شعار سال: ترمز افزایش قیمت مرغ یک‌ماه قبل با تعیین قیمت 20هزار و 400تومان توسط دولت کشیده شد؛ این درحالی است که قیمت مرغ به بالای 38هزار تومان در هر کیلو هم رسیده بود. با این اقدام دولت، توزیع مرغ با قیمت مصوب در کشور شروع شد، اما در کنار خوشحالی مردم از این قضیه، مرغداران نسبت به این قیمت‌گذاری‌ دستوری معترض شده‌اند و معتقدند با این شیوه حدود چهار تا هفت‌هزار تومان در هر کیلو ضرر می‌کنند. آن‌ها شیوه محاسباتی دولت برای تعیین این قیمت را که به‌طور کامل مبتنی‌بر ارز چهارهزار و 200تومانی است، غلط می‌دانند و معتقدند مرغدار برای رفع نیازهای تولید به بازار آزاد مراجعه می‌کند که باعث می‌شود قیمت تمام‌شده بالاتر برود.

در ادامه با مهدی پورسمر، مدیرعامل صندوق حمایت از توسعه صنعت طیور و دبیر اجرایی انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ، درباره وضعیت فعلی تأمین نهاده‌های طیور، میزان عرضه این نهاده‌ها با قیمت مصوب دولتی، نواقص و مزایای سامانه بازارگاه، علت قیمت‌گذاری‌ دستوری از سوی دولت برای مرغ و ضررهایی که به مرغدار وارد می‌شود و راهکار برون‌رفت از شرایط فعلی به گفت‌وگو نشسته ایم که از نظرتان می‌گذرد.

قیمت نهاده‌های ذرت و کنجاله سویا درحال حاضر چقدر است؟
هم‌اکنون نسبت به یک‌سال قبل وضعیت نهاده‌ها خیلی بهتر شده است. قیمت‌های مصوب دولتی هم مشخص شده و با این قیمت نهاده‌ها درحال توزیع است. درحال حاضر قیمت کنجاله سویا سه‌هزار و 200 و ذرت یک‌هزار و 700تومان است؛ البته قیمت بازار آزاد این نهاده‌ها متفاوت است و بستگی به نیاز مصرف‌کننده دارد. قیمت ذرت در بازار آزاد هر کیلو سه‌هزار و 300تومان و قیمت کنجاله سویا تا هفت‌هزار تومان است.

مرغداران چند درصد نهاده مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند؟
یک‌ماه پیش حدوداً 40درصد نیاز مرغدار به نهاده با ارز دولتی و 60درصد از بازار آزاد تأمین می‌شد؛ اما هم‌اکنون حداقل 70درصد نهاده مورد نیاز مرغدار با نرخ مصوب دولتی و 30درصد از بازار آزاد تأمین می‌شود و به همین دلیل قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد هم کاهش پیدا کرده است.

تأمین نهاده‌ها از سامانه بازارگاه را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مشکل اصلی در سامانه بازارگاه، بحث کند بودن رفع ایرادات آن است؛ یعنی نقاط کوری که باید رفع می‌شد، هنوز برطرف نشده و اقدامات درجهت رفع مشکلات آن با کندی صورت می‌گیرد. ازجمله مشکلات تأمین نهاده از سامانه بازارگاه این است که تولیدکننده پول نهاده را واریز می‌کند، ولی به دلیل تأخیر در دریافت نهاده، چون مجبور است نهاده را تأمین کند، اقدام به پس گرفتن پول خود برای مراجعه به بازار آزاد می‌کند، ولی نمی‌تواند این پول را پس بگیرد؛ یا یک کالایی از طریق بازارگاه برای مرغدار ارسال می‌شود که علاه‌بر مرغوب نبودن، در برخی مواقع خراب و مسموم است. در مواجهه با این مشکلات مرغدار نمی‌داند پولش را از چه ارگانی و چگونه پس بگیرد. این سامانه از دلال و دلال‌بازی جلوگیری می‌کند، اما به شرط این‌که این مشکلات حل شود. مرغداری که از یک دلال نهاده خریداری کرده است، اما بار مرغوب تحویل نگرفته، می‌تواند جنس را مرجوع کند، اما در سامانه بازارگاه مرجوع‌کردن جنس نامرغوب دیده نشده است. در کل می‌توان گفت بازارگاه به‌رغم هدف خوبی که داشته است، نتوانسته خوب جا بیفتد.

نظام توزیع نهاده‌‌های دام و طیور در کشور چه ضعف‌هایی دارد و ایراد کار کجاست که نهاده‌های وارداتی با دلار چهار هزار و 200تومانی تا چند برابر قیمت در بازار فروخته می‌شوند؟
ایراد کار این‌جاست که اصلاً چرا باید در این خصوص دلار چهارهزار و 200تومانی تخصیص یابد. حرف ما این است که وقتی دلار چهارهزار و 200تومانی نبود، با هر قیمتی این مشکلات را نداشتیم. اگر دولت می‌خواهد مرغ را ارزان به عده خاصی برساند، باید از کانال دیگری اقدام و تولید نهایی را ارزان‌تر کند. مگر دولت الان یارانه نمی‌دهد؟ ارز نیمایی 25هزار تومان است و ارز دولتی چهارهزار و 200تومان. به این ترتیب 20هزار و 800تومان روی هر دلار یارانه می‌دهد. دولت به جای این اقدام این یارانه را مستقیماً به مصرف‌کننده مرغ بدهد تا فسادی که این‌جا به‌وجود آمده است، از بین برود. تأمین نهاده با وجود دونرخی بودن ارز باعث شده است واردکننده‌ای که قبلاً می‌توانست به شکل‌های مختلف (با تهاتر و...) جنس وارد کند، امروزه رغبتی به این کار نداشته باشد، چون می‌داند جنسش بدون توجه به ارزی که با آن خریداری شده، باید به بازارگاه برود و با قیمت چهارهزار و 200تومانی به فروش برسد. خیلی‌ها به این دلایل از چرخه خارج شده‌اند و از طرفی، خود دولت هم متهم شده که به افراد و گروه‌های خاصی ارز چهارهزار و 200تومانی تخصیص داده است. همه این مسائل و مشکلات به دلیل دونرخی بودن ارز است.

راهکار شما برای رفع مشکلات حوزه توزیع نهاده‌های دام و طیور چیست؟
تنها راهکار، تک‌نرخی کردن ارز است. اگر واردکننده با هر قیمتی نهاده را وارد کند، باید این اختیار را داشته باشد تا این نهاده را به سامانه بازارگاه وارد کند یا در بازار آزاد بفروشد؛ به‌عبارتی باید واردکننده را آزاد گذاشت. در این صورت هم عرضه درست می‌شود و هم بگیر و ببندهای فعلی و نیرویی که صرف مدیریت تخصیص ارز چهارهزار و 200تومانی می‌شود، کاملاً از بین می‌رود.

نظرتان درمورد قیمت‌گذاری دستوری 20هزار و 400تومانی برای مرغ چیست؟
مشکل ما این است که مرغ به یک کالای استراتژیک تبدیل شده؛ به این صورت که اگر کمی قیمت آن بالا برود، صدای همه درمی‌آید. از سوی دیگر، وقتی قیمت آن پایین می‌آید، دیگر هیچ‌کس جوابگو نیست. کالایی تولید می‌شود که نمی‌توان با هماهنگی‌های صنفی قیمت آن را بالا برد یا برعکس با دستور قیمت آن را پایین آورد. در کشور 20هزار واحد مرغداری گوشتی داریم که همه با هم رقیب هستند. این درحالی‌است که 10شرکت در آمریکا که 80درصد تولید مرغ را برعهده دارند، می‌توانند با هماهنگی هم قیمت را بالا یا پایین ببرند. وقتی 20هزار تولیدکننده داریم که همه رقیب هم هستند، نمی‌توان با تبانی قیمت را بالا برد. اگر قیمت بالا می‌رود، حتماً کسری تولید وجود دارد و اگر قیمت خیلی پایین آمد، حتماً مازاد تولید داریم. خود تولیدکننده متوجه می‌شود که اگر قیمت خیلی پایین آمده، تولید را کاهش یا اگر قیمت درحال بالا رفتن است، تولید را افزایش دهد، زیرا به دنبال سود است. همه این قیمت‌گذاری‌های دستوری ناشی از اشتباه مسئولان است.

اگر شما مسئول بودید، برای قیمت‌گذاری چه اقدامی می‌کردید؟
مسئولان باید دست از این کار بردارند، زیرا قیمت مصوب درصورتی مورد رضایت خواهد بود که دولت بتواند نهاده‌ها را که بخش بزرگی از قیمت تمام‌‌شده به آن بستگی دارد، تمام و کمال تأمین کند. وقتی تولیدکنندگان نمی‌توانند خدماتی از دولت بگیرند و مجبور به مراجعه به بازار آزاد هستند، قیمت مصوب فقط به زیان آن‌هاست. با توجه به این‌که قیمت مرغ با تبانی مشخص نمی‌شود، دولت نباید به این مسأله ورود کند.

با این قیمت دستوری مرغداران در هر کیلو چقدر ضرر می‌دهند؟
هم‌اکنون قیمتی که مسئولان با ارز چهارهزار و 200تومانی حساب کرده‌اند، برای مرغ زنده 15هزار و 400 و کشتار 20هزار و 400تومان است. درحال حاضر قیمت مرغ زنده در بعضی استان‌ها که تولید زیادی هم دارند، به 12هزار و 500تومان رسیده است؛ یعنی در قیمت زنده حدود سه تا چهارهزار تومان در هر کیلو تولیدکننده زیان می‌دهد. البته به شیوه مسئولان که با ارز چهارهزار و 200تومانی این قیمت را محاسبه کرده‌اند هم اعتراض داریم، زیرا قیمت تمام‌شده مرغ با مخلوط نهاده دولتی و بازار آزاد است و با این احتساب قیمت زنده کم‌تر از 17هزار تومان نیست؛ درحالی‌که الان 12هزار تومان به فروش می‌رسد که شش‌هزار تومان ضرر است. قیمت کشتار شده هم 20هزار و 400تومان نیست و حداقل 27هزار و 500تومان است که در این مورد هم مرغدار کیلویی هفت‌هزار تومان ضرر می‌کند.

پیش‌بینی شما برای قیمت گوشت مرغ در چند ماه آینده چیست و آیا امکان گران‌شدن دوباره مرغ وجود دارد؟
درحال حاضر میزان جوجه‌ریزی بالا رفته است؛ درحالی‌که معمولاً در این مقطع زمانی مرغداران اقدام به جوجه‌ریزی نمی‌کردند و دست نگه می‌داشتند تا برای شب عید مرغشان به ثمر برسد. از 10دی‌ماه اقبال زیادی به جوجه‌ریزی شده است؛ درنتیجه در آینده نزدیک قیمت‌ها زیاد بالا نخواهد رفت و در محدوده قیمت مصوبی که مسئولان مشخص کرده‌اند، حدود 10درصد بالا یا پایین حرکت خواهد کرد. شب عید هم تقریباً مرغ در این رنج قیمتی باقی خواهد ماند، ولی بعد از عید یعنی از اردیبهشت‌ماه شدیداً با کمبود جوجه یک‌روزه مواجه خواهیم بود و قیمت‌ها فوق‌العاده افزایش خواهد یافت؛ مگر این‌که مسئولان دست به دامن واردات شوند.

******* مسئولان باید دست از قیمت‌گذاری دستوری بردارند، زیرا قیمت مصوب درصورتی مورد رضایت خواهد بود که دولت بتواند نهاده‌ها را که بخش بزرگی از قیمت تمام‌‌شده به آن بستگی دارد، تمام و کمال تأمین کند. وقتی تولیدکنندگان نمی‌توانند خدماتی از دولت بگیرند و مجبور به مراجعه به بازار آزاد هستند، قیمت مصوب فقط به زیان آن‌هاست

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از سایت روزنامه سبزینه، تاریخ انتشار: 4 بهمن 1399، کد خبر: 92400،  www.sabzineh.org