شعار سال: آمارهای کنکور ۱۴۰۲ مثل چهار سال گذشته، روند فزاینده ناعدالتی آموزشی را نشان می‌دهد. صندلی‌های بهترین دانشگاه‌های کشور و به طور کلی دانشگاه‌ها سراسری متعلق به دهک‌های بالای درآمدی و سهمیه ها  بوده و قسمت دهک‌های متوسط و پایین، سال به سال در قبولی کنکور کمتر شده و کاهش یافته است.
بر اساس آمارها در کنکور ۱۴۰۲ بیش از ۸۰ درصد رتبه‌های برتر زیر ۳ هزار به سه دهک بالای درآمدی اختصاص دارد. این در حالی است که ۸۵ درصد دانش‌آموزان در مدارس دولتی درس می‌خوانند اما فقط ۲.۵ درصد از رتبه‌های بالای کنکور را به خود اختصاص داده‌اند. این آمارها نشان از نابودی عدالت آموزشی در کشور دارد و بیش از پیش کالایی شدن آموزش را آشکار می‌کند.


۸۵ درصد دانش آموزان مدارس دولتی، تنها ۲ درصد رتبه‌های برتر را می‌آورند

سطح پوشش مدارس دولتی در سراسر کشور حدود ۸۵ درصد است. یعنی ۸۵ درصد یا به عبارت دیگر دو سوم دانش‌آموزان در مدارس دولتی درس می‌خوانند و ۱۵ درصد دیگر در مدارس پولی تحصیل می‌کنند. این مدارس نیز سه دسته هستند که شامل مدارس استعدادهای درخشان با ۲ درصد، مدارس غیرانتفاعی خاص با ۱۲ درصد و مدارس نمونه دولتی با ۱ درصد است.

از میان مدارس پولی کشور نیز سهم مدارس استعدادهای درخشان یا سمپاد در رتبه‌های برتر کنکور از سایرین بیشتر است. در کنکور ۱۴۰۱ ، ۲۹ رتبه برتر از ۴۰ رتبه در مدارس سمپاد درس خواند. در سال ۱۴۰۰ نیز ۲۰ نفر از ۴۰ رتبه برتر و در سال ۹۹، حدود ۷۰ درصد رتبه‌های برتر از همین مدارس بودند. آماری که در سال ۹۸ نیز تکرار شده بود. از این آمار مشخص می‌شود که ۸۵ درصد دانش‌آموزان کشور در مدارس دولتی ۲.۵ درصد رتبه‌های برتر کنکور را کسب می‌کنند اما ۱۵ درصد دانش‌آموزان مدارس پولی ۹۷.۵ درصد رتبه‌های برتر را به خود اختصاص می‌دهند.

دانشگاه‌ها و رشته‌های برتر سهم طبقات برخوردار

آمار قبولی‌ها به تفکیک دانشگاه‌ها نیز کالایی شدن آموزش را بیشتر نشان می‌دهد. هرچند آمار دقیقی از این حوزه در دسترس نیست بر اساس گزارش دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال ۹۹، ۵۵ درصد ورودی‌های دانشگاه صنعتی شریف (رشته‌های مهندسی) از دهک درآمدی دهم جامعه یعنی بالاترین سطح درآمدی جامعه (ماهانه مثبت ۱۰۰ میلیون تومان) بوده‌اند. این یعنی ساخت‌های اجتماعی و میزان برخورداری طبقات مختلف در قبولی کنکور آن‌ها تعیین‌کننده است و این رویه در چهار دهه گذشته حاکم بوده و هر سال رشد داشته است.


افت معدل دانش آموزان مدارس دولتی و عقب ماندن بیشتر در کنکور

ناعدالتی آموزشی فقط در رتبه کنکور مشهود نیست. حتی معدل امتحان‌هایی دانش‌آموزان مدارس دولتی نیز افت ۲ نمره‌ای داشته که کاهشی محسوس را نشان می‌دهد. این یعنی کیفیت آموزش و امکانات مدارس دولتی هر سال کمتر شده اما در مقابل دانش‌آموزان مدارس پولی نمرات به مراتب بالاتری را در امتحان‌های نهایی که برای همه یکسان است کسب می‌کنند. موضوعی که برخی مسئولان تلاش داشتند در سال‌های گذشته آن را به گردن کرونا بیاندازند اما حالا هیچ توجیهی غیر از پایین آمدن کیفیت آموزش در مدارس دولتی که ۸۵ درصد دانش آموزان کشور در آ‌ن‌ها درس می‌خوانند، ندارد.
بنابراین تاثیرگذاری ۴۰ درصدی معدل سوابق تحصیلی که مصوبه شورای انقلاب فرهنگی بوده نیز نه تنها تاثیری در عدالت آموزشی نداشته بلکه موجب افزایش آن شده است. چراکه دانش‌آموزی که سال‌ها در مدارس پولی و با کیفیت بسیار بهتری درس خوانده در امتحان‌ مشابه عملکرد بهتری از دانش آموز مدارس دولتی دارد. به همین دلیل ،  در کنکور ۱۴۰۲ نیز بنابر آمار دهک دهم یعنی مرفه‌ترین طبقه جامعه ۴۸ درصد رتبه‌های زیر ۳ هزار را به خود اختصاص داده و سه دهک پایین فقط ۲ درصد رتبه‌های زیر ۳۰۰۰ را به دست آوردند. در چنین شرایطی افت معدل دانش آموزان در مدارس دولتی نیز بر عقب ماندن آن‌ها از دانش آموزان مدارس پولی می‌افزاید. حال به این معادله شرایط نامطلوب معمان در مدارس دولتی را هم باید اضافه کرد.


رویای دور عدالت آموزشی

در چنین روندی نه تنها عدالت آموزشی رخ نمی‌دهد بلکه سال به سال کمرنگ‌تر خواهد شد و دانشگاه آزاد مأمن اقشار متوسط و کم درآمد و رشته‌های پرمتقاضی دانشگاه‌های برتر و سراسری به طبقات مرفه خواهد رسید. اتفاقی که در سال‌های گذشته نیز رخ داده است.

آقایان شورای انقلاب فرهنگی، مدیران ارشد در وزارتین اموزش و پرورش ، وزارت عتف ، وزارت بهداشت و آموزش پزشکی، نمایندگان محترم مجلس ، خصوصا کمیسیون آموزش و تحقیقات و عزیزان شورای مصلحت نظام، با قید فوریت و الزام به رعایت تکالیف قانونی ، در خصوص دو گاز انبر ایجاد بی عدالتی آموزشی یعنی سهمیه ها و نظام آموزش پولی ، به شما هشدار می دهیم و منتظر سیاستگذاری های دقیق رافع مشکل هستیم. 

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال با اندکی اضافات و تلحیص،برگرفته از فراز.منتشره در 29 تیرماه 1402. کد خبر: 65387. https://www.farazdaily.com .