شعار سال:  چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه شهرداری منطقه ۱۲ تهران دستور تعطیلی و تخلیه سه موزه فعال در زمینه کودکان و نوجوانان را داده است.
 
موزه ملی عروسک‌ها در محله دروازه دولت تهران فعالیت می‌کرده است. این موزه‌ خصوصی با وزارت میراث فرهنگی و گردشگری در مرداد ماه سال ۱۳۹۶ در تهران در خانه‌ای با قدمت ۸۰ سال تأسیس شد.
 
نکته‌ای که باید در خصوص این مجموعه دانست این است که فعالیت موزه ملی عروسک در قالب یک موزه آغاز شد تا علاوه بر صلح و دوستی جهانی، میراث مهمی برای نسل‌های آینده کشور باشد. در جای جای این خانه قدیمی مجموعه غنی از عروسک‌ها دیده می‌شود. این مجموعه از ۳ موزه شامل موزه عروسک‌های ملل، موزه عروسک و فرهنگ ایران و بخش اسباب‌بازی‌های ملل تشکیل شده که در حال حاضر همه این مجموعه را با نام موزه ملی عروسک می‌شناسند.
 
 موزه ملی عروسک‌ها بیش از ۲ هزار عروسک را از سراسر ایران و جهان گردآوری کرده است. در این موزه عروسک‌های فرهنگی از ۸۰ کشور جهان به تفکیک قاره مرتب شده‌اند.
 
این موزه مکانی است برای آشنایی بازدیدکنندگان با عروسک‌های مناطق مختلف ایران و جهان و شناخت بیشتر کودکان، نوجوانان و خانواده‌های آنان با آیین، هنر، موسیقی و میراث طبیعی ایران. از دیگر کارکرد‌های این موزه می‌توان به ترویج قصه‌ها، افسانه‌ها و روایت‌های مردم ایران اشاره کرد.
 
این مجموعه، ماحصل سال‌ها تلاش و سفر‌های فراوان دو مجموعه‌دار و پژوهشگر فرهنگ ایرانی، آقایان مسعود ناصری دریایی و علی گلشن است که مدیریت این موزه را بر عهده دارند.
 
بعد از حکم شهرداری برای تخلیه موزه ملی عروسک‌ها، رضا دبیری‌نژاد، رئیس موزه ملی ملک در حساب اینستاگرام خود نوشت: «فضای این موزه‌ها قرار است تحت عنوان "حکم یکسان‌نگری" از سوی شهرداری تهران پس گرفته شوند.»
 
با محمدجواد حق‌شناس عضو سابق شورای شهر تهران درباره اهمیت تخلیه موزه عروسک‌ها و اقداماتی که در گذشته برای سرپا ماندن این موزه‌ها انجام می‌شد گفتگو کردیم.

نقش عروسک‌ها در انتقال مفاهیم فرهنگی
 
محمد جواد حق شناس، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی پنجمین شورای شهر تهران در اینباره به جامعه ۲۴ گفت: در جوامعی که آینده برای آن‌ها نقش تعیین کننده دارد و نگاه آن‌ها به سمت پیشرفت، توسعه و رشد کشور است مهم‌ترین رویکردی که در دستور کار خود قرار می‌دهند توجه ویژه به کودکان است. کودکان آینده‌سازان کشور هستند و مدار پیشرفت و توسعه هر کشور در گرو رشد، بالندگی و تربیت درست استعداد‌های نسل‌های بعدی است تا بتواند ضامن یک آینده قابل قبول باشد.
 
وی در ادامه افزود: در این بخش رویکرد‌ها برچند پایه اصلی استوار است، بعد از خانواده که مهم‌ترین پایگاه و محل پرورش استعداد کودک است نگاه به آموزش و تربیتی است که از کودکستان‌ها، مدارس و دبستان‌ها آغاز شده و مسئول مراقبت از سرمایه‌های کشور هستند تا خلاقیت در آن‌ها رشد کرده و با ارائه آموزش‌های مناسب از طریق به‌کارگیری رویکرد‌های پیشرفته به نتیجه مطلوبی برسند.

حق‌شناس یاد آور شد: یکی از مهم‌ترین ابزار‌هایی که والدین، مربیان و افرادی که مسئولیت مستقیم کار با کودکان را دارند از دیر باز به کار گرفته‌اند عروسک‌ها بوده‌اند، عروسک‌هایی که زاییده تخیل، هنر، تاریخ و آداب و سنن اقوام مختلف هستند. عروسک‌ها با داشتن نماد‌های فرهنگی، نقش ویژه‌ای را در آموزش و آگاهی بخشی به جامعه ایفا می‌کنند.
 
وی افزود: عروسک‌ها چه در قالب نماد انسانی و چه در قالب نماد حیوانی و یا اشیایی که در جامعه حضور دارند نقش مهمی را برای انتقال مفاهیم و انتقال آموزه‌های تربیتی ایفا کرده و فرصت‌هایی برای پرورش خلاقیت فراهم می‌کنند، به همین دلیل ما شاهد توجه ویژه جوامع به عروسک‌ها هستیم که یکی از مهم‌ترین اجزای سبد خرید خانواده‌ها بعد از بهداشت و خوراک و لباس بوده و می‌توان گفت در حوزه سرگرمی‌ها بوده و به گونه‌ای که عروسک‌ها مهم‌ترین هدایا برای کودکان تلقی می‌شوند.
 
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی پنجمین شورای شهر تهران در ادامه  خاطرنشان می‌کند: دراین مجموعه عروسک‌های متعلق به قبایل، عشیره‌ها و روستا‌های کوچک و بزرگ ایران وجود دارد و یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های فرهنگی و تربیتی اقوام ایرانیست که با تلاش‌های صورت گرفته توسط علاقه‌مندان این حوزه گردآوری شده و در نهایت ما شاهد شکل گیری موزه عروسک‌ها بوده‌ایم، موزه‌ای که عمدتا با حمایت علاقمندان و بدون حمایت دولت و بخش عمومی ساخته شد.

تصمیم شهردار منطقه بدون فکر و دغدغه است
 
حق شناس گفت: در دوره پنجم شورای شهر، در چند مرحله این موضوع تصویب شد که مکانی به این سرمایه ارزشمند اختصاص داده شود تا به عنوان سرمایه شهری در اختیار عموم مردم قرار بگیرد تا با یک نگاه حمایتی و کار مشارکتی موزه عروسک‌ها شکل بگیرد؛ به این صورت که محل از شهرداری باشد و آثار و عروسک‌های جمع آوری شده متعلق به مجموعه‌دارانی که امکان کار داشتند، این محل در اختیار بازدیدکنندگان قرار گرفته و از شکل خصوصی خارج شود.
 
عضو سابق شورای شهر تهران در خصوص بازپس‌گیری این خانه‌ها از سرمایه‌گذران موزه عروسکی گفت: این موضوع سبب نگرانی علاقه‌مندان به حوزه پژوهشی و تربیتی کودکان شده است. در خصوص این موضوع تصمیم درستی که بر پایه اصول باشد گرفته نشده کما اینکه اگر فهم دقیقی بود اصلا چنین تصمیمی گرفته نمی‌شد و چنین اتفاقی صورت نمی‌گرفت.
 
وی اضافه می‌کند: قطعا نه مسئولی که این دستور را صادر کرده از اهمیت موضوع درکی داشته است و نه شورای شهر که باید مراقبت بیشتری داشته و در یک فضای تصمیم‌سازی زمینه تداوم و همکاری و مشارکت را فراهم کند و دغدغه اصحاب فرهنگ و هنر را رفع کند.
 
عضو سابق شورای شهر تهران در خصوص اینکه چرا عروسک‌ها و موزه‌هایی از این دست که ثبت ملی هم شده‌اند فضای اختصاصی و ثابتی ندارند و شورای شهر پنجم در این حوزه چه اقداماتی انجام داده است؟ گفت: خانه‌ای که تحت عنوان موزه در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گرفته نتیجه سرمایه‌گذاری مدیریت شهری گذشته است که سعی شده با رویکرد حمایتی پیش برود، ضمن آنکه جای حمایت و کار بیشتری در این زمینه وجود دارد و می‌تواند این چند موزه در کنار هم قرار بگیرند و مجموعه بزرگ و ارزشمندی برای شهر باشند. اتفاقاتی از این دست است که برای شهر ماندگاری خواهد داشت، امیدوارم مسئولان شورای شهر حاضر تا دیر نشده از این سرمایه شهری مراقب بیشتری انجام دهند.
 
حق شناس در پایان گفت: برای حفاظت و نگهداری بهتر از این موضوع و چنین اماکنی باید کانون پرورش فکری کودکان، آموزش و پروش، میراث فرهنگی و شهرداری همکاری بیشتری داشته باشند تا این میراث کهن که جنبه‌های ارزشمندی در حوزه تربیتی کودکان دارد حفظ شود.
 
اما حالا پس از این تنش‌ها گفته می‌شود فعلا حکم تخلیه این موزه به تعویق افتاده است. اما سوال اینجاست که چرا موزه عروسک‌ها برای مسئولان حوزه شهری انقدر ناشناخته و کم ارزش بوده و با فعالیت این گروه ناآشنا بوده‌اند که چنین حکمی را صادر کنند؟
 
به نظر می‌رسد، مدیریت شهری نسبت به رویکرد صرفا فرهنگی و موزه عروسک‌ها کاملا بی‌تفاوت است، موزه‌ای که در این چند سال فعالیت، دغدغه‌اش همواره بر این بوده که دیگران را در کیفیت یافته‌ها و داشته‌های خود سهیم کرده و از سوی دیگر سال‌ها در زمینه ادبیات کودک و نوجوان، افسانه‌ها و قصه‌های ایران و ملل، عروسک‌ها، صنایع دستی، ساز، گونه‌های جانوری و گیاهی و جغرافیای ایران پژوهش و تحقیق کرده و آن را با دیگران به اشتراک گذاشته است. با این حال مدیریت شهری و به ‌صورت ویژه شهرداری منطقه۱۲ که اتفاقا به دلیل شرایط اجتماعی و فرهنگی خاص آن و سرریز انواع آسیب‌های اجتماعی در منطقه به شدت به وجود چنین اماکنی نیازمند است در نهایت ناآگاهی از تاثیرات فرهنگی، این موزه را مورد هجمه قرار داده است درحالی‌که بهتر بود راه را به‌ویژه برای استفاده کودکان ساکن در این منطقه در راستای استفاده از این موزه هموارتر کرده و امتیازاتی را برای بازدید این گروه از کودکان از موزه خود در نظر بگیرد.


شعارسال، با اندکی تلخیص و اضافات برگرفته از  پایگاه خبری تحلیلی جامعه 24  ، تاریخ انتشار:   4 اسفند 1400، کدخبر:30376 ،www.jameh24.com