شعار سال: گلوبال تایمز روزنامه چاپ حزب کمونیست چین نوشت: وقتی صحبت از سیاست خارجی دولت رئیسی می‌شود باید به بررسی برخورد او با غرب پرداخت. در این رابطه انتظار می‌رود که رئیسی در دفاع از منافع اقتصادی و امنیتی ایران موضع سختی را در پیش بگیرد. به طور مثال، وی در ژانویه ۲۰۲۰ گفت که ایران قصد دارد از رئیس جمهور وقت آمریکا یعنی دونالد ترامپ در رابطه با ترور ژنرال قاسم سلیمانی شکایت کند. در ژانویه ۲۰۲۱، رئیسی در مراسمی به مناسبت یک سالگی ترور سلیمانی در تهران هشدار داد که قاتلان سلیمانی در امان نخواهند بود.

در ادامه این مطلب آمده است: رئیسی گفت: تصور نکنید رئیس جمهور آمریکا که به عنوان یک قاتل ظاهر شده یا دستور به یک قتل داده است، از اجرای عدالت مصون خواهد بود. هرگز این طور نیست و هیچ جرمی در روی زمین بدون عقوبت نخواهد بود.

همچنین باید دقت داشت که رئیسی اهمیت زیادی برای تقویت همکاری‌های امنیتی و روابط مذهبی با کشور‌های اسلامی قائل خواهد شد و به مسئله اسرائیل و فلسطین نیز توجه زیادی خواهد کرد.

 

صرف نظر از خط مشی وی، اولویت اصلی رئیسی رسیدگی به مشکلات معیشتی ناشی از تحریم‌های ایالات متحده است. اگرچه وی مواضع محکمی گرفته و احتمال دیدار با جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا را رد می‌کند، اما این بدان معنا نیست که دولت او سیاست مقابله‌ای رادیکالی علیه واشنگتن را اتخاذ می‌کند. در واقع، پس از روی کار آمدن رسمی دولت جدید رئیسی انتظار می‌رود که اصولگرایان در ایران به دنبال یک توافق هسته‌ای جدید باشند.

رئیسی به طور رسمی به عنوان رئیس جمهور ایران در ۳ آگوست، هنگامی که در روابط ایالات متحده و ایران احتمالات زیادی مطرح است، آغاز به کار می‌کند. در مجموع، خواه دولت رئیسی این حقیقت را بپذیرد یا نه، واشنگتن همچنان یک عامل مهم و حتی اصلی تأثیرگذار بر منافع داخلی و دیپلماتیک ایران خواهد بود.

برخی از تحلیلگران معتقدند رئیسی سیاست خارجی خود را بر استراتژی "نگاه به شرق" متمرکز می‌کند که این به معنای همکاری نزدیکتر با چین و روسیه پس از روی کار آمدن وی است. مهم اینکه، پیشرفت روابط ایران با چین و روسیه همیشه مورد حمایت حاکمیت در تهران بوده است. دولت رئیسی در چارچوب همکاری و سازوکار‌های موجود با چین و روسیه عمل خواهد کرد. این امیدواری وجود دارد که روابط ایران با چین و روسیه در دو زمینه توسعه یابد.

نخست، چین و روسیه احتمالاً اقدامات فعال دیگری را در خصوص توافق هسته‌ای ایران انجام خواهند داد، به ویژه میزبانی رویداد‌هایی که به منظور رفع مشکلات مربوطه صورت می‌گیرد، در دستور کار مسکو و پکن قرار خواهد گرفت. از سوی دیگر، رئیسی نیز همچنان بر نقش چین و روسیه در کمک به بازگرداندن توافق هسته‌ای تأکید خواهد کرد.

دوم، چین و روسیه ممکن است در چارچوب سازمان همکاری اسلامی (OIC)، از تأثیرات مثبت عوامل اسلامی بر روابط سه جانبه چین، روسیه و ایران بیشتر بهره بگیرند. عامل اسلامی یک بنیاد مهم ایدئولوژیکی برای سیاست خارجی رئیسی خواهد بود.

گفتنی است، در تاریخ ۱۳ ژوئن، اولین نماینده منصوب چین در سازمان همکاری اسلامی، نامه انتصاب خود را به دبیرکل سازمان ارسال کرد که نشان دهنده ایجاد پیوند‌های نهادی چین با این سازمان بود. علاوه بر این، روسیه یک کشور ناظر در سازمان مورد بحث است. این فرصت جدیدی را برای چین و روسیه فراهم می‌کند تا مبادلات و هماهنگی‌ها را با ایران در مورد مسائل مربوط به ایران در چارچوب سازمان همکاری اسلامی تقویت کنند.

با این وجود، بعید است که ایران در دوره رئیسی با چین و روسیه اتحاد ایجاد کند. به عبارت دیگر، رئیسی طرف هیچکس را در منازعات بین روسیه، چین و امریکا نخواهد گرفت. تا حدود زیادی، سیاست خارجی رئیسی دو بعد دارد که شامل اتخاد موضعی تند علیه واشنگتن و تعمیق روابط سیاسی و مذهبی با جهان اسلام است. به هر حال باید توجه داشت که چین و روسیه کشور‌های اسلامی نیستند. اما انتظار می‌رود که رئیسی پس از روی کار آمدن، اقدامات دولت حسن روحانی را ادامه دهد و تعامل نسبتاً نزدیک خود را با چین و روسیه حفظ کند. در این چارچوب، ممکن است توافق نامه همکاری ۲۵ ساله با چین توسعه یابد. با این حال، این شرایط منجر به اتحادی به اصطلاح جدید بین ایران، چین و روسیه نخواهد شد. علاوه بر این، شواهد نشان می‌دهد که پکن و مسکو تاکنون تمایلی به ایجاد چنین اتحادی نشان نداده اند.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱۰ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۶۱۱۵۴۳، www.hamshahrionline.ir