امیر هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت + اطلاعات تکمیلی و حاشیه ها

امیر هوشنگ ابتهاج (زادهٔ ۶ اسفند ۱۳۰۶ –درگذشته ۱۹ مرداد ۱۴۰۱) متخلص به "سایه"، شاعر و پژوهشگر ایرانی در خانواده‌ای مرفه و سرشناس در شهر رشت متولد شد، نخستین اثرش به نام «نخستین نغمه‌ها» را در سال ۱۳۲۵ شمسی منتشر کرد. از آثار دیگر او می‌توان به تصنیف سپیده (ایران‌ای سرای امید) اشاره کرد. او همچنین در رادیو (برنامه گل‌ها) کار می‌کرد و پایه‌گذار برنامهٔ موسیقایی گلچین هفته بود. از مهم‌ترین آثار هوشنگ ابتهاج تصحیح او از غزل‌های حافظ است که با عنوان «حافظ به سعی سایه» نخستین بار در ۱۳۷۲ شمسی توسط نشر کارنامه به‌چاپ رسید. ابتهاج در سال‌های بعد اشعاری با درونمایه‌های عرفانی، اخلاقی و مناجات با خدا سرود که عده‌ای آن‌ها را از نظر پرداخت زبانی به اشعار حافظ، نزدیک می‌دانند. ابتهاج در نوزدهم مرداد سال ۱۴۰۱ در سن ۹۴ سالگی در شهر کلن آلمان درگذشت. پیکر سایه قرار است به ایران منتقل شده و در شهر رشت به خاک سپرده شود.

شعار سال: یلدا ابتهاج(دختر استاد ابتهاج) بامداد ۱۹ مرداد خبر از فوت امیر هوشنگ ابتهاج متخلص به سایه شاعر و پژوهشگر ایرانی داد. هوشنگ ابتهاج در اسفند ۱۳۰۶ در رشت به دنیا آمد و در آلمان درگذشت. اوبه هنگام مرگ ۹۴ سال داشت.

بامداد ۱۹ مرداد (حدود ساعت ۲:۳۰ دقیقه) یلدا ابتهاج (دختر سایه) خبر فوت پدرش را در صفحه اینستاگرامش اعلام کرد و نوشت:

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت
امیر هوشنگ ابتهاج، شاعر ایرانی اسفند سال ۱۳۰۶ در رشت متولد شد. او کودکی‌اش را در رشت گذراند و دوران دبیرستانش را به تهران آمد. ابتهاج از همان جوانی سرودن شعر را آغاز کرد و با موسیقی آشنا شد. نامبرده، سرودن غزل را در پیش گرفت و مدتی را به‌عنوان سرپرست برنامه گل‌ها در رادیوی ایران مشغول به کار شد و برنامه‌ گلچین هفته که مربوط به موسیقی بود را در رادیو بنا نهاد. ابتهاج در سال ۱۳۴۶ بر سر مزار حافظ مراسم شعرخوانی اجرا کرد که با استقبال مردم روبه‌رو شد که وصف این مراسم در بخشی از سفرنامه معروف «از پاریز تا پاریس» اثر «دکتر باستانی پاریزی» آمده است.

ناگفته‌هایی از زندگی هوشنگ ابتهاج :

مصاحبه همشهری با یلدا، دختر هوشنگ ابتهاج که ذو سال قبل به بهانه تولد «سایه» و روز پدر انجام شد. یلدا ابتهاج: مادربزرگم می‌گفت کی می‌شود که تک پسر من عاقل شود. پدرم در زندگی از شهریار و مادرشان بیشترین تاثیر را گرفته‌اند. مهربانی، میراث پدر برای من است.

تعداد بازدید : 8

دانلود

فیلم اصلی

شنیده ها و ناشنیده هایی دربارۀ امیرهوشنگ ابتهاج :
امیرهوشنگ ابتهاج از واپسین بازماندگان نسل طلایی و رؤیایی ادبیات معاصر ایران بود؛ نسلی که حالا از آن‌ها تنها سایه مانده بود. شعر و سخن او، بیش از هفت دهه بر تارک شعر ایران درخشید و اینک در شمار جاودانه‌های ادب پارسی است.در گزارش حمیدرضا محمّدی، مروری شده است بر زندگی و زمانۀ این پهلوان شعر فارسی.

تعداد بازدید : 8

دانلود

فیلم اصلی

وصیت ابتهاج: پیکرم را زیر درخت ارغوانم به خاک بسپارید

رضا حمیدی دبیر اسبق جشنواره شعر فجر از وصیت هوشنگ ابتهاج درباره محل دفنش خبر داد.نامبرده بیان داشت که، مرحوم هوشنگ ابتهاج (سایه) این اواخر می‌گفت: دلم می‌خواهد کنار درخت ارغوانم دفن شوم. او اواخر عمر به نزدیکانش و دخترش یلدا بار‌ها گفته بود مایل است در ایران و در کنار درخت ارغوان به خاک سپرده شود. هرچند که ترجیح خانواده سایه این است که اگر در کنار درخت ارغوان دفن نگردیده و در آلمان به خاک سپرده شود.

دبیر اسبق جشنواره بین‌المللی شعر فجر ادامه داد، یک بار در دیداری که داشتم صحبت از امام حسین (ع) شد. ابتهاج گفت: من غزلی برای امام حسین گفته‌ام و وصیت کرده‌ام بعد از مرگم انتشار یابد. پرسیدم چرا؟ گفت: نمی‌خواهم متهم به ریا و نفاق شوم.

حمیدی با بیان این‌که او آخرین نسل شاعران سترگ قرن قبل و از بهترین دوستان استاد شهریار بود، اظهار داشت: حدود سه ماه پیش همسر مسیحی‌اش آلما در ۹۱ سالگی در آلمان درگذشت و امروز هم خودش در همان جا به شریک زندگیش پیوست.

وی خاطرنشان کرد: ابتهاج، همواره از گردآوران آثارش رنجور بود و در سه ماه گذشته بار‌ها و بار‌ها در تماس تلفنی که با هم داشتیم، چه گله‌ها و شکوه‌ها که نکرد.

او در سروده‌ای برای درخت ارغوانی که دوست داشت کنارش به خاک سپرده شود، گفته است:

شاخه همخون جدا مانده من
آسمان تو چه رنگ است امروز؟
آفتابی است هوا؟
یا گرفته‌است هنوز؟
من در این گوشه که از دنیا بیرون است
آفتابی به سرم نیست
از بهاران خبرم نیست
آنچه می‌بینم دیوار است
آه، این سختِ سیاه
آنچنان نزدیک است
که چو برمی‌کشم از سینه نفس
نفسم را برمی‌گرداند
ره چنان بسته که پرواز نگه
در همین یک قدمی می‌ماند
کورسویی ز چراغی رنجور
قصه‌پرداز شب ظلمانیست
نفسم می‌گیرد
که هوا هم اینجا زندانی است
هر چه با من اینجاست
رنگ رخ باخته است
آفتابی هرگز
گوشه چشمی هم
بر فراموشی این دخمه نینداخته است
اندر این گوشه خاموش فراموش شده
کز دم سردش هر شمعی خاموش شده
باد رنگینی در خاطر من
گریه می‌انگیزد
ارغوانم آنجاست
ارغوانم تنهاست
ارغوانم دارد می‌گرید.
چون دل من که چنین خون‌آلود
هر دم از دیده فرو می‌ریزد
ارغوان
این چه رازی است که هر بار بهار
با عزای دل ما می‌آید؟
که زمین هر سال از خون پرستو‌ها رنگین است
وین چنین بر جگر سوختگان
داغ بر داغ می‌افزاید؟
ارغوان پنجه خونین زمین
دامن صبح بگیر
وز سواران خرامنده خورشید بپرس
کی بر این درد غم می‌گذرند؟
ارغوان خوشه خون
بامدادان که کبوتر‌ها
بر لب پنجره باز سحر غلغله می‌آغازند
جان گل رنگ مرا
بر سر دست بگیر
به تماشاگه پرواز ببر
آه بشتاب که هم پروازان
نگران غم هم پروازند
ارغوان بیرق گلگون بهار
تو برافراشته باش
شعر خونبار منی
یاد رنگین رفیقانم را
بر زبان داشته باش
تو بخوان نغمه ناخوانده من
ارغوان شاخه همخون جدا مانده من...

حال و هوای خانه ابتهاج و درخت ارغوان پس از درگذشت او :

خانه قدیمی ابتهاج که شرکت سیمان تهران آن را از خود ابتهاج خرید، حالا سوگوار از دست دادن این شاعر پرآوازه ایران است. در حیاط این خانه درخت ارغوانی است که ابتهاج برای او شعری سروده که شهرت ملی دارد. هوشنگ ابتهاج روزگاری طولانی کارمند کارخانه سیمان تهران بود و حالا شرکت سیمان تهران به مناسبت درگذشت او یادبودی در کنار درخت ارغوانش که نمادی از شعر ابتهاج است برپا کرده تا بازدید کنندگان به این شاعر نامدار ادای احترام کنند.

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت

پیکر هوشنگ ابتهاج در رشت به خاک سپرده می‌شود :

یلدا ابتهاج، فرزند مرحوم هوشنگ ابتهاج در صفحه اینستاگرام خود اعلام کرد: بر اساس هماهنگی‌هایی که با ایران انجام شده است مراسم تشییع پدرم از کنار درخت ارغوان انجام خواهد شد و از آن جا برای خاکسپاری به شهر رشت خواهیم رفت. در پی درگذشت این شاعر فرهیخته، پیام های تسلیتی از سوی افراد و ارگان ها ارسال شده است که برخی از آنها در ادامه متن ، آمده است:

پیام تسلیت رئیسی به مناسبت درگذشت ابتهاج :
رئیس جمهور در پیامی درگذشت شاعر پرآوازه کشورمان، مرحوم امیر هوشنگ ابتهاج را به خانواده، جامعه فرهنگی و هنری و مردم ادب‌پرور ایران تسلیت گفت. متن پیام رئیس جمهور به شرح زیر است.

بسم‌الله الرحمن الرحیم
درگذشت شاعر پرآوازه کشورمان، مرحوم امیر هوشنگ ابتهاج موجب تأسف و تالم خاطر شد.
این غزل‌سرا و پژوهشگر ادبی که فصل ماندگاری در غزل فارسی ایجاد کرد، با خلق آثار ادبی فراوان به ویژه با مضامین اجتماعی و حماسی، و ترویج روحیه آزادی‌خواهی و استکبارستیزی در کنار لطافت عاشقانه آثارش، نقش موثری در حفظ گنجینه غنی ادبیات فارسی و ترویج و گسترش فرهنگ ایران داشت و نام خود را در تاریخ ادبیات و هنر این مرز و بوم ماندگار کرد.
اینجانب فقدان این چهره فرهیخته را به خانواده محترم، جامعه فرهنگی و هنری و مردم ادب‌پرور ایران تسلیت عرض می‌کنم و از درگاه خداوند برای ایشان رحمت و رضوان الهی و برای بازماندگان صبر و سلامتی مسألت دارم.

پیام تسلیت قالیباف در پی درگذشت «هوشنگ ابتهاج» :

رئیس مجلس شورای اسلامی در پیامی درگذشت شاعر نام‌دار و شیرین‌سخن، «هوشنگ ابتهاج» را تسلیت گفت.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی با صدور پیامی درگذشت «هوشنگ ابتهاج» را به خانواده، دوستان و تمامی دوست‌داران شعر و ادب فارسی تسلیت گفت. متن پیام به شرح زیر است:

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم

درگذشت شاعر نام‌دار و شیرین‌سخن، استاد امیرهوشنگ ابتهاج را به خانواده، دوستان ایشان و تمامی دوست‌داران شعر و ادب فارسی تسلیت می‌گویم.
ه. الف. سایه با اشعار خود پاسدار میهن‌دوستی و مروج فرهنگ و ادب اصیل ایرانی بود. خدایش بیامرزد و او را با سیدالشهداء (ع) همنشین کند.

محمدباقر قالیباف
رئیس مجلس شورای اسلامی.

پیام تسلیت سفارتخانه‌های آلمان و فرانسه به درگذشت «سایه» :

سفارتخانه‌های آلمان و فرانسه در تهران در پیام‌هایی درگذشت امیر هوشنگ ابتهاج شاعر پرآوازه و معروف ایرانی را تسلیت گفتند. سفارت آلمان در تهران نیز در پیامی درگذشت این شاعر پرآوازه و معروف ایرانی را تسلیت گفت.

سفارت جمهوری اسلامی ایران در آلمان نیز در پیامی در این ارتباط نوشت: «سفارت ایران در برلین درگذشت شاعر فرهیخته و ادیب فرزانه امیر هوشنگ ابتهاج را به همه دوستداران فرهنگ و ادب فارسی در سراسر پهنه گیتی تسلیت می‌گوید.»

سفارت فرانسه در تهران هم در پیامی ضمن ادای احترام به هوشنگ ابتهاج و کار ادبی عظیمش نوشت: " ‏شعر فارسی امروز به سوگ یکی از بزرگترین چهره‌هایش نشست. هوشنگ ابتهاج، سایه، در ۹۵ سالگی درگذشت. آثار او میلیون‌ها ایرانی را در داخل و خارج کشور تحت تأثیر قرار داده است. سفارت فرانسه به او و کار ادبی عظیمش ادای احترام می‌کند".

پیام تسلیت همکاران ابتهاج در شرکت سیمان تهران به درگذشت استاد :

ابتهاج در خلال سال‌های ۳۳ تا ۵۴، در شرکت سیمان تهران به عنوان مدیر منابع انسانی حضور داشت و منزل او نیز که هم اکنون دفتر مرکزی این شرکت در آن واقع شده، در اسفند ماه سال ۶۸ توسط وی به شرکت «به‌پاک» فروخته شد و در سال ۸۲ نیز از سوی شرکت سیمان تهران (سهامی عام) خریداری شد. درخت معروف ارغوان در اشعار سایه نیز در این عمارت قرار دارد و به عنوان میراثی ماندگار از وی باقی مانده.
پیام تسلیت بدین شرح است:

وعده رونمایی از سردیس "هوشنگ ابتهاج" در خانه نیما یوشیج :
سازمان زیباسازی شهر تهران از سردیس استاد فقید، هوشنگ ابتهاج که ساخت آن از دو ماه پیش و قبل از درگذشت ایشان آغاز شده ، در خانه نیما یوشیج رونمایی می‌کند. طرح پیشنهادی این سردیس را استاد مرتضی آرین می‌سازد که تا یک ماه دیگر و پس از پایان ساخت در یکی از مکان‌های پیشنهادی نصب می‌شود.

گفتنی است قرار بود این سردیس همزمان با روز تولد استاد ابتهاج در ششم اسفند رونمایی شود، اما متاسفانه با درگذشت این شاعر بزرگ، طی مذاکراتی که با خانواده ابتهاج انجام شده، قرار است پیش از فرا رسیدن چهلمین روز درگذشت استاد، این سردیس در خانه نیما یوشیج رونمایی شود.

ماجرای دفتر شعر امانتی چهل ساله ابتهاج نزد رهبر معظم انقلاب :

چندی پیش مطرح شد که دفترچه‌ای از اشعار آقای هوشنگ ابتهاج از سال‌های پیش از انقلاب نزد آقای خامنه‌ای باقیمانده بود. رهبری به یکی از دوستان شاعر گفته بودند: بروید این دفترچه را از طرف من تحویل آقای ابتهاج بدهید، سلام من را هم ابلاغ کنید و بگویید این دفترچه‌ای که چهل سال پیش از شما گرفتم، نزد من محفوظ بود و به عنوان امانت به ایشان پس بدهید.

امیر هوشنگ ابتهاج (سایه) درگذشت