر چالشی که سال‌هاست میان ایران و آمریکا برقرار است، میان ترامپ و بایدن اختلافات فاحشی وجود دارد؛ همه ما در چهار سال گذشته دیدیم که ترامپ چگونه به تک تک وعده‌های جنجالی خود جامه عمل پوشاند؛ میان مرز‌های جنوبی خود با مکزیک دیوار بتنی کشید؛ قوانین مهاجرتی و ورود خارجی‌ها به آمریکا را دگرگون کرد و در نهایت به صورت یکجانبه از توافقنامه برجام خارج شد و تحریم‌های اقتصادی لغو شده علیه ایران را احیا کرد.

وی ادامه می‌دهد: در مقابل این کارنامه عملی ترامپ، هرچند مواضع جو بایدن در همان حد حرف و شعار باقیمانده است، اما واضح است که مواضع این نامزد دموکرات به اندازه رقیب جمهوری خواهش پر تنش نیست. همین تفاوت است که باعث می‌شود که میان تبعات اقتصادی ناشی از پیروزی هر کدام از نامزد‌ها تفاوت قائل شویم؛ به صورت مشخص در صورت انتخاب ترامپ جمهوری خواه باید شاهد افزایش تنش‌ها و تشدید فشار‌های اقتصادی باشیم و در مقابل انتخاب بایدن دموکرات می‌تواند تا حدودی به کاستن از سنگینی جو موجود کمک کند.

بازیگران اقتصاد ایران چقدر تاثیرگذارند؟

اما آیا انتخاب یکی از دو گزینه بایدن و ترامپ تا این اندازه به صورت مستقیم بر وضعیت اقتصادی ایران و مردمش تاثیرگذار است؟ بغوزیان به سوال چنین جوابی می‌دهد: انتخاب نهایی هرکدام از دو گزینه نامزد‌های جمهوری خواه یا دموکرات برای اقتصاد ایران و بازیگرانش سیگنالی مختص به خود را خواهد داشت؛ البته که تشدید یا تضعیف مشکلات اقتصادی مردم عادی در ایران تابع نتیجه انتخابات پیشروی ریاست جمهوری آمریکاست، اما در این میان بازیگران اقتصادی هم هستند که ابراز‌های موثری در اختیار دارند. گلوگاه‌ها و کج کارکرد‌های موجود نهاد‌های اقتصادی ایران خیلی وقت است که در اختیار این بازیگران اصلی قرار دارد. در واقع در راس این نهادها، بانک مرکزی به عنوان متولی اصلی سیاستگذاری پولی و مالی کشور قرار دارد که دیده‌ایم در جریان نوسانات اخیر بازار ارز و طلا چطور قیمت‌ها را به سود گروه‌هایی خاص کنترل کرد و منافع عموم مردم را نادیده گرفت. نتیجه این وضعیت وضعیت بغرنجی است که در بازار‌های چهارگانه سرمایه به وجود آمده است و حتی دامنه آن دیگر از خودرو و مسکن و سهام به کالا‌های اساسی مثل روغن، برنج، گوجه، سیب زمینی و پیاز هم سرایت کرده است.

بغوزیان ادامه می‌دهد: واضح است که اگر ترامپ جمهوری خواه دوباره پیروز انتخابات شود؛ وضعیت موجود بغرنج‌تر خواهد شد و این یعنی نوسان بیشتر قیمت کالا‌های اساسی و تشدید نایابی و گرانی در بازار کالا‌های مصرفی، اما اگر نتیجه این انتخابات، پیروزی جو بایدن دموکرات بود شیب نوسانات مربوط به افزایش قیمت‌ها در ایران احتمالا تا مدتی کند و حتی متوقف خواهد شد، اما از اینجا به بعد حفظ این موقعیت و معکوس شدن نوسان قیمت‌ها به رویکرد بازیگران اقتصاد ایران بستگی خواهد داشت، اینکه متولیان اقتصادی و در راس آن‌ها تا چه اندازه پیگیری منافع ملی و مردم را به اندازه پیگیری منافع گروه‌های خاص ترجیح می‌دهند؛ واضح است که اگر منافع مردم و مزد بگیران در صدر اولویت باشد آنگاه باید در ایران شاهد عقبگرد محسوس قیمت‌ها باشیم، اما اگر ترجیح بر پیگیری منافع ذینفعان باشد طبیعی است که این ایستایی ماندگاری چندانی نخواهد داشت و در اولین فرصت نوسان قیمت‌ها از سر گرفته خواهد شد.

این اقتصاددان در خاتمه، صحبت‌های خود را اینطور جمع بندی می‌کند: واضح است که انتخابات آمریکا بر اقتصاد ایران تاثیرگذار است، اما به تنهایی عامل اصلی و موثر نیست؛ مابین اقتصاد مردمی که در ایران تنها ممر درآمدشان دستمزد‌های ناچیز تعیین شده است با جابجایی مستاجر آینده کاخ سفید، بازیگران موثر دیگری هم هستند که اگر منافعشان اقتضا کند می‌توانند تحمل شرایط دشوار موجود را برای مردم عادی آسان‌تر کنند و اگر هم منافعشان برخلاف این باشد می‌توانند منجر به دشوارتر شدن موقعیت موجود بشوند؛ البته در این شرایط دور انتظار است که ساختار اقتصادی موجود با افزایش قدرت خرید مردم موافقت کند، اما دستکم می‌توان توقع داشت که در صورت راهیابی گزینه ملایم‌تر (بایدن) به کاخ سفید راه برای تلطیف قیمت‌ها مهیا شود.


شعار سال، با اندکی تلخیص واضافات برگرفته از اقتصاد ۲۴، تاریخ انتشار:۱۵ آبان ۱۳۹۹، کدخبر: eghtesaad۲۴.ir، ۸۴۵۷۶