شعار سال: تحقیقات ریستاد انرژی نشان می‌دهد علی‌رغم کاهش شدید تولید نفت مورد انتظار در روسیه در سال جاری، درآمد مالیاتی در این کشور به دلیل افزایش قیمت نفت به طور جالب توجهی به بیش از ۱۸۰ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت. این درآمد مالیاتی به ترتیب ۴۵ و ۱۸۱ درصد بیشتر از سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۰ است.

سیستم مالیاتی تصاعدی روسیه به این معنی است که مالیات‌ها مطابق با محدوده‌های بالاتر قیمت نفت افزایش می‌یابد واین اتفاق در حالی می‌افتد که بخش نفت و گاز موتور اصلی اقتصاد این کشور باقی مانده است و با شروع تحریم‌های غرب به دلیل حمله به اوکراین، روسیه به دنبال فرصت‌های صادراتی به شرق است.

تخمین زده می‌شود که تولید نفت روسیه تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سال ۲۰۲۱ به میزان ۲ میلیون بشکه در روز کاهش یابد، در حالی که تولید گاز به میزان ناچیزی رشد خواهد کرد، اما همچنان کمتر از برآورد‌های پیش از جنگ خواهد بود. قیمت بسیار بالای گاز در اروپا و همچنین قیمت گاز طبیعی مایع (LNG) در آسیا حدود ۸۰ میلیارد دلار جریان مالیاتی در روسیه در سال ۲۰۲۲ ایجاد خواهد کرد. اقدام اخیر روسیه برای جلوگیری از فروش گاز به بلغارستان و لهستان تأثیر قابل توجهی بر درآمد نخواهد داشت.

پس از حمله روسیه به اوکراین در اواخر فوریه، خریداران اروپایی به دلیل ترس از تحریم‌ها شروع به اجتناب از نفت خام روسیه کردند؛ اما طولی نکشید تا بارگیری‌ها در ۲۴ مارس شروع به بهبود کردند، که توسط سفارشات بیشتر از چین و هند پشتیبانی شد. صادرات نفت خام روسیه در ماه آوریل همچنان انعطاف پذیر بود، با این حال، تنش‌ها بین اروپا و روسیه در حال افزایش است و ممکن است منجر به تحریم‌های نفتی شود.

وابستگی اروپا به انرژی روسیه یک رابطه خودخواسته و چند دهه‌ای و دوجانبه سودمند بوده است؛ در این مرحله اولیه تحریم‌ها روسیه سود خواهد برد، زیرا قیمت‌های بالاتر به معنای درآمد‌های مالیاتی به طور قابل توجهی بالاتر از سال‌های اخیر است و چرخش صادرات به آسیا مستلزم زمان و سرمایه‌گذاری‌های زیرساختی عظیم است که در میان‌مدت کاهش شدید تولید و درآمد روسیه را رقم خواهد زد.

تحریم‌ها و مقصد‌های جایگزین برای صادرات روسیه
اگر تحریم‌های بیشتر بر صادرات انرژی روسیه اعمال شود، محتمل‌ترین سناریو حذف تدریجی نفت روسیه در بازار‌های غربی است که چند ماه طول می‌کشد تا تکمیل شود. توانایی روسیه برای هدایت همه محموله‌های ناخواسته از غرب به آسیا محدود است، به این معنی که در صورت تحریم‌ها، روسیه مجبور خواهد شد تولید خود را کاهش دهد، زیرا ظرفیت ذخیره‌سازی برای حجم اضافی نفت خام را ندارد. در ماه آوریل، تولید نفت خام روسیه در بحبوحه کاهش تقاضای نفت و فعالیت پالایشگاه‌ها در داخل این کشور شروع به کاهش کرد.

مدتی طول می‌کشد تا روسیه زنجیره‌های لجستیکی خود را مجدداً بازسازی کند و خریداران کافی برای نفت خام خود را فراتر از اروپا و ایالات متحده پیدا کند. همچنین مدتی طول می‌کشد تا اقتصاد روسیه از تحریم‌ها عبور کند و تقاضای اضافی برای نفت در داخل کشور ایجاد کند. به این ترتیب، تولید نفت خام تنها در اواسط سال ۲۰۲۳ شروع به بهبود خواهد کرد. با این حال، بسیاری از چاه‌های بسته ممکن است به تولید برنگردند، به این معنی که بخشی از ظرفیت مازاد روسیه از بین خواهد رفت.

این وضعیت با کمبود سرمایه گذاری و فناوری‌های خارجی تشدید خواهد شد که منجر به کاهش فعالیت حفاری خواهد شد. در نتیجه، انتظار نمی‌رود روسیه حتی تا سال ۲۰۲۶ به سطح تولید قبل از جنگ بازگردد. در بلندمدت، تولید نفت خام روسیه در میادین بالغ با شیب بیشتری نسبت به آنچه قبل از درگیری انتظار می‌رفت کاهش می‌یابد، زیرا فناوری‌های استخراج نفت پیشرفته خارجی در دسترس نخواهد بود. کشور روسیه امید خود را به چین برای تنوع بخشیدن به بازار‌های گاز خود بسته است، زیرا اروپا قصد دارد وابستگی انرژی خود به روسیه را کاهش دهد و خط لوله Power of Siberia ۱ در ابتدا به عنوان شریان اصلی تامین گاز روسیه به چین عمل خواهد کرد.

گازپروم مطالعات امکان سنجی را در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ در مورد خط لوله گاز سایوز-وستوک - پروژه برق سیبری ۲ (۵۰ میلیارد متر مکعب ظرفیت سالانه) تکمیل کرد. در ۲۸ فوریه، موافقت دولت روسیه برای این خط صادر شد. این خط لوله از یامال در سیبری غربی تا شمال چین کشیده خواهد شد و از مغولستان می‌گذرد.

روسیه با بهره برداری از ذخایر عظیم سیبری غربی، توانایی خود را در انحراف جریان گاز به سمت آسیا به جای اروپا افزایش خواهد داد. انتظار می‌رود که روسیه همراه با این خط لوله، صادرات LNG به چین را افزایش دهد.