شعار سال: مردعلی حیدری ۴۱ سال است که چاروق می‌دوزد؛ پاپوشی که یکی از صنایع دستی زنجان محسوب می‌شود و با چرم دوخته می‌شود.تا کنون ۳۱۴ شاگرد تربیت کرده است وو اسم همه‌ آنها را با شماره تلفن‌هایشان در یک دفتر نوشته است. بیشتر اسامی زن هستند تاا مرد!

سال ۱۳۳۵ در یکی از روستاهای زنجان به نام «سلمان لو» به دنیا آمده است و زمانی که پدرش را در هفت سالگی از دست می‌دهد در یک حجره چاروق‌دوزی مشغول به کار می‌شود و میخ‌هایی کهنه و خمیده کفش‌ها را صاف یا نخ کفاشی را موم‌کاری می‌کند. استادش «محمد گرانمایه» بوده و بعد از آن هم در کنار «صادق کفشچی» کار می‌کند تا فنون کفاشی را یاد بگیرد.

وقتی تصمیم می‌گیرد، مستقل شود به دلیل علاقه‌ای که به چاروق‌های دست دوز داشته، پنج سال هم شاگردی «مرحوم خطیبی» را می‌کند تا با اصول چاروق دوزی آشنا شود. بعد از مدتی که به صورت مستقل فعالیت می‌کند، سازمان صنایع دستی سابق از او دعوت می‌کند تا در نخستین نمایشگاه صنایع دستی کشور به مناسبت تشکیل چهاردهمین اجلاس آسیایی شورای جهانی صنایع دستی حاضر شود. بعد از آموزش در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در رختشویخانه زنجان مستقر می‌شود و به کارش ادامه می‌دهد.

«مرد علی حیدری» که خودش همچنان «چاروق» مردانه پا می‌کند، به ایسنا می‌گوید: من چاروق را تمام کرده‌ام یعنی هر مدلی که می‌شده دوخته‌ و آماده کرده‌ام. اما حالا نمی‌توانم مثل سابق کار کنم و بیشتر آموزش می‌دهم.

او عکس‌هایی از مدل‌های مختلف چاروق را که تاکنون دوخته است در یک آلبوم جمع‌آوری کرده است. نمونه کارهایش دیدنی است، از چاروقی که با ملیله ساخته است تا چاروق‌های گلابتون دوزی شده‌ای که دو تا چهار میلیون می‌ارزند و بیشتر توریست‌های خارجی طرفدار آن هستند.

این صنعتگر حتی نمونه‌هایی از چاروق‌ها را به شکل ماهی درست کرده است و برخی از پاپوش‌های قدیمی را که مربوط به استان‌های دیگر می‌شده نیز احیا کرده و همه این مدل‌ها را روی دیوار پشت سرش به نمایش گذاشته است.

حیدری درباره خاصیت چاروق توضیح می‌دهد: چون جنس این پاپوش از چرم طبیعی است، عرق پا را به خودش می‌کشد. جنس بسیاری از کفش‌های امروزی پلاستیکی هستند و عرق پا را به جوراب جذب می‌کند اما چاروق، عرق پا را به خودش جذب می‌کند.

این هنرمند بزرگترین چاروق را که یک متر و ۶۰ سانتی متر طول و ۷۰ سانتی متر ارتفاع دارد، دوخته است. او برای دوخت این چاروق یک و سال نیم وقت گذاشته و حدود ۱۰ متر مربع چرم، نیمم کیلو ابریشم و چهار کیلو چسب استفاده کرده است. روی این پاپوش زنجانی نقش‌هایی از مناطقق تاریخی ایران از جمله گنبد سلطانیه، پاسارگارد، سی وسه پل، برج آزادی، گنبد سلطانیه و ... با استفاده از نخ گلابتون گلدوزی شده است.

حیدری در پاسخ به اینکه چه مقدار برای دوخت این چاروق هزینه کرده است، بیان می‌کند: من هزینه آن را حتی به همسرم هم نگفتم.

او درباره دلیل دوخت چاروقی به این بزرگی اظهار می‌کند: خانم‌ها بعد از مدتی که از چاروق استفاده می‌کنند آن را دور می‌اندازند و من احساس کردم ممکن است تا ۱۰۰ سال آینده نشانیی از چاروق زنجان باقی نماند به همین دلیل تصمیم گرفتم نمونه‌ای از آن را بدوزم که ماندگار شود.

این هنرمند که اسمش را در همه چاروق‌هایی که می‌دوزد، حک می‌کند، می‌گوید: چاروق هم زنانه و مردانه دارد. تزئینات چاروق‌های زنانه بیشتر از مردانه است از طرفی چاروق‌های زنانه پاشنه دارند در حالی که مردانه‌ها ندارند.

مردعلی حیدری

بزرگترین چاروقی که حیدری آن را دوخته است

با اندكي تلخيص و اضافات برگرفته از خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 7 خرداد 1396، کد مطلب: 96030603609:www. isna.com