شعار سال: جمهوری اسلامی ایران همواره و به طور مستمر تعهد به چندجانبه‌گرایی را به عنوان مبنای یک سیاست خارجی نیرومند به عمل درآورده است. به همین ترتیب، ایران به دیدگاه امنیت مشترک، همکارانه و پایدار در غرب آسیا پایبند بوده است.

وزیر امور خارجه می‌گوید: در سطح جهانی ما پایبندی مصمم خود به گفتگو و دیپلماسی را با مشارکت فعال در مجامع مختلف بین‌المللی برای پاسخگویی به شمار کثیری از چالش‌های بین‌المللی از جمله در مذاکرات چند ماهه اخیر برای احیا و جانی دوباره بخشیدن به برجام به نمایش گذاشته ایم.

این عزم ما با وجود قصور نکبت بار اروپا در امر تحقق وعده‌های اقتصادی خویش به مردم ما پس از خروج غیرقانونی آمریکا از برجام و بی میلی دولت جدید آمریکا به کنار گذاردن سیاست شکست خورده فشار حداکثری «ترامپ به منصه ظهور رسیده است.

ظریف معتقد است: چندجانبه‌گرایی تضعیف شده و اجرای آن از سوی یکجانبه‌گرایی و اقدامات قلدرمآبانه قدرت‌هایی خاص مورد تهدید قرار گرفت. ماجراجویی یکجانبه‌گرایانه افراطی آمریکا مهم‌ترین چالشی است که تقریباً همه ما به شکلی با آن روبرو بوده‌ایم. این وضعیت همچنان حاکمیت قانون را در سطح بین‌المللی به ضعف می‌کشاند و صلح و ثبات را در سراسر جهان تهدید می‌کند.

 

 

در حالی که برخی ملت‌ها سال‌ها است با تروریسم اقتصادی و تجاوزات نظامی تهدید می‌شوند، دیگر ملت‌ها فشار ضربات ناشی از سیاست‌های جانبدارانه آمریکا را تحمل می‌کنند.

امروز چندجانبه‌گرایی برای دولت‌ها تنها یک انتخاب نیست بلکه ضرورت است، چرا که در مقابل آن، یکجانبه‌گرایی قرار دارد؛ دقیقا همان رویکردی که آمریکا در دولت ترامپ آن را به اوج رساند و صدمات بسیاری را به روند صلح و امنیت بین المللی وارد کرد. آمریکا در این دوران تا جایی پیش رفت که از معاهدات بین المللی همچون توافق آب و هوایی پاریس و دیگر اجماع بین المللی برای بحران‌های جهانی خارج شد.

آمریکا همچنین از برجام که نتیجه دو سال مذاکرات رسمی و فشرده ۷ کشور بود، خارج شد و مشکلات بسیاری را در عرصه بین المللی و برای ایران به وجود آورد.

اما در این یک سال و نیمی که کرونا سایه مرگبار خود را بر جهان گسترانید، خلا چندجانبه‌گرایی در جهان بیشتر احساس شد؛ زمانی که خبر‌هایی شنیده می‌شد مبنی بر اینکه کمبود ماسک وجود دارد و محموله‌های ماسک و اقلام بهداشتی در فرودگاه‌ها توسط کشور‌های ثالث به سرقت می‌رود.

تشدید فقر و نابرابری، معضلات عالم‌گیر زیست محیطی، بحران گاز‌های گلخانه ای، خشونت و تنش‌های بین‌المللی، تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران خارج از سازوکار سازمان ملل، بحران مهاجرت و در نهایت ناکارآمدی سازمان‌های بین المللی در مدیریت ویروس کرونا همه نشانه‌هایی از نبود چندجانبه‌گرایی و اتحاد در شرایط بحرانی بین المللی است.

 

همه کشور‌ها باید در پذیرش مسوولیت جهانی سهیم باشند.

اما رخداد‌های دیگر در سال‌های اخیر همچون جنگ و ناآرامی در عراق، افغانستان، یمن، سوریه و بسیاری از نقاط جهان روی داد، اما کاری از دست سازمان‌های بین المللی به دلیل فرمان پذیری از قدرت‌های بزرگ برنیامد، همگی این خلا را فریاد می‌زند که امروز جهان نیاز به همکاری‌های چندجانبه گرایی دارد.

چندجانبه‌گرایی در روابط بین‌الملل به ائتلاف چند کشور برای پیشبرد یک هدف مشترک اطلاق می‌شود. اتخاذ رویکرد چندجانبه‌گرایانه و همکاری بین المللی می‌تواند برای حل مسائل جهانی همچون خلع سلاح، تغییرات آب و هوایی و گاز‌های گلخانه ای، قاچاق مواد مخدر و بسیاری مسایل و چالش‌های بین المللی دیگر از قبیل عراق، افغانستان و ... تنها راه موثر باشد.

اما برخلاف آن چه اغلب پنداشته می‌شود چندجانبه‌گرایی همیشه تنها به سازمان‌های رسمی اشاره ندارد بلکه ناظر به تمامی ترتیباتی است که در آن‌ها سه دولت یا بیشتر، هماهنگ با هم دست به اقدام می‌زنند.

در مجموع باید گفت امروز در جهانی به سر می‌بریم که همه کشور‌ها از بزرگ و کوچک، باید در پذیرش مسوولیت جهانی سهیم باشند.

البته این نیز واضح است که اگر نیاز دولت‌ها به راه‌های چندجانبه نبود، چندجانبه گرایی معنا نمی‌یافت بنابراین اینکه چندجانبه‌گرایی در عرصه بین الملل ظهور و بروز پیدا کرد به این دلیل بود که دولت‌ها بسیاری از مشکلات خود را نمی‌توانستند به تنهایی حل کنند. چندجانبه‌گرایی یک نیاز قطعی جامعه بشری بوده و دهه‌ها است که دنیا بدون آن امکان حیات ندارد.

شعار سال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از ایرنا، تاریخ انتشار: ۳۱ تیر ۱۴۰۰، کد خبر: ۸۴۴۱۰۷۷۷، www.irna.ir