یک ایران بود و خرمشهر؛ اکنون اما آسمان صاف، هوای خوب، خاک خوب و روزهای خوب جای خود را به غصه و حسرت داده است. قصه ای که با بوی باروت و گلوله، با بوی رنج و محنت می خواهد طور دیگری باشد همان قصه ای که تاریخ و هویت یک ملت به آن گره خورده است. این است قصه این چهره‌های آشنایِ آفتاب سوخته با موهای مجعد نمکی.

جنگ که تمام شد این شهر همچون مغناطیسی بچه های خود را دوباره به آغوشش کشاند از شیراز، اصفهان، تهران، اهواز و هزارتا شهرهای دور و نزدیک. «سیمای شهری خرمشهر این روزها، سیمای فقر است و خانه‌هایش با ارزان‌ترین مصالح و به ساده‌ترین شکل ممکن و اغلب بدون نمای بیرونی و روکار ساخته شده‌اند، تنگدستی آدم‌های خرمشهری از صورت خانه‌هایشان پیداست.» این را هر رهگذر و غریبه ای می تواند بفهمد و میزان فاجعه را حدس بزند.

* غوغای بیکاری

بیکاری اما داستان پر رمز و راز این روزهای خرمشهر است. داستانی که یک سر در جنگ دارد و یک سر در ورود بی رویه نیروهای غیربومی برای اشغال فرصت های شغلی.

یک شهروند خرمشهری در این باره می گوید: در خرمشهر جوانان اگر دستشان برسد و بتوانند وامی جور کنند، یک ماشین خریده‌اند و مسافرکشی می‌کنند و اگر نه یا یک گاری دارند که با آن در بازار بار ببرند یا سه چرخه‌هایی که با آن در شهر آب می‌فروشند.

عبدالحسن می افزاید: عده‌ای هم کنار جاده‌ها یا در میانه راه‌ها کارشان فروش بنزین به موتورها و ماشین‌های در راه مانده است، اگر خیلی بخت یارشان بوده باشد در یکی از شرکت‌ها پاره‌وقت راننده تهرانی‌ها یا مدیرانی هستند که از شهرهای دیگر به خرمشهر می‌آیند تا کار کنند.

* فرصت های شغلی منطقه با رانت در دستان بستگان غیربومی

یک فعال اجتماعی در این باره می‌گوید: برخی از مسئولان در سپردن فرصت‌های شغلی به مردم بومی شهرستان اجحاف می‌کنند و فرصت‌های شغلی جدید را با رانت‌های خاص به وابستگان خود می‌سپارند در حالی که این اقدام برخلاف عدالت اسلامی و ظلم مضاعف به مردم است.

«یوسف صیاحی» می‌افزاید: بیکاری در خرمشهر در حالی بیداد می‌کند که فرصت‌های اشتغال موجود در استان در اختیار نیروهای غیربومی قرار گرفته و این امر موجب شده است بیکاری جوانان بومی در شهرهایی مانند خرمشهر افزایش یابد.

او اظهار می‌کند: خوزستان استانی است که اغلب پروژه‌های بزرگ و ملی در آن اجرا می‌شود و معمولا پیمانکاران این پروژه‌ها غیربومی و با رتبه بندی بالا هستند، اما این پیمانکاران متاسفانه در اجرای این پروژه‌ها تعهد قانونی ندارند که فرصت‌های شغلی را در اختیار جوانان مناطق قرار دهند در حالی که در اغلب شهرهای خوزستان میزان بیکاری از متوسط کشوری بالاتر است.

* بخشنامه‌ای برای تخلف

استخدام بی‌رویه نیروهای غیربومی در شهرهای نفت‌خیز و صنعتی خوزستان هر روز ابعاد تازه‌ای می‌گیرد و در تازه‌ترین رویداد شرکت فولاد کاوه اروند نیروهای خرمشهری را در این شرکت به کار نمی‌گیرد.

نماینده خرمشهر در مجلس شورای اسلامی در این باره می‌گوید: شرکت فولاد کاوه اروند که از زیرساخت‌ها و امکانات خرمشهر بهره می‌برد، در اقدامی بحث برانگیز بخشنامه ای صادر کرده است و بر اساس آن نیروهای خرمشهری را به کار نمی‌گیرد که این مساله نگران کننده شده است.

* مقابله با معضل بیکاری با احیای اراضی

«عبدالله سامری» در ادامه، ایجاد کشت و صنعت نیشکر را دیگر عامل مؤثر در شیوع بیکاری در خرمشهر می‌داند و می‌گوید: هزینه گزافی صرف شد تا در مساحتی بیش از 14 هکتار مجتمع کشت و صنعت نیشکر راه‌اندازی شود؛ اما به دلیل اقدام کارشناسی نشده حدود 30 تا 40 هزار هکتار پساب رفت و زمین‌های کشاورزی مرغوب غرب کارون به دلیل نابودی سفره‌های آب زیرزمینی به شوره‌زار تبدیل شد و این زیرساخت مهم اشتغال هم از بین رفت.

«عبدالله سامری» با بیان این که مناطق آزاد در کشور موفق نبوده اند، افزود: قوانین این مناطق برای بازرگانان دست و پا گیر شده است و از سوی دیگر قانون منطقه آزاد در خرمشهر اجرا نمی‌شود. مردم خرمشهر معتقدند با وجود اینکه زیر مجموعه منطقه آزاد اروند محسوب می شوند،‌ اما از مزایای آن بهره ای نبرده اند.

* آمار بیکاری دقیق نیست

رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خرمشهر نیز بر نداشتن اطلاعات دقیق درباره میزان بیکاری تأکید می‌کند و می گوید: سال گذشته شمار افراد ثبت نام کرده در سامانه رصد حدود 1400 نفر بود که با 29 درصد آمار ثبت‌شده در سامانه رصد، حائز رتبه سوم در سطح استان شد.

«غلام‌عباس بهرامی» با بیان اینکه این آمار به دلیل متغیر بودن به صورت سالانه درج می‌شود و اطلاعات قابل جمع شدن نیست، بر این نکته نیز تأکید می‌کند که برآورد دقیق میزان بیکاری امکانپذیر نیست.

او می‌افزاید: طبق آمار سازمان آمار کشور، 21 درصد بیکاری برای خرمشهر قید شده اما به دلایل مختلفی از جمله نبود تعریف دقیق از شغل، تعریف غیراصولی دامنه اشتغال از سن 15 تا 65 سال که 5 سال اول و آخر این دامنه عملاً وجود ندارد، در آمار بیان شده تردید وجود دارد.

* استقبال سرد مردم از مراکز کاریابی

رئیس اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی خرمشهر با بیان اینکه اولین قدم در شناخت وضعیت بیکاری تعریف شغل است، می‌افزاید: بسیاری از طرح‌های اشتغال‌زایی با وجود صرف هزینه و انرژی ناکارآمد بودند. چرا که تعریف دقیقی از شغل واقعی و کاذب وجود ندارد و مرز میان افرادی که بیکار هستند، با آنها که به دنبال کار بهتر هستند مشخص نیست.

وی با بیان این که استقبال عموم از مراکز کاریابی‌ کم شده است، می‌افزاید: هم مردم به این باور رسیده‌اند که به کاریابی‌ها کار زیادی ارجاع داده نمی‌شود و هم کارفرمایان برای فرار از زیر بار بیمه و برخورد قضایی سعی می‌کنند نیروهای خود را از راه‌های دیگر جذب کنند.

* پیگیری دستورالعمل‌های اقتصاد مقاومتی در استان

استاندار خوزستان نیز می گوید: مرز بین‌المللی شلمچه و بازار کشور عراق دو موضوع مهم است که شاید مورد کم‌توجهی قرارگرفته است، باید از این فرصت مهم به بهترین نحو بهره‌برداری کرد.

غلامرضا شریعتی می افزاید: برای حل مشکلات اقتصادی استان خوزستان دستورالعمل‌های ابلاغی ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی کشور که به‌تبع از دستورالعمل ابلاغی مقام معظم رهبری تشکیل‌شده است در محور کار قرار دارد.

او عنوان می کند: تلاش می‌کنیم تا با بهره‌گیری از دستورالعمل‌های ابلاغی اقتصاد مقاومتی در راستای فعال‌سازی صنایع صادرات محور در استان و رونق صادرات در خوزستان به‌ویژه از مرز بین‌المللی شلمچه گام برداریم.

استاندار خوزستان تصریح می کند: برای کاهش بیکاری نیز رفع موانع سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در استان و جذب سرمایه‌گذار را نیز در اولویت کار خود قرار می‌دهیم.

* ویرانی‌های جنگ و نسل‌های آینده

تصور کنید؛ "دست کم 4 شهر خوزستان همچون خرمشهر و هویزه بیش از یک سال و نیم در اشغال دشمن بود. بستان هم بیش از یک سال در تصرف دشمن بود. سوسنگرد هم مدتی در اشغال دشمن بود. شهرهایی مثل آبادان نیز ماه‌ها در محاصره دشمن بودند. به طوری که دشمن تا نزدیکی‌های اهواز هم رسیده بود. شوش، دزفول، اندیمشک، شوشتر، بهبهان و شادگان و... هم مرتبا زیر بمباران دشمن بودند." با این همه جنگ زدگی و فقر در خرمشهر چیز دیگری است. بازسازی هم که برخی آن را "ماله‌کشی" توصیف می کنند، حال خرمشهر را هم خوب نکرد.

روستاها نونوار نشدند برخی هم هنوز گاز ندارند و بیکاری و فقر در آن ریشه دوانده است. انگار جنگ زدگی در این شهر ادامه دارد. مسئولان می‌گویند که «ما داریم ویرانی‌های جنگ را ترمیم می‌کنیم». مردم می‌گویند «در عوض نسل‌های آینده وضع بهتری خواهند داشت»؛ این روزها این دیالوگ پرتکرارتر می‌شود.

با اندکی اضافات و تلخیص برگرفته از سایت خبری فردانیوز، تاریخ انتشار: شنبه 5 مهر 1395، کد خبر: ۵۶۵۶۲۷، www.mashhadnews.org