شعار سال: مریم سلیمی پژوهشگر و دکتری علوم ارتباطات درباره معضل پایان‌نامه‌نویسی توسط برخی افراد سودجو، اظهار کرد: به این موضوع باید از چند زاویه توجه کرد، اینکه بازار سیاهی در این خصوص شکل گرفته و دارای عرضه و تقاضای خاص خویش است. در این میان سفارش دهنده و سفارش گیرنده‌ای وجود دارد و افراد حقیقی و حقوقی نیز زمینه لازم برای فعالیت و رونق این بازار را فراهم کرده‌اند؛ همچنین به این اضلاع باید ضلع نظارتی و لزوم جدیت بیشتر آن در مواجهه با این معضل را اضافه کرد.

وی افزود: از لیبل‌ها، زمین نویسی‌ها و تبلیغات انسانی تا تبلیغات نصب بر شیشه برخی مراکز فنی، پیامک‌ها و ایمیل‌های ارسالی تبلیغاتی همگی حکایت از یک واقعیت تلخ دارند، رویه شدن این حرکت ضدعلمی و غیرقانونی.

* شاغل بودن دانشجویان و بضاعت مالی آن‌ها برای واگذاری تحقیق به دیگران

این پژوهشگر علوم ارتباطات گفت: عواملی همچون عدم اعمال محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های عملی جدی از  جریمه تا محرومیت‌های تحصیلی از سوی نظام آموزش عالی، مشکلات سطح علمی و عملی آموزشی دانشجویان برای آمادگی انجام تحقیقات، بعضاً شاغل بودن دانشجویان و بضاعت مالی آن‌ها برای واگذاری تحقیق به دیگران و نداشتن وقت برای مطالعه و تحقیق در این حوزه بسیار مؤثر هستند.

سلیمی همچنین به مواردی از جمله مدرک‌گرایی صرف با اهداف مختلف پز و پرستیژ اجتماعی یا اهداف شغلی از بعد ارتقاء، ارزش علمی نه چندان بالای مطالعه و تحقیق در نگاه عامه، فرجام یکسان برای مطالعات و تحقیقات چه آن‌ها که توسط دانشجو انجام می‌شوند و چه غیر آن، عدم ایجاد عطش و جذابیت تحقیق و مطالعه در دانشجویان، عدم اولویت‌دار بودن تحقیق و پژوهش در زندگی حاضر با توجه به مشکلات اقتصادی (تبعات تاثیر اقتصاد بر علم و فرهنگ)، بعضاً ارزش شدن دور زدن قانون و کسب ساده‌تر و راحت‌تر برخی نتایج، کم ارزش‌تر شدن سطح پژوهش و مطالعه با ایجاد زمینه تبدیل روش پژوهش محور به آموزش محور که دانشجو را از پایان‌نامه و هزینه‌ها و دغدغه‌های آن رها می‌کند و به داستان ارشد او بدون امر تحقیق و پژوهش در حد پاس کردن چند درس پایان می‌دهد نیز اشاره کرد.

* نظارت نه چندان جدی بر کیفیت پژوهش‌ها و اولویت‌شدن حواشی به جای متن

این پژوهشگر علوم ارتباطات، نظارت نه چندان جدی بر کیفیت پژوهش‌ها، اولویت‌شدن حواشی به جای متن، (اهمیت چاپ مقالات بیش از خود پایان نامه‌ها)، عدم تاثیر پایان نامه‌ها بر حال و آینده زندگی افراد یا جامعه به طوری که پس از تهیه در کتابخانه‌ها باد می‌خورد را نیز از عوامل موثر این حوزه دانست.  

سلیمی اضافه کرد: برخورد با ارائه کنندگان اینگونه خدمات و بعضاً باطل کردن مجوز فعالیت‌شان ضروری است با تاکید بر این دغدغه که اعمال محدودیت‌های بیشتر، به اینگونه رفتار‌ها جنبه زیرزمینی بخشیده و قیمت خدمات رسانی را گران می‌کند.

وی تاکید افزود: بنابراین بیش از سمت عرضه باید روی سمت تقاضا کار کرد. هرچه سمت تقاضا کمتر شود،   با کاهش بیش از حد تقاضا، فعالیت را با مشکل صرفه اقتصادی و عدم امکان ادامه فعالیت مواجه می‌سازد.

* افزایش حق‌الزحمه اساتید در بررسی کیفیت و نظارت پایان‌نامه‌ها 

وی به راهکار‌هایی در این زمینه اشاره کرد و گفت: نظام آموزشی باید بیش از پیش به طور عملیاتی‌تر به مطالعه و تحقیق با روش‌های مختلف بها داده و از آن حمایت کند. اساتید و سیستم آموزشی از حساسیت بیشتری در بررسی کیفیت پایان‌نامه و نظارت بر آن برخوردار شوند و به همان میزان حق الزحمه اساتید برای انرژی، وقت بیشتر و انگیزه کافی و لازم افزایش یابد.

سلیمی عنوان کرد: شیوه انجام پایان‌نامه‌ها مانند بسیاری از کشور‌ها کاربردی شده و نتیجه تحقیق مربوطه در عمل به دانشجو مجوز دفاع داده شود؛ همچنین باید سطح آموزشی در حوزه روش تحقیق ارتقا یابد و آمادگی لازم در دانشجویان ایجاد شود.

* نظارت بر امر تبلیغ پایان‌نامه در مراکز فنی و پیامکی 

پژوهشگر علوم ارتباطات گفت: تعیین بازدارنده‌های قانونی و اعمال محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی برای امر واگذاری پژوهش به بازار، ضروری است و باید بر امر تبلیغ انجام پایان‌نامه در مراکز فنی و پیامک نظارت شود تا مراجع مربوطه با تعیین قوانین بازدارنده‌ای مانع این نوع فعالیت‌ها شوند.

وی افزود: تشویق امر پژوهش در سطوح و شیوه‌های مختلف طی همکاری آموزش عالی با سازمان‌ها، شرکت‌ها و صنایع از جمله سازمان نظام وظیفه، برای پذیرش امور تحقیقاتی نتیجه‌محور و نتایج کاربردی و واقعی عینی برای سازمان‌ها به جای انجام خدمت سربازی و موارد مشابه آن در عین حال نظارت دقیق بر کیفیت انجام تحقیق توسط دانشجو؛ همچنین از سوی دیگر حمایت‌های مالی سازمان‌ها از امور تحقیقاتی و پژوهشی و نظارت بر کیفیت انجام آن در این خصوص مؤثر است.

* اختصاص تسهیلات در روند تحصیل یا انجام تحقیق و پژوهش می‌تواند راهگشا باشد

سلیمی عنوان کرد: همچنین معرفی پژوهشگران برتر و اختصاص تسهیلاتی در روند تحصیل یا انجام تحقیق و پژوهش می‌تواند راهگشا باشد و نظارت دقیق بر روند انجام پژوهش‌ها و حمایت از انتشار آن‌ها در قالب کتاب ولو الکترونیک از دیگر حرکت‌های مؤثر است.

وی خاطرنشان کرد: لازم است از بعد فرهنگی به یاری رسان‌ها در خصوص نقش و جایگاه پژوهش در جامعه کار شود. اکتفا کردن به هفته پژوهش و برگزاری صرفاً چند نشست توسط دانشگاه‌ها کافی نیست.

پژوهشگر علوم ارتباطات گفت: شکل‌گیری چالش‌ها و کمپین‌هایی مانند نه به پایان نامه‌های برون سپاری در این حوزه بی‌تاثیر نخواهند بود، به طوری که  تأکید بر اهمیت ارتقای علمی افراد و آثار منفی حضور و نقش آفرینی افرادی با بضاعت علمی پایین در جامعه تخصصی مربوطه به یاری فیلم‌های کوتاه می‌تواند اثرگذار باشد. در مجموع، به لحاظ عرفی، قانونی و ارتقای سطح علمی و فرهنگی لازم، این حوزه نیازمند کار و توجه جدی است.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از فارس، تاریخ انتشار: ۲۹ آذر ۱۳۹۹، کدخبر: -، farsnews.ir